Voorjaarswerk schuift na korte piek door naar april

Voor veel akkerbouwers was half maart de eerste kans om het land op te gaan. Een stikstofbemesting aan de tarwe geven, plantuien poten of voorjaarsgrondbewerking stonden op het programma. De hogere en goed drainerende gronden waren voldoende berijdbaar, al komt op menig plek ook de erfenis van afgelopen najaar en winter naar boven. Ook op de percelen waar gewerkt kon worden, valt op dat de ondergrond bijna nergens echt goed droog is. De bovengrond laat zich zo vroeg in het seizoen meestal wel goed bewerken.

OK…. bij de dam is te zien dat het nog niet helemaal droog was, maar toch blij dat gister eind vd middag drijfmest is uitgereden. Op perceel zelf amper sporen. #oogst24 Gras voor de #Herefords pic.twitter.com/j2xrzeqhW9

— Terry van Loon (@terryvanloon) March 23, 2024

Druk van de ketel
Melkveehouders en hun loonwerkers hebben ondertussen voldoende mogelijkheden gehad om drijfmest aan te wenden op het grasland. Vaak moeten plekken of kopakkers worden overgeslagen die slecht berijdbaar zijn, maar de grote druk is wel van de ketel in de veehouderij. Op de wintergranen is nog maar weinig mest uitgereden, mede omdat er überhaupt maar weinig geschikte percelen zijn. Waar mogelijk rijden akkerbouwers drijfmest uit op bouwland voor het ploegen, gezien de aantrekkelijke bedragen die ze hiervoor krijgen. Een beetje structuurschade wordt dan voor lief genomen.

De kop is er weer af. Zoeken naar droge percelen met een  uienplanter is gisteren gestart met @FeijterBastian op de bok. Draagkracht is wisselend. Ik mocht vandaag de eerste #uien zaaien. #dikkebanden en harkjes eraan. Gaat weer mooi op de #akker. Benieuwd wat #oogst24 geeft. pic.twitter.com/BZuKZTq6zh

— Ivo Haartsen (@ih83_zvl) March 21, 2024

Her en der is een hoekje suikerbieten gezaaid. Vooral op de lichtere (gediepploegde) kleigronden in Flevoland, het noord- en zuidoosten. Ook op de zware grond in het noorden van Groningen gingen er suikerbieten de grond in. Toch blijven telers terughoudend met zaaien. Vaak wordt de voorkeur gegeven aan uien, als de omstandigheden daarvoor geschikt zijn. Opnieuw in Flevoland zijn al enige percelen gezaaid. Met de ervaring van vorig seizoen in het hoofd willen sommige telers niet opnieuw vier weken zaaiseizoen missen en kiezen ze ervoor dan maar wat (te) vroeg te zijn dan te laat. Ook in het noordoosten zijn er uien gezaaid.

Vroege aardappelen
In het zuiden en zuidoosten hebben aardappeltelers een start gemaakt met poten. De echt vroege aardappelen zitten grotendeels in de grond. Niet alleen in Nederland, maar ook over de grens in bijvoorbeeld Duitsland. Het gaat daarbij wel om de hoge percelen zandgrond, want lang niet alle stukken zijn al droog genoeg. In oostelijk Flevoland maakte een enkeling van de omstandigheden gebruik om consumptieaardappelen vroeg in de grond te stoppen. Vroeg erin, vroeg eruit is het idee en hopelijk profiteren van een goede marktvraag deze zomer.

Ook in de landen om ons heen zijn akkerbouwers in de weer geweest. Met name in Duitsland en verder oostelijk is het voorjaar aangebroken. In grote delen van België en Frankrijk is het juist opvallend nat en zorgen nieuwe storingen voor steeds wat neerslag. Dat is ook duidelijk terug te zien in de weerkaarten. Waar in Nederland de maandsom nu op zo'n 20 tot 30 millimeter blijft steken is dat bij onze zuiderburen inmiddels al opgelopen tot 70 tot 80 millimeter. Tel daar de verre van ideale startsituatie bij op en van een vroege start is zeker geen sprake in België en Noord-Frankrijk.

Droger of juist natter?
Gezien de weersverwachting deze week schuift het voorjaarswerk op de meeste plaatsen op naar april. Daarbij klimt de temperatuur in het paasweekend op naar lokaal wel 20 graden, zo is de verwachting. De eerste aprilweek blijft volgens de huidige weerkaarten wisselvallig. Er vallen geen grote hoeveelheden, maar regelmatig een buitje. Of de langere termijn met droog of juist nat weer op de proppen komt, daar zijn weerexperts het niet over eens. Veel weerkaarten houden rekening met een gemiddeld (en daarmee droog) weertype voor komende maand. Het KNMI legt juist de link met El Niño en verwacht een natter dan gemiddelde aprilmaand. Koude uitschieters worden daarbij niet verwacht.

Kan in de tweede helft van april volop met het zaai- en pootwerk worden begonnen, dan is dat prima op tijd. Iets later dan gemiddeld wellicht, maar zeker met een wat hogere temperatuur en af en toe een buitje geen verkeerd startpunt. Het is vooral de vraag hoe het werk gaat vlotten op de percelen 'met een verhaal', zoals waar diepe sporen in liggen of waar aardappelen en bieten zijn blijven zitten. Zoeken naar alternatieve teelten, zoals zomergraan of conserven, valt niet mee door een tekort aan zaaizaad of gebrek aan vraag. Maïs is dan een van de weinige opties. Vanuit de veehouderij is de vraag er wel, maar niet iedere akkerbouwer is happig op dat gewas.