Achtergrond Stikstofstemming
Het stof van verkiezingen en de afrekening
Langzaam begint het stof van de verkiezingsuitslag neer te dalen. Alle stemmen zijn geteld, informateur Wouter Koolmees heeft de eerste verkennende gesprekken gevoerd met de verschillende Tweede Kamerfracties en komende woensdag wordt de nieuwe Tweede Kamer officieel geïnstalleerd. Daarna maar weer even afwachten hoe nu verder?
Het antwoord is: ja, en nee. De winnaars in de Kamer onderzoeken met wie ze kunnen regeren, maar de formatie kan nog wel even tijd kosten. De verliezers likken hun wonden en moeten deels nog met zichzelf in het reine komen.
Aftocht en afrekening
Voor de NSC is het duidelijk. Die is er niet meer. Bij de GroenLinks-PvdA heeft Frans Timmermans de aftocht geblazen en wordt daarmee misschien ook een moment van afrekening nog uitgesteld. Bij de PVV moet Geert Wilders goed nadenken over zijn verdere profilering en bij de BBB rommelt het ook. De partij leed een gevoelig stemmenverlies en lijsttrekker Caroline van der Plas kwam er zelf ook niet zonder kleerscheuren vanaf. Ze is niet meer de onbetwiste leider. Haar nummer 2, Mona Keijzer, kreeg evenveel stemmen als zij en dat zegt wat. Kiezers twijfelen of Caroline nog wel de beste keus is voor de partij. Mona is duidelijker, resoluter en levert vaak meer. Volgens Keijzer zelf is ze niet uit op de plek van Caroline, en het kan nog waar zijn ook. Het is ook verstandiger om het zo te zeggen.
Maar wat er ook gebeurt, opnieuw meeregeren wil de BBB voorlopig niet meer, zo heeft Caroline laten weten aan informateur Wouter Koolmees. De demissionaire BBB-bewindslieden maken hun werk nog af en dat was het dan.
Te hopen valt dat ze daar de energie dan nog voor hebben. De ene is nog strijdlustig en gemotiveerd, de andere lijkt er niet meer zo bovenop te zitten.
Ambtelijk speelkwartier
Toch kan dat voor bijvoorbeeld de landbouw van belang zijn, omdat demissionaire periodes nog wel eens uitlopen op een ambtelijk speelkwartier. De demissionaire bewindspersoon denkt al aan de periode na het minister- of staatssecretarisschap, is al aan het solliciteren of zit er om andere redenen niet meer zo bovenop en maakt het ambtenaren niet meer zo moeilijk. Stukken lezen en doorvragen wordt minder. Voor de veehouderij staat er ondertussen nog wel wat op het spel, zo noteert bijvoorbeeld Agractie in een zienswijze op het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn.
Begin december wordt dat door de Tweede Kamer besproken. Volgens Agractie zitten er vreemde zaken in het voorgestelde programma, zoals tijdelijk verlaagde gebruiksnormen voor de veehouderij in verband met de waterkwaliteit.
Plan minister en CDM
Als na een paar jaar blijkt dat de waterkwaliteit is verbeterd, kan de oude norm weer van kracht worden. Ook voor de voormalige NV-gebieden (nu beïnvloedingsgebieden) wordt ook zo'n mechanisme voorgesteld. In een begeleidend advies van de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM) is evenwel te lezen dat de nitraatnorm op verreweg de meeste plekken nu al niet meer wordt overschreden. Wat is dan de zin van zo'n bemoeilijking van het leven voor de veehouderij, vraag je je af. De CDM signaleert bovendien dat de hogere nitraatbelasting niet afkomstig is van de veehouderij, maar wordt veroorzaakt door uitspoeling vanuit de akkerbouw en vooral akkerbouwmatige teelten. De nieuwe Tweede Kamer zou dit nog recht kunnen zetten.
Greenpeace
Minister Wiersma stuurde deze week nog iets heel anders naar de Tweede Kamer: een scenariostudie over wat te doen als Greenpeace ergens in de loop van het volgende jaar een overwinning behaalt in het hoger beroep tegen de staat over de klimaatdoelen en de zorg voor een dertigtal kwetsbare rode-lijst-soorten. Begin dit jaar won Greenpeace hierover een zaak in eerste aanleg. Het zou zomaar kunnen dat Greenpeace ook in hoger beroep gaat winnen, want het nu demissionaire kabinet is er niet in geslaagd om bijvoorbeeld de huidige Kritische Depositiewaardes (KDW's), waarmee moet worden gerekend in Aerius, uit de wet te halen. En Aerius zelf zit ook nog steeds in de wet, ook al wordt steeds duidelijker dat beide bol staan van de aannames en onzekerheden.
Palmen
Welk signaal de minister precies wilde afgeven met haar schrijven, is niet helemaal duidelijk, maar het is wel een herinnering aan het feit dat de landbouw nog heel wat te wachten kan staan.
Opmerkelijk genoeg maakte een van de twee directeuren van Greenpeace, Andy Palmen, juist deze week bekend dat hij vertrekt. Na tien jaar baas te zijn geweest, vindt hij het genoeg. Misschien zoekt aspirant-premier Rob Jetten nog een nieuwe minister voor Klimaatzaken.
Heijmans en Bouwend Nederland
Het kan dan nog wel even geduld oefenen zijn, want de eerste ronde van gesprekken tussen potentiële coalitiepartners heeft tot nog toe niet zo veel opgeleverd. Landbouw lijkt hoe dan ook geen struikelblok te worden. Weinig partijen willen daar een breekpunt van maken, maar anderzijds is er misschien wel ruimte voor nieuwe nuchterheid. Want waarom moet Nederland zich zo vast zetten in een eigen stikstofsysteem, vroeg CEO Ton Hillen van bouwbedrijf Heijmans zich vorige week af bij BNR Nieuwsradio. Daarmee geeft hij wel een heel ander geluid af dan Arno Visser van Bouwend Nederland, maar die is dan ook prominent VVD-lid.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
