Wees alert op plotselinge koerswijziging granen

De tarwemarkten in Chicago en Parijs hebben een week van herstel achter de rug na bekendmaking van nieuwe cijfers door het Amerikaans landbouwministerie USDA. In zijn Wasde-rapport werd een grotere mondiale tarweoogst verwacht. Daarnaast zijn er meer factoren die meespelen, zoals een tegenvallende export. Overigens was die vanuit de VS afgelopen week wél fors beter.

Sancties treffen graan
Vlak voor en zeker na afgelopen weekend zijn alle ogen gericht op de situatie in het uiterste oosten van Europa. Gesprekken tussen Rusland en de VS liepen vast, al lieten beide partijen weten de dialoog wel open te willen houden. Duidelijk werd dat president Biden – samen met de Europese Unie – zware economische sancties als pressiemiddel inzet wanneer Rusland besluit Oekraïne binnen te vallen. De gevolgen van deze sancties zijn mogelijk zeer groot voor de granenmarkt.

Rusland is de laatste jaren opgeklommen tot de grootste exporteur van tarwe in de wereld. Een vijfde van alle tarwe is in dat land geteeld. De genoemde sancties door de VS benoemen niet specifiek tarwe of de agrosector in het algemeen. Maar wanneer het internationale financiële verkeer wordt gedwarsboomd, heeft dit onherroepelijk gevolgen. Bijvoorbeeld het uitsluiten van Rusland in het internationale handelssysteem Swift voor financiële transacties. Schade aan de granenmarkt is dat 'collateral damage'.

Les uit het verleden
Het maakt de internationale markt wat zenuwachtig. De gebeurtenissen na annexatie van de Krim in 2014 liggen nog relatief vers in het geheugen. De tarwekoersen stegen toen van zo'n €190/$200 per ton tot ruim €220 per ton. In de VS steeg de koers zelfs richting de $270 per ton. Een stijging van 15% tot 35%. Overigens werd de uiteindelijke export van tarwe uit Rusland en Oekraïne in dat jaar niet negatief beïnvloedt.

Ook nu wordt rekening gehouden met een plotselinge koerstoename wanneer de situatie zich verder negatief ontwikkeld. De markt bevindt zich – zeker in Europa en de Zwarte Zee-regio – in een rustige periode qua groeiseizoen. Alle focus van de markt ligt dan ook op het politiek vlak. Dat is althans het sentiment momenteel.

Prijs boven €300?
Een tarweprijs van €220 per ton is in het licht van de huidige markt niet bijzonder veel. Rekenen we echter met een prijsstijging van 15% dan betekent het een prijs van €316,25 per ton. Dat biedt mogelijkheden voor akkerbouwers die nog tarwe te verkopen hebben. Tegelijk is het een groot risico voor veehouders die afhankelijk zijn van de grondstof.

Niet alleen tarwe wordt getroffen bij een mogelijke escalatie. Naast tarwe is maïs de grondstof die het meeste kan reageren. Niet alleen omdat de prijs van tarwe omhoog gaat maar ook omdat de energiemarkt beïnvloedt kan worden. Maïs is een belangrijke grondstof voor biobrandstof (ethanol). Ook dat is een bepalende factor.

Gevolgen voor kunstmest
Een nog groter gevaar is de prijs van aardgas. Europa is zeer afhankelijk van Russisch gas. Tussen de 40% en 50% van de totale gasimport is afkomstig uit Rusland. De nieuwe pijplijn Nord Stream 2 is nog niet operationeel en juist deze toevoer wordt door de Amerikanen getarget. Hogere gasprijzen betekenen onherroepelijk hogere kunstmestprijzen, voornamelijk voor stikstof. Dat is een risico voor alle agrarische ondernemers.

De Matif plust voor tarwe maandagmiddag 24 januari weer zo'n €3 tot €275,50 per ton. Ook het maartcontract voor korrelmaïs in Parijs noteert een soortgelijke stijging. In de VS kleurt de CBoT eveneens groen.

Voldoende tarwe
Hoe de situatie uiteindelijk uitpakt is bijna onmogelijk om te zeggen. Veel hangt af van de gesprekken tussen alle belanghebbende. De granenmarkt volgt ze op de voet. Kijken we naar de harde cijfers dan is er geen reden voor grote zorg. Oekraïne heeft inmiddels driekwart van zijn tarwe geëxporteerd en nog ruim voldoende voorraad. Rusland kan volgens USDA cijfers nog zo'n 20 miljoen ton tarwe exporteren dit seizoen. De beschikbaarheid is dus geen issue, maar hoe die geprijsd is blijft afwachten.

Naar verwachting houden beide landen meer van de eigen graanoogst in handen om voor te sorteren op mogelijke tekorten en een stijgende voedselinflatie. De eindvoorraad groeit naar schatting zelfs met 23%. Dat is bovenop de ruim 20% van vorig seizoen. Ondertussen hebben exportfirma's steeds minder graan in voorraad. Wereldwijd gaat het om 53 miljoen ton tegenover 60 miljoen ton een jaar eerder. Daarmee huist er ook een risico in de tarweoogst van 2022-2023.

Lees ook: Wat als Poetin de Europese graanschuur inpikt? Een analyse en interview met de Nederlandse ondernemer Kees Huizinga in Oekraïne.