Achtergrond Constantijn op webinar
‘Wachten tot AgTech zijn eigen Tesla krijgt’
De Nederlandse food- en agrisector moet opletten dat het zich in de technologische innovatie niet de kaas van het brood laat eten door het buitenland. De ontwikkelingen in de zogeheten AgTech gaan in het buitenland sneller dan ons land, ziet prins Constantijn van Oranje, ambassadeur van Techleap, de organisatie die jonge technologiebedrijven ondersteunt in hun ontwikkeling. "De leiders in AgTech zitten in landen als Israël, Frankrijk, de Verenigde Staten en ook Zweden. Je zou Nederland ook in dat rijtje verwachten, maar dat is nog niet het geval."
Constantijn sprak dinsdag 8 februari op het webinar over AgriFood & Biobased ecosystems, dat was georganiseerd door het venturing team van Royal Cosun. De rode draad op deze digitale bijeenkomst met diverse sprekers was hoe jonge bedrijven als startups (die bezig zijn een innovatief concept te ontwikkelen en deze in de markt introduceren) en scale-ups (bedrijven die hun concept breed in de markt willen introduceren) verder kunnen worden geholpen in hun ontwikkeling. Heel belangrijk, zegt Constantijn. "Startups zijn essentieel voor de innovatiekracht en dynamiek van onze economie."
Techleap, de organisatie waarvan bij ambassadeur is, wordt volledig door de overheid gefinancierd met als doel het versterken van de technologische sector in Nederland door programma's, bedrijven en organisaties met elkaar te verbinden, ervaringen en kennis te delen en data te verzamelen.
Veel enthousiasme, weinig scale-ups
Startups kunnen met hun frisse en innovatieve ideeën cruciaal zijn om veranderprocessen in een sector of industrie op gang te brengen. "Uiteindelijk krijgt elke sector zijn eigen Tesla", zo zei Constantijn op het webinar, verwijzend naar de versnelling die Elon Musk met de komst van Tesla bracht in de ontwikkeling van de elektrische auto's. Veel sectoren zitten echter nog in de wachtkamer voor zo'n baanbrekende innovatie die als accelerator kan dienen voor veranderprocessen. De food- en agribusiness is er daar één van, zegt Constantijn, die daarbij wel benadrukt niet gedetailleerd op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen in de sector.
De ambassadeur van Techleap ziet in de AgTech weinig startups en relatief weinig investeringen in vergelijking met andere sectoren en andere landen. "Ik zie veel enthousiasme, maar er zijn weinig jonge bedrijven die met hun innovatieve concepten in staat zijn om op te schalen." Dat heeft volgens hem alles te maken met de omvang van het karakter van de sector. "De sector is traditioneel, de financiering is traditioneel. Nederland is bijvoorbeeld groot in veredeling in de tuinbouw en daardoor ook internationaal zeer aanwezig op de markten, maar ik zie weinig disruptie in vergelijking met andere sectoren. Die komt er ongetwijfeld uiteindelijk wel", aldus Constantijn.
Leider blijven in innovatie
Hij ziet Nederland wel internationaal worden uitgedaagd in AgTech, met als frontrunners Israël, de Verenigde Staten, Frankrijk en ook Zweden. "Maar uiteindelijk hopen we uiteraard dat de belangrijkste innovaties hier in Nederland ontstaan en dat we ook in AgTech leider kunnen blijven in innovatie." Daarbij verandert een innovatieve technologie zelf het systeem niet, benadrukt Constantijn. Ook de markt moet er klaar voor zijn. "Het moet een applicatie zijn die heel toegankelijk is. De meest verfijnde technologie hoeft in de markt nog niet altijd aan te slaan. Soms moet je een product iets downgraden om een bredere toegang tot de markt en uiteindelijk de acceptatie te geven." Ook in de branding zit volgens hem veel innovatie. "De technologie van Beyond Meat en De Vegetarische Slager is misschien niet uniek, maar er zit een goed marketingapparaat achter die de producten verder brengt."
Gat tussen research en expansie
Op het webinar kwamen enkele praktijkvoorbeelden aan bod van innovaties die volop in ontwikkeling zijn en tegen de grootschalige marktintroductie aanzitten. Zo ziet Cosun zelf volop perspectief in het ontwikkelen van plantaardige eiwitingrediënten onder meer uit bietenblad. Zo kan uit bietenblad in theorie bijna evenveel eiwit worden gewonnen als van 1 hectare soja, rekende Frank van Noord, VP Innovation bij Cosun voor. Ook zijn er vergevorderde plannen voor een bioraffinagefabriek van bietenpulp in Groningen, al moet de definitieve knoop binnen Cosun hier nog over worden doorgehakt.
Cosun ondersteunt selectief startups en scale-ups met kennis en kapitaalinjectie. Ook is het een van de drijvende krachten achter het platform GPEC, dat jonge bedrijven die actief zijn in de ontwikkeling van plantaardige eiwitten met raad en daad ondersteunt. Zo werd de startup Time Travelling Milkman gepresenteerd, een bedrijf dat plantaardige zuivelvervangers als room, poeders en vezels ontwikkelt uit zonnebloemzaden.
Veel perspectiefrijke startups hebben grote moeite de stap te maken vanuit de ontwikkeling van een product naar de marktintroductie. "Er is een groot gat waar de research stopt en de private investeerders komen", is de ervaring van Constantijn. "Veel startups komen uiteindelijk geldtekort naarmate de ontwikkelingsfase vordert. Om geld aan te trekken, wekken ze te hoge verwachtingen bij investeerders. In de regel geven ze dan ook veel controle weg aan de financiers terwijl het onderzoek nog loopt. Dan loopt je eigenlijk al achter de feiten aan én de markt aan."
Controle houden belangrijk
Geregeld komt het ook voor dat gevestigde concerns startups adopteren of inlijven om zo de innovaties in de markt te introduceren en zo marktaandeel te winnen. Zulke stappen hebben echter ook de nodige risico's en uitdagingen, vertelde Laura Thissen van startup-begeleider Startlife. "Concerns hebben niet altijd dezelfde doelen als de startups, er kunnen veel uitdagingen aan zitten om culturele verschillen te overbruggen. Maar het kan uiteindelijk wel de snelste weg zijn naar een succesvolle innovatie." Constantijn beaamt dat. Willen gevestigde concerns echt maximaal gebruik maken van de potentie van een startup, dan kunnen culturele veranderingen nodig zijn. "Ook op CEO-niveau", zegt Constantijn.
Hij benadrukt dat concerns het investeren in een startup of een scale-up nooit als liefdadigheid of als hulp moeten zien. "Ondernemers die een startup beginnen zijn professionals en moeten ook zo behandeld worden. Serieuze ondernemers die vaak veel tijd en geld steken in hun bedrijf." Want hoe mooi de technologische vooruitgang ook is, gaf Constantijn aan, "Uiteindelijk is de ondernemer bepalend in het succes van een innovatie. Die moet een visie hebben, de vaardigheden en het doorzettingsvermogen."
Constantijn van Oranje, Frank van Noord en Laura Thissen waren deelnemers aan het webinar AgriFood & Biobased ecosystems, dat op dinsdag 8 februari was georganiseerd door het venturing team van Royal Cosun. Dit artikel is een verslag van de inbreng en de discussie van de deelnemers tijdens het webinar.
Eric de Lijster
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
