Achtergrond stikstof
'Veehouderij kan emissies zelf wel de baas'
De Nederlandse veehouderij kan in de komende jaren tot en met 2035 voldoen aan de opgave voor emissiereducties, als ze gebruikmaakt van de nu bekende innovaties en inzet op de best beschikbare technieken. Meer nog, het kan met behoud van dieraantallen. Wel kost het zo'n €8 miljard in totaal, maar dat is minder dan heel veel andere oplossingen. Eindelijk eens één front vormen richting de overheid is ook heel erg nodig.
Emissiedeskundige en voedingstechnoloog Wouter de Heij zei dit op een bijeenkomst georganiseerd door de Stichting Stikstofclaim (SSC). Het vormen van één front zei hij weliswaar meer op persoonlijke titel, maar even gemeend. De Heij wees erop dat er niet alleen oplossingen voorhanden zijn, maar dat er ook veel is veranderd qua mogelijkheden voor de landbouw. Hij wees onder meer op de ruimte om gebruik te maken van nieuwe experimenteerruimte die de Europese Commissie biedt om vernieuwingen van de grond te krijgen (Sandbox). De landbouw moet hier volgens hem vol op inspringen. Het is wel iets dat haaks op de insteek van het vorige kabinet, maar het biedt tal van nieuwe kansen. Nu lopen veelbelovende initiatieven, zoals met het Kopros-systeem vaak stuk op hoge certificeringskosten en ambtelijke onwil, terwijl het in bijvoorbeeld Zwitserland geaccepteerd is en bewezen werkt.
Al veel gedaan
De opgave voor met name het reduceren van ammoniakemissie is fors, erkent de wetenschapper, maar sinds 2019 zijn er ook al aardige stappen gezet. Zo heeft de melkveehouderij tot nu toe al zo'n 13% gereduceerd, berekent hij. Maar dat is niet dankzij de opkoopregelingen van de overheid. Die hebben weinig opgeleverd, tegen hoge maatschappelijke kosten. Ook andere sectoren kunnen volgens hem de gestelde doelen halen.
Kostprijsverhogend
De agrarische sector brengt daarvoor wel een offer, want elke verduurzaming is kostprijsverhogend en daar moet de maatschappij mee helpen, want die heeft er ook baat bij, aldus De Heij. Hij adviseert de landbouw om niet zonder duidelijkheid 'in te leveren', maar eerst de vergunningverlening weer op gang te krijgen. Toezeggingen van de overheid om achteraf iets te regelen, zijn te vaak niet uitgekomen.
De Heij is wel van mening dat de landbouw, maar in feite de hele samenleving zo snel mogelijk verlost moet worden van het Aerius-systeem waar de overheid nu mee werkt.
Zelf meten is ook optie
Het model geeft voortdurend een vertekend beeld, met name op lokaal en regionaal niveau, onderschat ook de deposities van stikstof op ofwel de opname van stikstof door land met minstens een factor 2 en zorgt ook op andere gebieden voor onjuiste beelden van de situatie, door gebrek aan waarnemingen ter plekke. Volgens De Heij is satellietobservatie door de overheid preciezer en wellicht ook goedkoper. Daarnaast raadt hij de agrarische sector aan ook zelf waarnemingen te doen. Niet met sensoren in de stal, maar met echte metingen, bijvoorbeeld van natte depositie rondom het bedrijf. De sector kan zelfs een eigen monitoringsnetwerk opzetten. Dit kan volgens hem het gebrek aan metingen door het RIVM en andere instanties ondervangen. Bij genoemd instituut wordt relatief heel weinig gemeten en meer gemodelleerd. De Heij: "Het lijkt erop dat waarnemingen niet meer zo tellen bij het RIVM."
Theorie verslaat waarneming
Hij slaat daarmee een vergelijkbare toon aan als professor Arthur Petersen, die zijn verbazing erover uitspreekt dat juristen – weliswaar van de Raad van State – op basis van puur juridische argumenten toch een voorbehoud uitspreken tegen een rekenkundige ondergrens voor stikstofdepositie. Ook hier lijkt de theorie zwaarder te wegen dan metingen.
Landbouw heeft probleem
De Heij was niet gekomen om de landbouw vrij te pleiten, want de veehouderij heeft inderdaad een emissieprobleem dat moet worden opgelost, zo stelt hij. Maar anders dan veel anderen, meent hij dat het ook oplosbaar is, met dus een andere aanpak dan tot nog toe.
Geen Stasi-aanpak
De Heij is net als het kabinet ook voorstander van een omslag van depositiebeleid naar emissiebeleid, maar dus zonder Aerius, Kritische Depositiewaarden en andere centrale monitoringssystemen voor de landbouw, ook zonder doelsturing. Anders krijg je volgens hem een 'Stasi-maatschappij', die in beginsel misschien de hele maatschappij kan vertrouwen, maar de landbouw toch eigenlijk niet.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
