Oogstdisruptie en kwaliteitsproblemen

"We zijn verwend geraakt", is een veelgehoorde opmerking van akkerbouwers en loonwerkers deze zomer. De laatste 3 jaren was de graanoogst begin augustus meestal al vergevorderd en kon een planning eenvoudig worden gemaakt. Niet dit jaar. Het is stelen tussen de buien door waarbij opvalt dat de regionale verschillen enorm zijn.

Nederlandse oogst
Afgelopen week zijn op veel plekken akkerbouwers bezig geweest met combinen. In het zuidwesten vooral dinsdag en hoofdzakelijk woensdag. Toen gooide regen alweer roet in het eten. In Midden-Nederland (Flevoland) verliep het zeer wisselvallig en kon lokaal wel worden geoogst. In het noorden van het land is ook tarwe geoogst. Ook hier vielen de buien erg lokaal. In het zuiden kon in de voorgaande week nog worden gereden maar daar bleef het afgelopen week nat.

CZAV heeft nog geen 20% van hun totale volume tarwe binnen. Een heel ander beeld dan in de voorgaande jaren. Vooral in Zeeuws-Vlaanderen en op Noord-Beveland is er tarwe geoogst. Ook op de Zuid-Hollandse eilanden is wel wat gedaan, vooral dinsdag 3 en woensdag 4 augustus, tot het ging regenen. Wat meespeelt is dat bij Zeeuwse en Brabantse akkerbouwers vaak eerst nog graszaad van het land moest voor in de tarwe begonnen kon worden.

Wisselende opbrengsten
De gemelde tarweopbrengsten zijn eveneens wisselend. In het zuiden en midden zijn de eerste geluiden positiever dan in het noorden van Nederland. Wellicht dat het latere bloeimoment samenviel met een donkere en natte periode, waar dat meer zuidelijk bij beter weer gebeurde. Wordt normaal gesproken 10 ton als de norm gezien bij akkerbouwers op klei, dit jaar is het met 9 ton echt wel op. In Groningen spreken akkerbouwers op veel plaatsen eerder over 7 tot 8 ton. Daarbij wordt gemeld dat er erg veel stro op zit.

Mede-veroorzaker van de lagere opbrengsten is de kwaliteit. CZAV meldt hectolitergewichten tussen de 73 en 78 kg/hl. Hoe noordelijker je komt in het land, des te lager die getallen lijkt het wel. Dat geldt ook voor de gerst. Agrifirm noemt de kwaliteit van de brouwgerst gemiddeld. Akkerbouwers dorsen het graan soms liever met een procentje extra vocht dan een daling van het hectolitergewicht te riskeren. Toch is er op de mooie dagen ook genoeg met vochtgehaltes tussen 15% en 16% binnengebracht of soms nog lager.

Fransen bezig aan laatste kwart
In Frankrijk is naar schatting zo'n driekwart van alle tarwe nu geoogst. Akkerbouwers hebben er een goede week gehad. Vorige week moest nog 34% worden geoogst. Een jaar eerder was de tarweoogst er al volledig afgesloten. In het noorden en westen blijft de oogst fors achter en is het erg nat. Met een hittegolf op komst – vooral in midden en zuiden Frankrijk – kan het restant deze week waarschijnlijk snel worden binnengehaald. Ook in ons land merken we daar wat van. Donderdag wordt het op veel plekken 27 tot 28 graden. Na het weekend keert de wisselvalligheid terug.

In Duitsland is het beeld erg wisselend. Waar akkerbouwers in Saksen-Anhalt al bijna klaar zijn met de tarweoogst moet er in Sleeswijk-Holstein nog veel geoogst worden. Akkerbouwers melden tarweopbrengsten die 15% onder de schatting van juni liggen. De totale Duitse tarweoogst komt daarmee op goed 21 miljoen ton. In juni werd nog over 23 miljoen ton gesproken. Dat volume ligt onder het 5-jarig gemiddelde van 22,3 miljoen ton en ongeveer gelijk aan 2020.

Over de opbrengst van koolzaad zijn telers in het noordoosten wel goed te spreken. Daar is 40% van de tarwe nu geoogst, met een mindere kwaliteit en lagere opbrengst dan eerder gedacht. De gemiddelde opbrengst komt op de 7,3 ton per hectare. In het zuidelijke Baden-Württemberg is dat 7,3 ton/ha.

Verregende Poolse oogst
Verder oostelijk wordt het steeds natter. Zo kampt het zuidwesten van Polen met een zeer natte zomer. De voorbije weken is er meer dan 100 millimeter gevallen. In het noorden is het veel droger. De oogst van koolzaad is er nog niet afgerond en de meeste tarwe moet nog worden gedorst. De kwaliteitsproblemen nemen vooral in het natte zuiden toe. Tarwe kiemt daar al in de aar. Ook bij koolzaad wordt het probleem waargenomen. De Poolse graanoogst wordt 4% kleiner ingeschat dan vorig jaar. Deels door oogstverliezen als gevolg van het natte weer.

Ondanks dat de Matif-termijnmarkt voor tarwe afgelopen week sterk eindigde op €229,50 per ton voor het septembercontract is dat bij levering 'aan de put' nog niet direct merkbaar. Een belrondje langs graanontvangers van Boerenbusiness leert dat nog steeds bedragen van €200 per ton of iets daarboven worden betaald. De internationale granenmarkt is vooral in zwang van de tegenvallende Russische en Noord-Amerikaanse tarweoogst. Dit voedt ook de Europese markt, die kampt met oogstdisruptie en kwaliteitsproblemen.

Stro stijgt licht
De prijs voor stro af land op de beurs in Emmeloord daalde afgelopen week met €5,00 per ton tot  €50-€80 per ton. De prijs van grote balen steeg juist met €7,50 – tot €85-€95 – en die van kleine met €5,00. In Middenmeer steeg de prijs €2,50 met een range van €70-75 voor grote balen. Beurs Goes noteerde tussen de €85 en €95 voor stro in grote balen. De verwachting is dat akkerbouwers door het wisselvallige weer eerder de hakselaar aanzetten maar, dat levert nog geen druk op de stromarkt op. Wel is het momenteel erg lastig om onder goede omstandigheden te persen en laden.