Komen er nog vrije aardappelen beschikbaar?

De droogte heeft zich gevestigd in een deel van de belangrijke aardappelgebieden (zoals Scandinavië, Duitsland, Polen, het Verenigde Koninkrijk, het noorden van Frankrijk en de Benelux). Ook voor de komende 10 dagen is er van regen nog geen sprake; er wordt zelfs een hittegolf voorspeld, met temperaturen van 30 tot 35 graden Celsius. Voor de percelen die niet beregend kunnen worden, kan dat een behoolijke klap zijn. 

Beregenen moeilijker
Hoe groot de schade daadwerkelijk zal zijn, is lastig in te schatten. Echter, dat er sprake gaat zijn van een opbrengstderving is zeker. Ook omdat het steeds lastiger wordt om te beregenen. Bij de percelen die 4 tot 5 keer beregend zijn, is het lastig om de groei vast te houden; slijtage speelt dan ook een enorme rol. 

Met dit droge weer kunnen ook de scenario's van de oogstjaren 1976, 2003 en 2006 er weer bijgehaald worden. Alle 3 de seizoenen staan op zichzelf, maar op de factor droogte kan goed vergeleken worden. Indien er regen komt, zoals dat in 2006 (in augustus) het geval was, dan zal dat gevolgen hebben voor de teelt en de kwaliteit. Daarmee liggen het opnieuw opstarten van bladvorming en doorwas op de loer.

Marktsituatie verandert
Een belangrijk verschil met de bovenstaande jaren is de structuur in de markt. Nog nooit was er namelijk zo'n groot aardappelareaal uitgeplant en gecontracteerd. Ook de verandering van het rassenpakket speelt een belangrijke rol. Het is bekend dat rassen als Fontane beter bestemd zijn tegen de droogte en hitte, dan Bintje dat is (maar dat ras neemt nog geen 20% van het totale areaal in België in gebruik). 

(Tekst gaat verder onder de grafiek)De aardappeltermijnmarkt loopt op tot boven het niveau van 2003 en nadert 2006.

Ook de explosieve groei van de verwerking maakt dat het speelveld is veranderd. Naast de grote verwerkingsbehoefte, is de hoeveelheid vast-prijscontracten in de historie van de aardappelteelt in Noordwest-Europa nog nooit zo groot geweest. Schattingen vanuit de sector tonen dat de dekkingsgraad van de verwerkers rond de 80% ligt. Dat zou betekenen dat er ruim 11 miljoen ton aardappelen vastliggen in Nederland, België, Frankrijk en Duitsland met een vast-prijscontract.

Weinig vrije aardappelen
De restanten worden ingevuld met de overmatige tonnen, ook wel meeleverkilo's genoemd (pool- en restaardappelen uit de handel van vrije aardappelen). Bij een te grote dekking per hectare wordt het nog spannend om te kunnen voldoen aan alle verplichtingen. De doorgaans geleverde overmatige tonnen zullen al helemaal beperkt zijn.

Daardoor groeit het deel vrije aardappelen op het moment niet of nauwelijks. De grote vraag is dan ook of bij een opbrengstderving (door aanhoudende droogte) van meer dan 25% het deel vrije aardappelen nog wel beschikbaar is. Het zal een hele uitdaging worden om hier een prijs aan te hangen. Zal het €25 per 100 kilo zijn, wordt het €30, of komt de prijs zelfs daarboven zoals in seizoen 2006/2007? De tijd zal het leren. In die zin wordt het boek 'aardappelmarkt' opnieuw geschreven.