Verzopen Ierse telers luiden de noodklok

Het aardappelareaal in Ierland is bescheiden en stabiel te noemen. Het gaat om zo'n 8.500 hectare. Deze tafel- en fritesaardappelen blijven allemaal in eigen land. De Ieren importeren verder vooral aardappelen van hun grote buur, het Verenigd Koninkrijk. De invloed van Nederland is beperkt. Zowel qua tafelaardappelen als frites. Voor dat laatste betreft staat het land onderaan in de top 10 qua fritesexport.

Door de slechte eigen oogst is de import van frites vanuit België en Nederland wel gepiekt. In november werd 10.800 ton ingevoerd. Dat is samen met november 2021 een record. Ook qua pootgoed is het land voor ons geen grote afnemer. In 2023 ging er 949 ton uitgangsmateriaal naartoe. Dat was een jaar eerder nog ruim 1.600 ton.

Zwaar getroffen
De schijnwerpers waren er afgelopen herfst niet zo op gericht, maar Ierland werd afgelopen najaar zwaar getroffen door neerslag. Met gemiddeld 1.230 millimeter neerslag is het eiland sowieso een van de natste Europese landen. Afgelopen jaar was met 1.400 millimeter de natste in twintig jaar tijd. Veel van die neerslag viel in de herfstmaanden, waardoor een significant deel van de aardappeloogst bleef zitten in de grond. Geschat wordt dat het om zeker 60% gaat.

Omdat het land weinig winterweer kent, was er de hoop dat dit voorjaar nog een behoorlijk deel kon worden gerooid. Een kletsnatte winter en voorjaar maken dat onmogelijk Ook poten is er niet bij. Begin april zit normaal gesproken tot driekwart van de nieuwe oogst al in de grond, zo zegt Sean Ryan in de Ierse media. Hij is verantwoordelijk voor de aardappelsector binnen de Irish Farmers Association (IFA). De belangenbehartiger verwacht daarom dat er deze zomer en begin van de herfst een tekort aan aardappelen ontstaat. De oude oogst is dan ver op en de nieuwe laat op zich wachten.

'Double whammy'
Landbouwminister Charlie McConalogue heeft inmiddels aangekondigd een versoepeld regime aan te houden als het om het GLB gaat. Ook sluit het ministerie niet uit dat een financieel steunprogramma wordt opgetuigd wanneer de situatie verder verslechterd. De minister roept banken op om coulant om te gaan met ondernemers die niet meer aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Zijn collega Martin Hayden spreekt van een 'double whammy' (dubbele slag) waar boeren inzitten. Eerst een in het water gevallen herfst en nu een moeizaam voorjaar.

De situatie heeft grote impact op de aardappelmarkt, wat de situatie voor telers iets verzacht. Voor gesorteerd en opgezakt product worden gemiddeld prijzen tussen de €675 en €950 per ton betaald, afhankelijk van het ras. Ook de Ierse markt reageert op de relatief hoge prijzen op het vasteland van Europa, waar eveneens niet gepoot kan worden.