Ook de markten verhitten deze maand

In het midden van Nederland viel zondag enkele millimeters neerslag. Vooral langs de Waddenkust werden boeren getrakteerd op een lekkere regenbui. Daar viel tussen de 15 en bijna 30 millimeter neerslag. Onder de lijn van Lelystad blijft de meter hangen tussen de 0 en 2 millimeter. Dat geldt ook voor België en Frankrijk. In Duitsland viel alleen in het midden enige regen van betekenis, maar voor veel verlichting zorgt die niet.

Opnieuw warm en droog
Kijkend naar de lange termijn verwachting voor de neerslag en temperatuur is er weinig verlichting te verwachten in de komende veertien dagen. Deze week loopt het kwik weer op naar temperaturen rond de dertig graden. Neerslag van betekenis zit er niet in. Ook de onweersbuien, die je vaak bij warme periodes in de zomer ziet, blijven naar verwachting uit.

De gevolgen van aanhoudende droogte sluipen daarmee in de akkerbouwgewassen als aardappelen en uien. Afgezien van enkele dagen met extreem warm weer kunnen we niet spreken van een echte hete zomer. Een aanhoudend gebrek aan neerslag zorgt er echter voor dat het neerslagtekort gestaag blijft oplopen. Volgens cijfers van het KNMI staat deze momenteel op 223 millimeter. Daarmee bevindt de lijn zich boven die van de 5% droogste jaren, maar nog wel onder recordjaren als 2018 en 1976.

Grote verschillen per regio
Regionaal zijn de verschillen groot. Vooral in het zuiden en zuidoosten van het land is juli zeer droog verlopen. Dat geldt eigenlijk ook voor de maand ervoor. Gewassen worden aan de praat gehouden door frequent beregenen, maar wat iedere akkerbouwer opvalt is dat de gewassen sneller slijten dan gebruikelijk. In dit tempo kunnen we spreken van een bijzonder vroege oogst, net als bij de granen het geval is geweest. Het noorden is hierop weer de uitzondering. Daar viel in juli nog wel neerslag van betekenis.

In andere Europese landen als België, Frankrijk, Duitsland en Polen is het beeld niet veel anders. Het is er al weken op rij droog en dat wordt nu gemerkt. Niet voor niets verlaagde het Europese JRC (Joint Research Committee) in hun juli-uitgave van het Mars-rapport de opbrengst van alle 'zomerteelten' zoals maïs, bieten en aardappelen. In de toekomst kijken is ook voor meteorologen lastig, maar voorlopig brengt augustus weinig verandering in deze situatie.

Droogte pakt goed uit voor graan
Voor tarwe, gerst en andere granen heeft het droge weertype wel gunstig uitgepakt. De opbrengsten die in het zuidwesten en midden van Nederland zijn behaald stemmen akkerbouwers gunstig. Tarwe-opbrengsten boven de 10 ton zijn geen uitzondering, dit is onder andere te danken aan de hoge hectolitergewichten dit jaar. Voor 1 augustus is op veel plekken de oogst aan de kant. CZAV schat in dat zo'n 85% van al het graan binnen is. Niet alle zomertarwe is rijp waardoor de combines nog niet allemaal klaar zijn.

In Midden-Nederland is de graanoogst na een mooie week eveneens ver gevorderd. De laatste percelen wintertarwe en de zomertarwe kunnen waarschijnlijk deze week worden geoogst. In Noord-Nederland is de oogst rustig begonnen in de tweede helft van vorige week. Daarmee zijn de verschillen in oogstmoment dit jaar vrij groot tussen de verschillende gebieden. Ondanks dat de gewasontwikkeling er zo'n twee weken later is zijn ook de eerste geluiden voor de opbrengst en kwaliteit goed. Met mooi en stabiel weer in de vooruitzichten kan ook hier worden geoogst zonder veel stress.

Aardappeltermijnmarkt vlot boven €25 uit
Die stress is er voor de aardappel- en uiengewassen meer. Vrijdag werd op de aardappeltermijnmarkt de weg naar boven al duidelijk ingezet met een slot op €24,90 per 100 kilo. Met de neerslagcijfers – of liever gezegd het gebrek daaraan in het achterhoofd – zette de markt maandagochtend moeiteloos de stap boven het €25 niveau. Aan het einde van de ochtend staat het april 2023 contract inmiddels op €26,30. Dat het op dit moment gebeurt is belangrijk omdat de markt bezig is een richting te kiezen die doorgaans bepalend is voor het verdere seizoensverloop.

Het verloop van de temperatuur – met mogelijk opnieuw zomerhitte komende week – en een gebrek aan neerslag bepalen nu het verdere verloop. Het zet de aardappelmarkt stevig in het zadel, maar dat geldt ook voor bijvoorbeeld uien. Deze maand moeten de kilo's groeien. Het is dus niet alleen voor het gewas maar ook de markt en prijsvorming een cruciaal moment.