Boterberg groeit en toch stijgt de prijs. Hoe kan dat?

De prijsontwikkelingen in vetproducten als boter en room de zuivelhandel de laatste weken een beetje verrast. Enkele fundamentele factoren op de Europese zuivelmarkt maken dat een prijsstijging niet geheel logisch is. Oké, de Europese melkproductie is weliswaar iets aan het temperen door de lage melkprijs en ook het natte, warme weer van de laatste weken. Maar er is melk voldoende. Daarbij zijn in de private opslag van boter en in de interventie en opslag van ook magere melkpoeder inmiddels indrukwekkende voorraden opgebouwd.

In de private opslag van boter is tot en met mei alleen al dit jaar 94.000 ton boter aangemeld en daarmee loopt de zuivelindustrie zo'n anderhalve maand voor op vorig jaar. De voorraad komt eind april uit op 75.000 ton, een hoeveelheid die in 2015 pas in juli werd gehaald. Ook de afgelopen week is de voorraad boter in de opslag toegenomen. Terwijl het logisch lijkt dat de industrie weer boter gaat verkopen als de prijzen aantrekken.

Want de boterprijzen stijgen rap. In drie weken tijd is de Nederlandse boternotering van ZuivelNL gestegen met 39 euro tot 282 euro per 100 kg. En dat terwijl de boterprijs in de weken ervoor geruime tijd op een niveau van rond de 237 euro bivakkeerde. Daarbij is de notering van ZuivelNL een reflectie van de orders die vorige week zijn gemaakt voor levering in deze week 23. De boterprijzen lijken deze week verder door te klimmen richting de 300 euro. 

Deze beweging kwam op gang door onder meer een groeiende consumptie van vetproducten, aangemoedigd door het mooie weer (ijs, slagroom), het aspergeseizoen en verkoopcontracten bij Duitse supermarkten tegen een lage prijs (wat de consumptie een impuls gaf). Veel kopers moesten hierdoor hun inkoopposities aanpassen en meer boter inkopen, met de kleine prijsrally tot gevolg. Ook de zomerboter speelt daarbij een rol.

Veel partijen brengen nu zomerboter in de private opslag in. De smeuïge gele boter komt door het verlate weideseizoen ook iets later op de markt. Veel kopers hebben de zomerboter in april al gekocht, voor bijvoorbeeld levering in het najaar. Deze partijen worden nu in de private opslag gestopt, wat de stijging van de voorraden deels verklaard. Veel boter in de opslag is dus reeds gecontracteerd en vastgelegd om later te worden geleverd.

De noteringen van magere melkpoeder en volle melkpoeder blijven deze week gelijk aan vorige week. Volle melkpoeder blijft op 200 euro per 100 kg staan en daarmee komt een einde aan een periode van prijsstijgingen van vijf weken. In week 19 stond volle melkpoeder nog op een niveau van 173 euro. Magere melkpoeder noteert net als vorige week 168 euro per 100 kg, waarmee een prijsrally van zelfs zeven weken wordt afgesloten. 

Afgelopen maandag op 7 juni zijn de eerste aankopen gedaan uit de tender die de Europese Commissie heeft uitgeschreven voor magere melkpoeder. Deze aanmeldprocedure op een bepaald prijsniveau volgt de tweede interventieronde op. Deze tweede interventie, tegen een vaste prijs, bereikte vorige week de grens van 218.000 ton. Bovendien nemen veel kopers door de relatief snelle prijsstijging nu een afwachtende houding aan, daarbij met name kijkend naar de ontwikkeling van de Europese melkproductie.