Hoge graanprijs kwam voor aardappelareaal te laat

Vooropgesteld: het areaal granen neemt dit jaar ook toe. De oppervlakte wintertarwe perste er bijna 2% meer areaal uit. Vooral de zomergranen laten een plus zien: 27% meer zomertarwe en 22% meer zomergerst. Groeipercentages die we normaal alleen zien wanneer in het najaar niet voldoende kans is geweest om wintergraan te zaaien. Dat was afgelopen herfst niet aan de orde. Akkerbouwers hebben dus bewust geswitcht in hun bouwplan toen de prijzen stegen. De opwaartse prijsbeweging werd door de Russische inval van Oekraïne enorm versneld.

Vooral meer fritesaardappelen
Toch is ook meer ruimte gevonden voor de aardappelteelt. Het gaat hierbij vooral om uitbreiding in de fritesaardappelteelt. CBS noemt deze onder één noemer met tafelaardappelen, maar insiders verwachten hier nauwelijks uitbreiding. Opvallend is ook de relatief grote daling bij zetmeelaardappelen. De teelt valt terug naar het niveau van zeven jaar geleden.

Boerenbusiness vroeg insiders naar hun reactie op de areaalcijfers: 7,7% meer consumptieaardappelen. Goed voor 4.800 hectare, tot een totaal van 76.863 hectare. Daarmee bevindt de teelt zich op het niveau van 2018, terwijl de verwerking wél is toegenomen. Het is daarom niet aannemelijk dat aardappelverwerkers nu zullen stoppen in het zoeken van teeltuitbreiding, al is de uiteindelijke hectareopbrengst leidinggevend.

'Aardappelen enig alternatief'
Een directeur van een aardappelhandelsbedrijf zegt tegen Boerenbusiness niet verrast te zijn door de cijfers, ondanks de houding van telers afgelopen najaar. "In december was het geluid dat veel aardappeltelers gingen stoppen of minderen met de teelt. Er kwamen weliswaar hogere contractprijzen, dit werd niet voldoende bevonden. Uiteindelijk is er toch wel een contract afgesloten." De reden daarvoor ligt volgens hem bij het gebrek aan alternatieven. De uienprijzen zijn niet noemenswaardig en de peenprijs dramatisch slecht. "Tussen januari en maart waren de graanprijzen nog niet zo hoog als later dit voorjaar. Aardappelen waren toen de beste keus én de effectieve markt steeg door het €20-niveau."

Wat de doorslaggevende factor is geweest durft ook POC-bestuurslid Johan van der Eijk niet te zeggen. "Mogelijk het hogere contractprijsniveau, maar mogelijk ook beter renderende individuele afspraken die telers met afnemers hebben kunnen maken. Die signalen vangen we wel op. Voor volgend seizoen liggen de kaarten wel anders geschud. Bij een tarweprijs van €320 per ton ligt het rendement gelijk aan consumptieaardappelen op levering april, zo hebben we recent berekend. Dan neem je het teeltrisico en kapitaalbeslag nog niet mee. We adviseren onze leden daarom kritisch te kijken naar waar ze wel en niet aardappelen telen. Dit scenario geeft een betere onderhandelingspositie richting de afnemers en dat is wat we nodig hebben."

Nederland grootste stijger.
Dat het areaal in de EU-4 heel anders beweegt dan vanaf afgelopen najaar werd gedacht, is wel duidelijk. Er werd destijds zelfs gesproken over verlagingen tussen 10% en 15%. Boerenbusiness ging in april nog uit van een krimp van maximaal 5%. Voorlopige cijfers laten nu zien dat Duitsland stabiliseert, in België is 1,2% groei beschreven en in Frankrijk gaat de overheid uit van een soortgelijke groei. Nederland is daarmee procentueel gezien een fikse stijger.