Akkerbouwers die met hun bouwplan aan het schuiven zijn zorgen ervoor dat de handel in ledenleveringsbewijzen (LLB's) van Cosun Beet Company loskomt. Niet alleen is er aanbod in de markt te bespeuren, ook zijn er telers die hun areaal wel uit willen breiden. Over welke regio's en prijzen praten we?
De handel in LLB's is eigenlijk nog maar net begonnen, terwijl de oogst nog volop bezig is. Waar de ene handelaar al over relatief veel vraag en aanbod spreekt, is het bij een collega elders in het land nog opvallend rustig. Ook Cosun Beet Company zelf – die verreweg de meeste LLB's verhandeld – zegt dat het nog vroeg is.
Landelijke verschillen
Het verschil in marktbelevingen heeft ook effect op de marktprijzen. In het midden en noorden van Nederland zijn inmiddels de nodige partijen leveringsbewijzen verhandeld. In het zuiden van ons land is het veel rustiger. Misschien dat akkerbouwers daar nog meer in het land zitten en nog niet direct bezig zijn met hun bouwplan.
Want dat wordt als hoofdreden aangedragen om LLB's aan te bieden. Akkerbouwers denken na over het bouwplan voor 2021 en daar past de suikerbietenteelt soms niet langer in. Welke teelten komen er dan voor in de plaats? In de meeste gevallen gaat het om grondverhuur voor de teelt van tulpen of groenten als peen en kool. Telers hebben weinig vertrouwen in het bietensaldo voor de komende jaren. Twee moeizame voorjaren als gevolg van droogte en het verlies van de neonics-zaadcoating maken de eerste fase van het seizoen uitdagend. Dat geldt ook voor de zomer met een merkbaar hogere ziektedrukt, dat kost suiker en dus saldo. Droogte in het voorjaar en de zomer kost eveneens opbrengst. Kijkend naar de suikermarkt is de verwachting dat de uitbetalingsprijs relatief laag blijft. Zeker nu ook de bijdrage van Aviko merkbaar lager uitkomt.
Gemiddelde prijs
Voor welke prijs worden LLB's verhandeld? De prijs wordt door 2 factoren bepaalt: de regio en het aantal. Recente transacties komen rond een niveau van €31 tot maximaal €34 per LLB. Dat is gemiddeld, al is het lastig daar een goed beeld van te krijgen. Cosun Beet Company faciliteert uiteindelijk de overdracht en bemiddelt veel bij het tot stand komen van koop en verkoop. Deze cijfers deelt het bedrijf alleen intern met de bietenagenten. Een enkel tussenpersoon merkt op dat het bedrijf zelf actiever zou zijn. Agrarisch directeur Gert Sikken laat echter weten dat hier geen sprake van is.
Nu een benchmark ontbreekt, wat is dan een reële marktprijs? Volgens Sikken is dat afhankelijk van wat koper en verkoper willen. Is een koper serieus op zoek of tast hij de markt af? Prijzen van vorig jaar leren dat de bandbreedte toen tussen de €24 en €40 lag op zijn hoogtepunt. Het genoemde niveau nu is dus gemiddeld, zo bemerkt ook Cosun Beet Company. Wel wordt de opmerking geplaatst dat de markt onder druk staat. Waar begin november nog tot €34 werd verhandeld is dat nu laag in de €30. LLB's met regiocode 7 of 8, die landelijk te plaatsen zijn, zijn het meest in trek en zijn logischerwijs hoger geprijsd. Regio 6 zit aan de onderkant. Voor LLB's met regiocode 1 of 2 is eigenlijk geen handel.
Bietenteelt in Oldambt verdubbeld
Dat transacties tot stand zijn gekomen betekent ook dat er kopers actief zijn. Er is nog altijd een groep akkerbouwers die de bietenteelt een ruime plek op hun bedrijf geeft. De meest bekende regio is Groningen, waarbij het Oldambt overheerst. Ondanks dat de teelt ook hier zijn problemen kent – vooral in het voorjaar – zijn telers uitgebreid. Uit data van Boer&Bunder blijkt dat de teelt van suikerbieten in deze regio met 112% is toegenomen in 5 jaar tijd. Ook uit Zeeland melden zich kopers.
In Flevoland was jarenlang een constante daling van het areaal merkbaar. Dit is te wijten aan het feit dat de teelt niet altijd past in een intensief bouwplan, verhuur voor pootgoed of tulpen meer oplevert en omdat veel bedrijven zijn omgeschakeld naar biologisch telen. Tussenpersonen merken op dat aanbod uit Flevoland momenteel zeer klein is. Het aantal 'omschakelaars' is klein na een grote golf de laatste jaren.
Verhuur: liever niet, maar gebeurt wel
Naast het verkopen van LLB's zijn er ook telers die opteren voor een verhuurconstructie. Dat ligt gevoelig bij Cosun Beet Company. "Verhuur is in principe onmogelijk", zegt Sikken. "Het beleid van de coöperatie is dat ieder lid ook bietenteler is. Tegelijk willen we de bedrijfsontwikkeling van onze leden niet blokkeren. In overleg is daarom veel mogelijk." Feit is dat verhuur in de praktijk wel gebeurd. Zo kunnen telers hun bouwplan ruimte geven en wordt het als contractteelt bij derden ondergebracht. Vaak in regio's die daar open voor staan zoals het Oldambt maar ook Oost-Nederland. Het zorgt ervoor dat verkopen niet langer noodzakelijk is en de markt tempert. Insiders verwachten dat richting het jaareinde en in januari er een nieuwe opleving merkbaar is in de LLB-handel.