Met een fikse vertraging zijn eindelijk areaalcijfers over 2023 bekendgemaakt. In samenwerking met Boer&Bunder heeft Boerenbusiness een analyse gemaakt van de verschuivingen in de belangrijkste teelten voor 2023. Hieruit blijft dat het areaal aardappelen daalt en dat telers opnieuw meer inzetten op uien.
De grote vertraging die het invullen van de Gecombineerde Opgave opliep heeft ook gevolgen voor het bekendmaken van de areaalcijfers over 2023. Die zijn direct afgeleid van wat telers invullen om in aanmerking te komen voor gelden uit het GLB. Ook Boer&Bunder van Dacom maakt gebruik van deze zogenaamde 'BRP-grenzen'. Door de meest recente cijfers te analyseren weten we nu eindelijk waar de verschuivingen zitten.
Dit moet je weten:
De grote vertraging heeft alles te maken met het nieuwe GLB. Boeren moeten dit jaar in de 'meitelling' fors meer informatie opgeven over bijvoorbeeld bufferstroken. Dit resulteert erin dat het aantal percelen is geëxplodeerd. "We hebben dit jaar 2,5 miljoen percelen", aldus Ivor Bosloper van Dacom. "Daar zitten ook veel sloten, bufferstroken en bossen bij." Ter vergelijking: vorig jaar telde het bestand een dikke 1,5 miljoen percelen. "Het gros van deze extra percelen zijn sloten, die we er uit hebben gefilterd. Ook 50.000 percelen van 30 vierkante meter of minder hebben we uit de analyse gelaten."
De cijfers afkomstig uit de BRP-grenzen kunnen afwijken van de data die het CBS communiceert, al berusten ook zij zich op deze data. Omdat de ingetekende percelen uiteindelijk bepalen over hoeveel hectare een ondernemer subsidie krijgt uitbetaald, wordt ruim ingetekend. Dat kan het beeld licht vertekenen.
Aardappelteelt krimpt
Wat valt op in de areaalcijfers? Om te beginnen de aardappelteelt. Dit jaar worden 75.764 hectare consumptieaardappelen verbouwd. Dat is een daling van 2% met 2022 en 1% onder het vijfjarig gemiddelde. In absolute getallen betekent het 1.540 hectare minder aardappelen. De pootaardappelteelt daalt met 8% en bij zetmeelaardappelen is de krimp minder dan 1%. De grootste krimp bij consumptieaardappelen zit in Drenthe, waar de teelt een dikke 1.000 hectare is afgenomen. Groei is vooral in Noord-Brabant zichtbaar. Meer hierover in een latere analyse op provincieniveau.
Noorden teelt meer uien
Hoe zit het dan bij de zaaiuien? Die nemen dit seizoen in populariteit toe. Niet zo gek gezien de extreem hoge marktprijzen afgelopen seizoen. Een areaal van 29.123 hectare betekent 6% groei in de zaaiuien, wat neerkomt op 1.610 hectare. Dit betekent dat in vijf jaar tijd de teelt met 6% is gegroeid. Ook hier staat Drenthe bovenaan de lijst, maar dan als grootste stijger. In de provincie worden 733 hectare meer zaaiuien verbouwd. Groningen volgt met 600 hectare op plek 2 en Noord-Brabant met 563 hectare op plek 3. De teelt van tweedejaars plantuien is wel met 6% gekrompen dit jaar.
Dat de omstandigheden voor het inzaaien van wintergranen gunstig waren laat zich weerspiegelen in de groei van beide gewassen. Die voor tarwe is 12% (121.356 hectare) en bij gerst zelfs 42% (15.000 hectare). Niet zo gek dus dat het areaal zomertarwe is gehalveerd en dat een derde minder zomergerst is gezaaid. Wat verder opvalt is dat de vlasteelt met bijna een vijfde toeneemt tot 4.350 hectare.
Suikerbieten krimpen met 2% licht, tot goed 80.000 hectare. Dat is een vergelijkbaar areaal met 2021. Het is Cosun-dochter Sensus niet gelukt om de cichoreiteelt een slinger te geven. Er is 33% minder gezaaid, goed voor 2.700 hectare. Dat was vorig jaar nog 3.517 hectare (-807 hectare).
De peenteelt stond de laatste jaren door verschillende factoren onder druk. Wellicht opvallend is daarom dat het areaal 7% groeit in 2023 tot ruim 2.700 hectare. Vergelijkbaar met 2015 en 2017. In Noord-Brabant en Limburg is de peenteelt licht gegroeid, al gaat het om enkele tientallen hectares.
Fors minder maïs
Tot slot de veehouderijgewassen, om te beginnen met grasland. Dat areaal is licht gekrompen tot 975.635 hectare. 1% minder dan vorig jaar het geval was. Voor het vijfde jaar op rij ligt de oppervlakte grasland nu onder een miljoen hectare. Maïs laat een significante daling zien van 9.350 hectare. Goed voor 5% minder ten opzichte van 2022. Het areaal (snij)maïs is in decennia niet zo klein geweest als in 2023. Krimp in de veehouderij en een toename van tarwe en gerst zijn daar de oorzaken van.