Interview Zonnegoed
'Op euro’s groeit een gewas natuurlijk niet'
Het akkerbouwbedrijf Zonnegoed van Joost van Strien en Christiaan Feickens heeft het eerste Biocyclic Vegan-keurmerk in Nederland ontvangen. Het betekent dat de voedselproductie op het bedrijf volledig diervrij is. "We zijn in 2008 al begonnen met experimenteren met maaimeststoffen, omdat ik verwacht dat dit dé toekomst gaat zijn. Het moet anders, het moet beter voor de bodem. Dat betekent minder dieren én minder kunstmest, maar dan heb je wel een alternatief nodig. Dat hebben wij nu gevonden", vertelt Van Strien.
Joost van Strien heeft in 1992 het (toen gangbare) akkerbouwbedrijf Zonnegoed in Ens overgenomen van zijn toenmalige schoonmoeder. "Dat heb ik gedaan nadat ik in Wageningen was afgestudeerd", vertelt de akkerbouwer. "Al had ik wel altijd al een bepaald ideaal. In Wageningen was ik enthousiast geworden voor biologische landbouw en eigenlijk had ik toen al besloten dat – wanneer ik het bedrijf zou overnemen – ik er op termijn een biologisch bedrijf van zou willen maken. Dat heb ik vijf jaar later, in 1997, ook gedaan."
Sindsdien heeft Van Strien allerlei stappen genomen om het bedrijf naar zijn zin in te richten en verder vorm te geven. Het akkerbouwbedrijf telt vandaag de dag 93 hectare en de belangrijkste gewassen zijn: aardappelen, pompoenen, wortelen, pastinaak, rode bieten en plantuien. "Dit jaar hadden we voor het eerst ook tuinbonen. En natuurlijk is het mengsel van luzerne, klaver en gras voor ons heel belangrijk. Dat is onze maaimeststof."
Kringlooplandbouw
Deze stap heeft Van Strien gezet, omdat hij graag nadenkt over de landbouw van de toekomst. "Ik vind het belangrijk om vooruit te kijken en in te spelen op ontwikkelingen. Maar, daarbij initieer ik ook graag zelf ontwikkelingen over zaken die ik belangrijk vind." Dat nadenken over de toekomst ontstond vooral toen landbouwminister Carola Schouten over kringlooplandbouw begon. Volgens Van Strien bestaat dat namelijk niet. "Althans, een gesloten kringloop is niet mogelijk. Want het grootste lek is datgene waar we het meeste aan verdienen: onze producten. Daarmee verdwijnen een hele hoop mineralen uit ons landbouwsysteem die uiteindelijk via het riool in de verbrandingsoven terechtkomen. Daar krijgen we natuurlijk wel geld voor, maar op euro's groeit een gewas niet."
Volgens Van Strien is dat ook de reden dat we afhankelijk zijn van kunstmest of kunstgrepen. "Dierlijke mest is een onderdeel van de landbouw. Maar het is niet zo dat een koe een iets bijdraagt als het gaat om mineralen. In mijn ogen moeten we daarom inperken op het aantal dieren, maar ook op het gebruik van kunstmest. Immers, als je ervan uitgaat dat de bodem de basis is voor voedselproductie, dan ga je met het gebruik van kunstmest contraproductief te werk op de lange termijn. Maar het betekent ook dat er aan twee kanten minder input komt voor de plantaardige teelt. Daar wilde ik iets op verzinnen en dat heb ik gedaan."
Biovegan
Het bedrijf heeft namelijk als eerste in Nederland het het Biocyclic Vegan-keurmerk. Daarmee zijn de producten officieel 'biovegan'. "Dit is overigens niet per se met bovenstaande visie begonnen. We begonnen in 2008 al met experimenteren met maaimeststoffen (plantaardige bemesting). Dat was voor mij de reden om na te denken over de volgende vraag: hoe kunnen we in de biologische landbouw zonder gangbare mest te werk gaan? Ik kwam toen tot de conclusie dat het makkelijk zonder kon, als we meer zouden inzetten op stikstofbinding. Dat was én is namelijk de bottleneck."
Volgens Van Strien wordt er in Nederland momenteel te weinig gedaan aan stikstofbinding met vlinderbloemigen. "Dat perceel waarop je luzerne, gras of klaver teelt, levert op korte termijn namelijk niets op. Dat is de reden dat het weinig wordt toegepast. Maar in mijn ogen is het wel dé oplossing tot een zelfvoorzienend biologisch landbouwsysteem. Het was voor mij in elk geval de reden om met die maaimeststoffen aan de slag te gaan. En dat is uiteindelijk dus uitgegroeid naar het krijgen van het Biocyclic Vegan-keurmerk." Het keurmerk houdt in dat op het bedrijf van Van Strien gewerkt wordt volgens het principe van 'een volledig diervrije methode van voedselproductie'.
Het is volgens de akkerbouwer de toekomst. "Het is waar we naartoe bewegen. Ik heb hier met mijn bedrijf afgelopen jaren al een voorschot op genomen en geëxperimenteerd. Uiteindelijk is het dusdanig succesvol gebleken dat we nu het besluit hebben durven nemen om volledig over te gaan op een bedrijf zonder dierlijke mest." De akkerbouwer wil geen eenpitter zijn. Volgens hem is het een werkwijze die iedere akkerbouwer kan toepassen. "Het is pas tien dagen geleden dat bekend is geworden dat wij dit keurmerk hebben gekregen, maar we hebben al ontzettend veel reacties gehad. Dit is wat mensen aanspreekt. Het is wel een niche. Maar het is interessant voor iedereen die bewust met voedsel bezig is. Dat is de reden dat ik vertrouwen heb in deze markt en dan durven uiteindelijk meer boeren de stap te zetten."
Ook in het buitenland komt het al voor, zo vertelt Van Strien. In Duitsland en Griekenland zijn verschillende bedrijven die het keurmerk hebben gekregen, maar voor de akkerbouwer zijn dit niet per se voorbeelden. "De omstandigheden daar zijn heel anders. In Griekenland telen ze bananen en sinaasappels, dat doen we hier niet. En wij kenden het kunstje al, omdat we in 2008 al begonnen met experimenteren. Dus we wisten al een beetje hoe het bij ons zou werken." Hij denkt daarom ook dat je dit soort werkwijzen het beste gewoon kunt uitproberen. "Al kan je natuurlijk wel altijd van een ander leren."
Landbouw van de toekomst
Van Strien vertelde eerder al dat hij graag nadenkt over 'de landbouw van de toekomst'. Maar daar zijn we nog lang niet. "Er moet nog veel gebeuren om de landbouw echt gezond te krijgen. Onze trekkers rijden immers nog steeds op fossiele brandstoffen. Daar moeten we uiteindelijk ook een keer vanaf. Dat is weer een volgende stap. Maar we kunnen natuurlijk niet alles tegelijkertijd doen. Het is een gezamenlijke opdracht. En ik vind het prachtig om te zien dat er overal in de landbouw duurzame initiatieven verschijnen. Het zijn de goede voorbeelden voor boeren die het nog niet kunnen of durven."
Kimberly Bakker
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.