Shutterstock

Interview Wil Meulenbroeks

'Samenwerken ja, maar niet direct succesje vieren'

15 November 2021 - Klaas van der Horst

Zichtbaarheid in de belangenbehartiging is goed en nodig naar de achterban, maar elk succesje direct breed uitmeten wordt afgestraft door tegenacties van ngo's, zegt voorzitter van de LTO-vakgroep Melkveehouderij Wil Meulenbroeks in een interview met Boerenbusiness. De wispelturigheid van de politiek maakt effectief werken ook al niet makkelijk. Samen met andere boerenclubs optrekken doet Meulenbroeks graag, zegt hij, maar in één verband is zoiets al snel minder effectief.

De vraag of het niet een beetje stil is rond de LTO-vakgroep Melkveehouderij roept in eerste instantie een afwerende reactie op van Meulenbroeks. Aan bezigheden heeft het niet ontbroken. De vakgroep is druk verwikkeld in allerlei overleggen en volop bezig met de belangenbehartiging, stelt hij.

"Er is enorm veel tijd gaan zitten in het stikstofdossier. Nadat het voerspoor van LNV van tafel was, zijn we gaan werken aan eigen plannen. Het Duurzaam Evenwicht (DE) en Coalitie Toekomstgerichte Melkveehouderij (CTM) zijn steeds de enige plannen die een goede doorrekening hebben op haalbaarheid. Op dit moment zitten we tot aan onze oren in het 7e actieprogramma (Nitraatrichtlijn) en de lobby voor het behoud van derogatie. Daarnaast waren we gestart met fysieke ledenbijeenkomsten, maar nu gooit corona voor de zoveelste keer roet in het eten." Als de vakgroep daardoor een tijdlang niet erg zichtbaar is geweest, wil hij dat wel beamen.

LTO Melkveehouderij heeft daarbij niet het profiel van een actiegroep en het is niet de gemakkelijkste tijd om aan belangenbehartiging te doen. In ieder geval niet zo dat het ook nog positief wordt gewaardeerd. "Men weet vaak heel goed wat niet moet, maar wat moet dan wel? Ieder heeft daar een andere mening over, lijkt het wel. Daarbij komen er behoorlijk wat uitdagingen af op de melkveehouderij en zit bedrijfstak stevig in het vizier van allerlei ngo's."

Normaal gesproken zorgt een uitdaging van buitenaf of een gezamenlijke tegenstander ervoor dat de gelederen worden gesloten. Dat merk je niet zo in de melkveehouderij?
"Dat komt, denk ik, deels door de enorme diversiteit in de bedrijfstak. De één ziet in bijvoorbeeld stikstof of duurzaamheidseisen een groter gevaar dan de ander. Ook worden de marges steeds kleiner en daardoor de gevoeligheden groter. Ik ben een voorstander van samenwerking waar het kan, maar als de vraag aan de orde is of we niet terug moeten naar één landbouwcollectief, zeg ik: Dat is een utopie. Tenzij organisaties bereid zijn zichzelf opzij te zetten. En dan nog blijven er boeren die zeggen: Ik laat mijn geluid niet verwateren in één club."

Helder, maar waarom is er niet meer collectief gezond verstand?
"Daar verbaas ik me ook over. Dat we daar niet beter in prioriteren en dat we onszelf niet te veel op de borst kloppen als we weer eens een succesje hebben behaald. We zouden meer moeten concentreren op het bereiken in stilte van grotere doelen. Als ieder voor zich steeds elk klein succesje breed uitmeet, zeggen de ngo's de volgende dag: Dat zal niet meer gebeuren. Om die reden pleit ik wel voor goed onderling overleg tussen alle landbouworganisaties, maar niet één gezamenlijk optreden. Om aan te geven waar ik heen wil, geef ik een voorbeeld van zo'n dertig jaar terug. Toen hadden we in Brabant te maken met een nieuwe omgevingsverordening. Dat gaf ontzettend veel onrust onder de Kempische boeren en richtten we actiegroep Het Kemphaantje op. Die overlegde wekelijks met het bestuur van de NCB, maar ieder had zijn eigen rol. Dat model van de 'good guy' en de 'bad guy' werkte perfect. We behaalden een resultaat waar iedereen mee kon leven. Waarom kan zoiets nu niet meer? Vaak heb ik de indruk dat partijen misschien meer met elkaar bezig zijn dan met het doel dat ze willen bereiken."

Wat is je idee van goede belangenbehartiging?
"Doelen bereiken die haalbaar zijn voor het grootste deel van de achterban, zowel voor de blijvers als voor de stoppers. Je zult het nooit voor iedereen goed kunnen doen. Als je in een onderhandelingstraject zit, hoef je ook niet te wachten tot iedereen het eens is, maar je moet wel oppassen om niet te ver vooruit te denken of losgezongen te raken van de basis."

Wat bij AgriNL dreigde?
"Máxima zou zeggen: Dat was een beetje dom. Anderzijds heeft ook de periferie (de verwerking, toelevering e.d.) een belang, en daar mogen zo ook voor opkomen."

