Droogte bij poten: van vriend naar vijand

Afgelopen week zorgde het wisselvallige weer voor wat oponthoud bij de pootwerkzaamheden. Vooral in het midden en (zuid)oosten van het land was dat in Nederland het geval. Het zuidwesten – de Zuid-Hollandse eilanden, West-Brabant en Zeeland – zijn de uitzondering op de regel. Daar viel mondjesmaat wat regen. Niet voldoende om de beregeningshaspels terug naar de schuur te doen keren.

Zomer op komst
In België en Frankrijk viel weinig water van betekenis. Daar blijft het ongekend droog voor de tijd van het jaar. Tot echt grote problemen heeft dat vooralsnog niet geleid, maar wanneer de situatie blijft aanhouden kan dat snel veranderen. Daarbij komt dat de temperaturen deze week oplopen tot behoorlijk zomerse waardes. In Frankrijk wordt daarbij de 30 graden aangetikt.

Het poten in West-Europa is voor een groot gedeelte afgerond en dat is ongekend voor de tijd van het jaar. Cijfers van Aviko (tot afgelopen weekend) kwamen op bijna 90% gepoot voor Nederland. In België is het werk al op een haar na afgerond en in Frankrijk moet eveneens nog een kleine 10% worden gepoot. Duitse aardappeltelers hebben nog iets meer werk te doen.

In ons land zijn het vooral pootgoedtelers in Flevoland, het noorden en oosten die poten en niet veel haast hebben gehad. Ook consumptieaardappeltelers in het zuiden en oosten zijn nog niet overal klaar. Van stress is geen sprake. De structuur is goed, er is op tijd mest gereden en de grondbewerking vond onder goede omstandigheden plaats. Heel anders dan de afgelopen twee voorjaren, zo hoor je vaak. In het zuidwesten staat het frezen van de ruggen nog op het programma, wat door de droogte een opgave is. Ook daar is water voor nodig.

Droogte maakt geen stemming
Het effect van het vlotte voorjaar op de aardappelmarkt is bekend. De gevolgen zijn dramatisch. Telers met vrij te verkopen aardappelen hopen dat een aanhoudend droog weertype op termijn de stemming beïnvloedt. Tot op heden is daar niets van te merken. Verwerkers hebben meer dan voldoende aardappelen om over te beschikken en die situatie verandert niet snel. Je zou het misschien niet zeggen, wanneer je naar het meest recente verwerkingscijfer kijkt, maar in april hebben de fabrieken behoorlijk goed gedraaid. 

Een verandering van de stemming moet vooral uit de markt voor eindproduct komen. Afgaand op wat verwerkers aangeven schort het nog altijd aan de afzet van frites op de wereldmarkt. Grote concurrentie en het relatief hoge prijsniveau van Europese frites (mede door een dure euro), maken het onaantrekkelijk om product uit de EU-4 aan te kopen.

Droge zomer?
2022 was het meest recente jaar waarin droogte een grote impact had op de Europese aardappelopbrengsten. Het voorjaar verliep eveneens droog, zonnig en koud. Vergelijkbaar met 2025. Uiteindelijk was het de warme en droge zomer die kilo's kostte bij de aardappelgewassen in Europa.

Wat de impact wordt op dit teeltjaar, moet komende maand duidelijk worden, wanneer de gewassen boven komen en gaan zetten. Of de zomer al in mei begint, is volgens de meteorologen op dit moment erg onvoorspelbaar. Na een warme periode dalen de temperaturen naar verwachting weer tot normale waarden voor de tijd van het jaar.