Overheidscijfers in de Verenigde Staten wijzen op een fors kleinere aardappelvoorraad dan door marktinsiders werd gedacht. Er ligt bijna 5% minder aardappelen in opslag. Daarmee wordt de vraag gesteld: zijn er voldoende aardappelen voor seizoen 2020-21?
Het nieuws dat het Amerikaans aardappelareaal dit jaar met 24.000 hectare afneemt, ligt vers in het geheugen. Anderhalve week later wordt door insiders alweer de vraag gesteld of er voor komend seizoen wel voldoende aardappelen zijn. Verwerkingscijfers, gepubliceerd door landbouwministerie USDA, hinten op een aardappelverwerking die sneller herstelt dan werd aangenomen door de sector. Vooral in mei is de verwerking razendsnel gegroeid. Aan de juistheid van deze cijfers wordt getwijfeld.
Minder fritesaardappelen verwerkt
Op peildatum 1 juni lag er volgens USDA 3 miljoen ton (67 miljoen cwt, 1 cwt = 0,04536 ton) aardappelen in voorraad. Dit is 4% minder dan op 1 juni 2019. Deze opvallende daling in de voorraad is deels te wijten aan het feit dat fabrieken meer aardappelen hebben verwerkt. Desondanks schrijft de fritesverwerking een min van 16% op ten opzichte van vorig jaar. In april en mei werd 1,45 miljoen ton aardappelen versneden tot frites. Een jaar eerder was dat 1,73 miljoen ton. De chipssector wist als enige meer te verwerken in april en mei.
In zijn totaliteit werd gedurende 2 maanden 2,84 miljoen ton aardappelen gebruikt. Een daling van 8% met 2019. De fritesverwerking heeft hierin het grootste aandeel. Op staatniveau fluctueren de cijfers. Insiders wijten dit aan het feit dat het USDA cijfers over de aardappelvoorraad achteraf aanpast. Zo is ogenschijnlijk sprake van een hogere afname, terwijl in werkelijkheid dit niet het geval is.
Betere verwerking in mei
Iedere 2 maanden rapporteert het USDA de verwerkingscijfers, die het vervolgens per maand uitgeeft. In april is volgens het ministerie 30% minder aardappelen tot frites verwerkt. De verwerking in mei lag slechts 5% onder het niveau van 2019. Ook dit is volgens insiders een vertekend beeld. De maand mei kende 5 zaterdagen en vorig jaar 4. Fabrieken die de cijfers wekelijks doorgeven, hebben dit jaar mogelijk een week extra productie opgegeven. Desondanks onderschrijft de sector dat de verwerking in mei beter verliep, al lagen nog steeds fabrieken (deels) stil.
Op staatniveau zijn opvallende cijfers zichtbaar. Het USDA rapporteert voor aardappelstaat Idaho een afname gelijk aan vorig jaar, terwijl de verwerkers 15% minder product verwerkte en de tafelaardappelmarkt ook bijna 15% kromp. Opnieuw wordt gedacht dat dit komt door achteraf aangepaste voorraadcijfers. De aardappelvoorraad zou nu bijna een kwart kleiner zijn dan in 2019, wat betekent dat begin augustus alle aardappelen op zijn. Verwerkers maken plannen om aardappelen uit andere staten aan te kopen en verwerken eerder de nieuwe oogst. Verbetert de vraag naar aardappelproducten, dan kunnen fabrieken klem komen te zitten met hun balans. In de maand mei lag de fritesverwerking slechts 4% lager dan een jaar eerder, wat hint op een aangetrokken vraag. In april lag de verwerking nog een kwart lager.
Fabrieken doen het rustig aan
In het andere grote teeltgebied, het Columbia Basin in de staten Washington en Oregon, lag de aardappelvoorraad op 1 juni 13% hoger. Verwerkers namen in 2 maanden tijd ruim 100.000 ton minder aardappelen af. Fritesfabrieken zijn zwaar getroffen in hun afzet. In april lag de verwerking bijna 40% lager, maar in mei was dit alweer bijna terug op het oude niveau. Dat is opmerkelijk, aangezien 1 verwerker bijna volledig stil lag en andere fabrieken voor kortdurende periodes. Lamb Weston heeft de verwerking op 2 locaties fors teruggeschroefd voor een periode van 90 dagen, waardoor de totale capaciteit voor het gebied lager uitvalt. Pas wanneer de vraag naar frites op peil is gaat Lamb Weston op het oude niveau produceren.
Kink in de kabel
Voorafgaand aan de USDA-cijfers voorspelden verwerkers dat niet alle contractaardappelen dit seizoen verwerkt konden worden. Telers zijn aangemoedigd alternatieven te zoeken. Aardappelen zijn vooral in de tafelmarkt afgezet. Ook zijn de contracten voor oogstjaar 2020 verkleind. Per fabriek en gebied zijn verschillen merkbaar. De huidige cijfers, hoe dubieus ook, hinten op een toegenomen verwerking in mei en een herstelde vraag naar aardappelproducten. Daarmee rijst de vraag of verwerkers niet veel sneller door hun voorraad heen zijn. Dit kan voor een tekort zorgen in het komend verwerkingsseizoen. Dankzij de geconditioneerde teelt in de VS fluctueert de hectareopbrengst minimaal. Verwerkers en telers kunnen teelt en behoefte nauw afstemmen. Eén kink in de kabel kan voor tekorten zorgen.