Het verkrijgen van een fatsoenlijk zaaibed voor onder andere uien is dit jaar een grote opgave bij akkerbouwers op kleigrond. Met de kalender weer een maand verder hebben veel telers besloten toch te starten want, waar wacht je op?
Op alle kleigronden is het een uitdaging om dit voorjaar een goed zaaibed te maken. De zaaibedbereider kan in de schuur blijven. Een rotorkopeg of frees is het beste wapen. Je eindigt met stof en kluiten. Zeker op de gronden die eind vorig jaar zijn geploegd na een zware oogst. Kleigrond die soms noodgedwongen in het voorjaar is geploegd heeft nu een klein voordeel. Hij kan bewerkt worden voor het opdroogt.
Geen regen verwacht
Vooral in Zuidelijk Flevoland en delen van Zeeland zorgt het zaaien voor hoofdbrekens. Een fatsoenlijk zaaibed is niet te maken. Eind maart werd het land vaak al een keer klaargelegd, in afwachting van regen. Inmiddels is duidelijk dat ook de komende 14 dagen geen neerslag van betekenis verwacht hoeft te worden. Mede met het omslaan van de kalender duwt dat uientelers over een psychologische grens, waardoor nu toch volop wordt gezaaid. Zo zit naar schatting in Oostelijk Flevoland 40% in de grond. Ook in de Noordoostpolder wordt nu volop gezaaid. Het Zuidwesten is verder. André Boot van Hazera schat in dat tussen de 65% en 70% in Zeeland inmiddels is gezaaid.
Het devies van de zaadleveranciers is ook om nu te starten met zaaien want, waar wacht je op? Uitstellen wordt niet als wenselijk gezien, al biedt het stabiele weer wel meer zekerheid. Twee dagen na zaaien beregenen, om zo het zaad vast te leggen, is het advies. Desnoods ook voor het bewerken, om de grond zacht te maken. Rollen wordt niet als optie gezien, omdat deze het zaad niet aandrukt en niet voor aansluiting met de ondergrond zorgt. Veel dagen met een harde wind bemoeilijken het beregenen. Gelukkig waait deze wind niet uit het oosten, waardoor de indroging enigszins meevalt.
Areaal stabiel verwacht
Het uienareaal is dit jaar een kwestie van plussen en minnen, zo leert een rondgang langs de zaadbedrijven. Gerekend wordt met een ongeveer stabiele oppervlakte, waarbij een fluctuatie van 1% tot 2% mogelijk is naar boven of beneden. Dit betekent maximaal 500 groei of krip. Het zaaiuienareaal kan voor het eerst de 28.000 hectare doorbreken, maar zeker niet iedereen verwacht dit. Zo ziet Boot in het zuidwesten een fikse daling van 10% tot 12% in de zaaiuien. Kees Jacobs van Syngenta bevestigt dit beeld. Deels vangen plantuien dit op, is de schatting gebaseerd op een uitverkochte voorraad. Het is de vraag of nieuwe teeltgebieden deze terugval opvangen.
Areaalontwikkeling zaai- en plantuien
Ook in Noord-Holland zijn zaaiuien vaker ingeruild voor plantuien, om minder afhankelijk te zijn van een natte herfst en in het voorjaar snel een robuuster gewas te hebben. Iets wat in Zeeland al langer gaande is. Het areaal plantuien kan toenemen tot niveau 2018, of daarboven. Er is dan ook vrees voor het prijsniveau vanuit de markt, met het afgelopen seizoen nog vers in het geheugen. Jacobs merkt daarbij op: "Sommige telers bespuiten hun plantuien met MH voor de korte bewaring, om zo niet afhankelijk van het korte af land seizoen te zijn."
Ui ruilt aardappel niet in
Een verschuiving van fritesaardappelen naar uien zien de bedrijven niet plaatsvinden. Het blijft vooral bij vragen. Aanvankelijk werd dit verwacht, maar tot op heden is het niet bewaarheid. Bovendien gelooft niet iedereen in een reductie van het aardappelareaal. Jacobs ziet juist bij lange aardappelbewaarders meer interesse in uien. "De schuur ligt daar nog vol, terwijl ze een nieuwe oogst moeten poten. Wanneer het bouwplan dit toelaat kunnen er meer uien worden gezaaid."
"In een jaar met goede uienprijzen daalt het areaal nooit hanteren wij als vuistregel", zegt Jaap Jonker van De Groot & Slot. "De prijzen voor gele en zeker rode uien zijn lonend geweest. Van rood verwacht ik geen uitbreiding, omdat de beschikbaarheid van het zaad een beperking was." Het areaal IC-gecoat zaad bedraagt bij het bedrijf slechts 1.500 hectare. De meeste telers hebben hun bestelde IC-zaad alsnog voor BC-zaad ingeruild, nadat bleek dat verwerkers aangaven deze partijen niet te willen ontvangen. Dat zadelt De Groot & Slot op met een fikse kostenpost.
Gebiedsverschuivingen
Van de traditionele teeltgebieden kan alleen Flevoland nog iets groei realiseren. Een uitbreiding zit in het noord- en zuidoosten, al merken de zaadbedrijven op dat hier stoppers zijn te vinden. In Groningen is vooral groei op de zandgronden merkbaar, net als in Drenthe. Dat gaat soms met grote oppervlaktes gepaard. In Limburg is een verschuiving van het zuiden naar het noorden merkbaar. "Rond Maastricht hebben telers veel hinder gehad van de late oogst en droogte", weet Jonker. "Je ziet in Noord-Limburg en Oost-Brabant juist meer interesse. Hier kan wel beregend worden." Boot hoort daarnaast ook interesse uit Gelderland en Overijssel, waar aardappeltelers de overstap maken.