Het beleid van die periferie loopt niet altijd parallel met dat van de primaire sector. Je kunt je bijvoorbeeld afvragen of iedereen nog wel zo hard loopt voor de wat intensievere melkveehouderij op het zand. Bedrijven daar hebben het soms moeilijk om aan te haken...
"Om die reden pleit ik bijvoorbeeld voor erkenning van buurtcontracten. Daarmee is extensivering gemakkelijker haalbaar en kan ook beter aan de eisen van PlanetProof worden voldaan. Anderzijds is extensivering geen toverwoord. Sommige bedrijven zijn zelfs te extensief voor PlanetProof."

Waar zitten momenteel de grootste problemen?
"Acuut zijn toch wel de 3500 bedrijven die hun vergunning niet op orde hebben en gelegaliseerd moeten worden. Hun problemen houden niet op bij die vergunning alleen. Zij hebben ook te maken met financieringsproblemen. Dat is een uitvloeisel van de aangescherpte bankenregelgeving, door de zogenoemde Basel-afspraken. Daarin wordt gesteld dat banken geen illegale praktijken mogen financieren."

Wordt dat echt zo hard gespeeld?
"Er wordt steeds strenger naar gekeken. Banken voelen de adem van de toezichthouders steeds meer in hun nek. Voor de PAS-bedrijven betekent dit dat de bedrijfsopvolging, die toch al moeilijk is, daar nog gecompliceerder wordt. Het wordt hoog tijd dat we daar iets voor gaan regelen. Bedrijfsopvolgers stellen de overname nu al maximaal uit, en dat niet uit weelde, maar omdat het bijna niet anders kan. Zelfs bedrijfsbeëindigers stoppen niet met boeren, vanwege de fiscus. Om die reden pleiten wij voor een aanpassing van het belastingstelsel. Er zou een landbouwgerichte vrijstelling moeten komen, om een fiscaal vriendelijker overdracht mogelijk te maken. Natuurlijk wel zo dat er geen bestemmingswijziging plaatsvindt of dat partijen van buiten de landbouw instappen."

Bedrijfsovername is niet alleen om belastingtechnische reden steeds lastiger, toch? Er is geen bankenconcurrentie meer en ook zaken als ligging en vergunningen bepalen in sterke mate of een bedrijf nog perspectief heeft.
"Dat klopt. Vroeger was er nog enige concurrentie tussen lokale banken, maar nu is alles centraal geregeld. Daarnaast zou er meer stabiliteit in regelgeving moeten komen, zoals ze in Brabant proberen met het nieuwe concept-beleidskader. Probleem is dat lange termijnbeleid in de relatieve luwte van de provincie nog wel kan slagen, maar amper meer in Den Haag, waar het ochtendnieuws de politieke impulsen beheerst en er de lobby is van de ngo's."

Waarom is iedereen zo bang voor de ngo's?
"Zo hebben ontzettend veel invloed op de politiek."

Disproportioneel?
"Ik vind van wel. Kijk naar de Partij voor de Dieren. In de op hun aangeven aangepaste Wet Dieren wordt gesteld dat dieren hun soorteigen gedrag moeten kunnen tonen. Daarnaast stellen ze dat plantaardig eten de norm is, dat betekent dus dat zij vinden dat het eten van dierlijke producten niet normaal is. Daarbij gaan ze totaal voorbij aan het soorteigen gedrag van de mens. Het dier wordt dus boven de mens gesteld, en mensen worden gedwongen zich in de media te verdedigen waarom ze nog vlees eten. Zelfs al verandert dat hun praktijkgedrag niet veel. Het is ook lastig een podium te krijgen voor onze argumenten. Zo is de sfeer."

De melkveehouderij heeft ondertussen nog wel een paar opgaves voor de kiezen, toch?
"De opgaves zijn gigantisch. Tot de nieuwe klimaatdoelen die nu zijn overeengekomen op de wereldklimaattop, hadden we onze opgaves op dat vlak netjes gehaald. Ik verwacht nu wel een versnelling. Mijn zorg is dat dan heel lastig te halen opgaves worden gesteld. Dat zou zorgelijk zijn, want dan bestaat het risico dat de zaak gaat slepen, net als bij mest en stikstof."

En boeren krijgen dan weer het verwijt dat ze niets doen…
"Dat verwijt is zó onterecht.  Ze willen wel, als ze maar weten wat de richting is."

Je bent nu vijf jaar voorzitter van de vakgroep melkveehouderij. Wat vind je de lastigste opgave?
"Me echt met de lange termijn bezighouden, maar de korte termijnproblemen, daar kom je maar niet overheen."

Met die inzet begon je ook, als ik me dat goed herinner.
"Dat klopt, als de overheid en politiek steeds met de korte termijn bezig zijn, is het moeilijk om je als boer of belangenbehartiger op de lange termijn te richten."

Heb je een tip, suggestie of opmerking naar aanleiding van dit artikel? Laat het ons weten

Klaas van der Horst

Klaas van der Horst is een gedreven volger van de zuivelmarkt en alles wat daarmee te maken heeft. Hij zoekt het nieuws en interpreteert de ontwikkelingen.
Regenradar
Powered by Agroweer

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden