Kou hakt in op uien en aardappelen

Met 20 graden op de borden startte april vlot en warm. Akkerbouwers plukten daar de vruchten van. In de tweede helft van deze maand sloeg het roer om, met als dieptepunt 2 nachten met een stevige nachtvorst. In Oost-Nederland, van Groningen tot Limburg, daalde het kwik tot -9 graden aan de grond.

Suikerbieten
Gevreesd werd vooral voor de suikerbieten, die in Oost-Nederland net boven kwamen. 'Eind vorige week hebben we een grootschalige scan van de bietenpercelen in heel Nederland gemaakt', legt het hoofd van Suiker Unie’s agrarische dienst, Pieter Brooijmans, uit. 'Naar ons idee ziet het er goed uit. In heel Nederland komen we pleksgewijs vorstschade tegen, behalve in het zuidwesten. De vorstschade is echter nergens zo groot dat grootschalig overzaaien is vereist.'

Dat de bieten er zo goed doorheen zijn gekomen, wijt Brooijmans aan de conditie van het gewas. 'Door het koude weertype waren de planten al goed afgehard. Daarbij was de bodem vochtig, waardoor wat temperatuur werd afgegeven. Waarschijnlijk is dat net de redding geweest voor veel bietenplantjes. Ook stond er weinig wind, wat eveneens in het voordeel heeft gewerkt. Ondanks dat het koud blijft, is het gevaar nu wel geweken. Een herbicide bespuiting mag ook weer worden uitgevoerd.'

Zaaiuien
Sommige percelen met zaaiuien hebben in het noordoosten van het land meer last gehad van de vorst. Dat wordt na enkele dagen duidelijk. 'We hebben ervaring met nachtvorst tot -4 graden, maar -8 is nieuw voor ons', zegt Frank Druyff van zaadleverancier Hazera. 'We krijgen inmiddels telefoontjes van uientelers die met uitval te maken hebben. Dat verrast mij niet, gezien de lage temperaturen, maar gedurende mijn loopbaan heb ik het nog niet eerder meegemaakt. Vooral de vroeg gezaaide uien, die in het vlagblad staan, zijn getroffen. Wellicht dat ook in Limburg vorstschade is opgetreden. Overzaaien kan nog, maar de ruimte daarvoor is gering. Als einddatum houden we 1 mei aan. Het spreekwoord luidt niet voor niets: wie zaait in mei, oogst prei. Overigens is vorig jaar bewezen dat dit niet altijd opgaat, maar dan heb je wel groeizaam weer nodig.'

Tom Langenberg van De Groot & Slot heeft nog geen duidelijk beeld van de uienpercelen in het oosten. 'Of er vorstschade is, durf ik niet hardop te zeggen. De eerste teler heeft zich gemeld, maar de situatie ga ik eerst zelf beoordelen. Het is nog maar de vraag of de uien door kunnen groeien. Deze droge en koude omstandigheden helpen daar niet bij. Ook elders in Nederland gaan we inventariseren of er vorstschade is opgetreden. Bijvoorbeeld in Limburg. In Flevoland en de Noordoostpolder hebben we geen vorstschade aangetroffen.'

Aardappelen
Vroege aardappelen hebben, in heel Europa, eveneens onder het koude weer te lijden. Veel vroege percelen startte aanvankelijk met een voorsprong en goede beginontwikkeling door de hoge temperaturen. In Nederland komen de meeste vroege gewassen pas net boven, zoals op het Zeeuwse eiland Tholen. De gewassen onder plastic hebben wel een klap gekregen van de vorst, waardoor de voorsprong weg is. Ook de groei van tweedejaars plantuien wordt op achterstand gezet door de droge en koude omstandigheden.

In Duitsland daalde de grondtemperatuur afgelopen week ’s nachts tot -10 graden. Daar is zondag op maandag nacht nog beregend om vorstschade te voorkomen. Door de wind lukt het niet om overal om effectief te beregenen, waardoor gewassen toch bevroren kunnen raken. Vooral in de Palts speelt dat probleem. Hoe groot de schade in aardappelen exact is, is nog niet duidelijk. Dat het een achterstand van enkele weken oplevert staat inmiddels buiten kijf.

Ook in Frankrijk, Engeland en Polen hebben aardappelgewassen hinder ondervonden van het koude weer. De plantwerkzaamheden liggen vanwege het koude werk soms stil. In Polen, en verder naar het oosten, viel op plaatsen sneeuw. Naast de aardappelen hebben alle gewassen last van de kou. Zo was gedurende de warme start van april al een aardig areaal maïs ingezaaid. Onkruidbestrijding en het spuiten van een halmverkorter in graan moet door het koude weer noodgedwongen worden stilgezet. Weerplaza voorspelt voor deze week voor Midden-Europa 4 tot 6 vorstnachten.

Fotobron: PCA Groenteteelt