Maar liefst 40% van de Vlaamse aardappeltelers is dit seizoen verplicht om een deel van zijn aardappelen af land te leveren. Het gerooide volume past simpelweg niet in de opslag. Daardoor loopt het rooien vertraging op. Ondertussen nemen de zorgen toe over de kwaliteit van de gerooide partijen.
Viaverda peilde onder de Vlaamse leden hoe ver de oogst op 24 oktober was gevorderd. Inmiddels zijn we een dikke week verder, maar ook de oogst is nog niet afgerond. Bijna alle telers die de enquête invulden geven aan dat dit jaar sprake is van een geïmproviseerde opslag om alle kilo's op te kunnen slaan. Dat zijn aardappelen die eigenlijk af land geleverd moeten worden. Bij de grootste telers (meer dan 150 hectare) zijn de problemen het minst groot. Slechts 10% geeft aan een tijdelijke opslag nodig te hebben.
Grote telers nog veel te rooien
Mogelijk dat dit komt door de oogstvoortgang bij deze bedrijven. Op 24 oktober was bij de grote bedrijven pas 40% klaar met de oogst en 60% voor driekwart. Hoe kleiner de teler (qua areaal), des te groter de voortgang. Uitzondering op de regel is de groep met 50 tot 75 hectare, waar 70% nog een kwart van het areaal moet rooien. Over alle respondenten (79 bedrijven) was een kleine driekwart volledig klaar met de oogst. Het gaat vooral om de kleinere bedrijven met maximaal 25 hectare.
Op zich is het niet bijzonder dat begin november nog rooiers in het land rijden. Oogst 2025 had rap kunnen verlopen, ware het niet dat droogte roet in het eten gooide. Dat de rooiers zijn gestopt was achteraf een wijs besluit. Er wordt nu behoorlijk vaak melding gemaakt van stootblauw in de bewaring. Met name in de kleigebieden waar het erg droog was: Zeeland en West-Vlaanderen. Afgelopen week is ook in ons land het nodige gerooid, zowel consumptie als pootgoed, onder prima omstandigheden.
4.000 hectare te rooien
Viaverda schat in dat 92% van het Vlaams areaal (51.064 hectare) inmiddels gerooid is. Na alle neerslag die gevallen is, en redelijk goede weersverwachtingen, moet dat geen belemmering meer zijn om de resterende 4.000 hectare te rooien. Ook in Wallonië resteert nog een deel van het areaal. Het knelt nu bij de afnemers die de aardappelen moeten ontvangen. Mogelijk dat deze situatie wordt verergerd door de wekenlange stilstand bij Clarebout. Het bedrijf had, ook zonder de staking, al geanticipeerd op een bottleneck bij de aflandoogst en telers aangeraden tijdelijke 'stockage' te organiseren.
De bovengemiddeld grote hoeveelheid aardappelen dit seizoen is een extra ingrediënt die de Europese markt er absoluut niet bij kan gebruiken. Aan de start van de oogst is door afnemers direct vaart gemaakt om overbodig product een alternatieve bestemming te geven, hoofdzakelijk richting veevoer. Zo werd gehoopt de markt richting volgend jaar lucht te kunnen geven. Met het letterlijk ophopen van de aardappelen wordt de kans daarop steeds kleiner.
Vraag naar kwaliteit
Het zijn niet alleen de opslagplaatsen van telers die vol liggen. Ook fabrieken hebben de koelhuizen tot de nok gevuld met eindproduct, wat resulteert in een lager verwerkingstempo. Daar maakt ook UNPT in Frankrijk melding van. Andere afzetkanalen, zoals de vlokken- en granulaatproductie, lopen eveneens niet vlot door en kampen met een tegenvallende afzet. Het enige afzetsegment dat redelijk blijft lopen is de export van met name Agria en andere premiumrassen. Overigens zijn ook voor de industrie en schillerij tenders uitgeschreven voor dit ras. Met kunst en vliegwerk wordt voor Fontane in België en Duitsland wel genoteerd, maar echt sprake van een markt is er niet. Het gaat dan om meeleverkilo's. Dat door de industrie toch partijen fritesaardappelen worden aangekocht, kan veel te maken hebben met de eerdergenoemde kwaliteitsproblemen.
De kwaliteit blijft waarschijnlijk tot het einde van dit jaar wel een rol spelen in meer of mindere mate. De temperaturen stijgen in de loop van deze week tot maxima van 17 tot 18 graden. Er wordt nu al melding gemaakt van een behoorlijke kiemlust bij de aardappelen. Er is dit jaar meestal enkele weken vroeger gepoot, de MH-opname is niet overal goed geweest en er is bij warm weer gerooid. Daardoor zijn veel aardappelen onrustig in de bewaring. Daarnaast zijn er aflandaardappelen uit september, die niet met MH zijn behandeld, en nog altijd gerooid of geleverd moeten worden. Daar wordt het nu ook spannend.
Proefballonnetjes
Al met al kan aardappelseizoen 2025/26 weer een bijzonder hoofdstuk bijschrijven in het toch al unieke verhaal. In de komende weken kunnen telers ook de eerste contractvoorstellen voor oogstjaar 2026 verwachtingen. In de wandelgangen doen al diverse geruchten de ronde. Met name voor België. Of het hierbij gaat om daadwerkelijke contracten of dat er wat proefballonnetjes worden opgelaten voor de stemming is onduidelijk. Af land wordt gesproken over min 2 cent en uit de bewaring, afhankelijk van ras en leverperiode, een daling van 4 tot 5 cent op de prijs van vorig jaar. Daarmee wordt de verlaging met 10% tot 15% die eerder deze herfst werd genoemd bewaarheid. Het is afwachten in hoeverre fabrieken de pootgoedkosten terugschroeven om te zien hoe groot de verlaging onder aan de streep wordt.