BusinessCase
Brexit en de agrarische sector
De uitslag van het Britse referendum dreunt nog steeds na: de Britten stappen uit de EU. Uit de cijfers blijkt dat een grote meerderheid van de agrarische ondernemers vóór uittreding stemde. Waar komt die onvrede met het Europees beleid vandaan? En wat gaat dit betekenen voor het huidige en toekomstige agrarisch EU-beleid? Als de Europese Unie geen lering trekt uit dit duidelijke signaal van onvrede, dan ben ik niet verbaasd als de Brexit navolging krijgt bij andere landen. Ook in Nederland zijn de agrarische ondernemers zeer ontevreden.
Ik hoor met enige regelmaat agrariërs klagen over het Europees landbouwbeleid. De onvrede over prijsvorming en beleidsregels in de agrarische sector is groot. Men is zeer kritisch over de afhankelijkheid van Brussel en de onmogelijkheid om een eigen landbouwbeleid te ontwikkelen dat meer is gericht op het Nederlandse agrarische belang. Terwijl de Nederlandse agrariër zich aan de quota hield, hadden ze er in Italië in de tijd van de Superheffing geen idee van hoeveel melkkoeien, laat staan hoeveel melk ze op jaarbasis produceerden.
Nu we in Nederland de meeste productierechten (lees: schatkistvullers) hebben afgeschaft, is het mogelijk om meer een eigen landbouwbeleid te ontwikkelen. Zo zouden we hier in navolging van het Canadese landbouwbeleid garanties met bijvoorbeeld oogstverzekeringen kunnen invoeren. De weersomstandigheden van de lente en zomer 2016 tot nu toe blijven nog lang in ons geheugen zitten. De schade is enorm. Ook al moeten de meeste oogsten nog komen, voor diverse ondernemers is deze opbrengst te weinig en/of te laat.
Schaalvergroting
Schaalvergroting heeft in onze sector zijn weg gevonden en is niet meer te keren. Risicomanagement moet bij dit soort grote bedrijven centraal staan, maar daarvoor is wel een bepaalde mate van onafhankelijkheid van de EU en vrijheid voor de agrarisch ondernemer noodzakelijk. De intensieve veehouderij van de Britten is altijd afhankelijk geweest van de koers van het pond, omdat 60% van de consumptie invoer betreft. Zij staan nu voor de uitdaging om de import te reduceren en zelf deze markt op te bouwen. Bij schaalvergroting van de binnenlandse markt hebben zij nu verder geen bemoeienis van de EU, die bijvoorbeeld bepaalt op welke type vloer het varken moet liggen. Wat een vrijheid.
Nederland heeft, net als de Britten, steeds voor marktwerking gepleit. Maar de grotere landen binnen de EU kiezen telkens weer voor marktinterventies. Als exporterend land ondervindt de agrarische sector daar veel schade van. In mijn functie van agrarisch taxateur zie ik daarvan met grote regelmaat het resultaat met faillissementen en de daarbij behorende leegstand. Extreem lage hypotheekrentes kunnen dat niet voorkomen. Om de landbouwsector gezond te houden is een zelfstandiger landbouwbeleid met voldoende ruimte om te innoveren noodzakelijk. Daar moet de EU zijn beleid op aanpassen.
In hoeverre de Britse economie na de Brexit een terugval krijgt, moet de komende tijd duidelijk worden. Een land dat uittreedt, moet volgens het Europese verdrag van Lissabon in de tijd van de uittredingsonderhandelingen nog twee jaar aan de Europese wetten en regelingen voldoen. Zo rond 2018 zullen de effecten voor de Britse agrariër waarschijnlijk zichtbaar worden. Reken maar dat de Nederlandse agrariër die ontwikkelingen met argusogen volgt. â–
