Onbezorgde melkveehouder verliest veel geld

De meeste melkveehouders geven inmiddels actief invulling aan het fosfaatreductieplan. Dat concluderen verschillende accountants en adviseurs. Echter, een aanzienlijk deel van de boeren onderschat de hoogte van boetes bij een misrekening.

Hoe het fosfaatreductieplan nou precies werkt, blijkt voor veel melkveehouders nog steeds lastig. Het besef dat bijna iedere boer scherp moet zijn, wil hij/zij geen boete oplopen, lijkt goed ingedaald bij de meerderheid van de melkveehouders. 

Dat stelt ook Rick Hoksbergen van Alfa Accountants. 'De vragen die nu nog komen, hebben vooral betrekking op onzekerheid. Hoe gaat het met de referenties na een overname? Hoe zit het met vleesvee dat aanwezig is naast het melkvee? Dat soort vragen spelen nu nog en zijn soms ook lastig te beantwoorden.'

Onbewuste naïviteit
Hoksbergen bespeurt nog wel wat naïviteit, aangaande de hoogte van de boetes bij misrekeningen, bij veel melkveehouders. 'Bij 1 GVE te veel over april, volgt een boete van 480 euro. Dit bedrag wordt echter berekend over het totaal aantal GVE's dat je terug moet om op ,de referentie van 2 juli 2015, minus 4 procent uit te komen. De boete valt dan dus vele malen hoger uit.'

Ter verduidelijking geven we het volgende voorbeeld: 
Een boer die 100 GVE heeft en terug moet naar 85, als einddoel voor de referentie van 2 juli 2015 minus 4 procent, maakt een inschattingsfout in april en ruimt niet 5 GVE op, maar slechts 4. Dat zou kunnen gebeuren, doordat 2 vaarzen eerder afkalven dan verwacht of doordat een aantal pinken één week later op export gaan.

De ondernemer heeft dan niet 95 GVE gemiddeld en voldoet dus niet aan de 5 procent korting die in april minimaal moet zijn volbracht. Hij heeft tenslotte 96 GVE. Hij krijgt dan een boete over 96-85=11 GVE. Dat is dan 11 maal 480 euro en dat maakt een gigantisch bedrag van 5.280 euro.

'Op grotere bedrijven kan het bedrag nog vlotter oplopen. Wij adviseren dan ook om iets veiliger te gaan zitten en over april al wat meer op te ruimen. Al moet je dan wel snel zijn, want april vordert snel', aldus Hoksbergen. 'Datzelfde geldt straks in juni, bij de volgende reductieronde, waar 10 procent gereduceerd moet zijn.'

Spelen met strategie
Erik van Gorp, van ABAB Accountants, deelt de opvatting van Hoksbergen en ervaart ook dat de meeste boeren inmiddels al goed aan de slag zijn gegaan met het treffen van maatregelen op hun bedrijf. Echter, een aantal melkveehouders blijft laconiek. 'Het aantal GVE's wordt berekend over het gemiddelde van de maand april. Dat besef leeft nog niet overal. Als je nu nog flink terugmoet, dan moet je snel en veel knijpen. Tweederde van de maand is namelijk al voorbij.' 

Van Gorp ziet daarbij nog weinig melkveehouders strategisch rekenen, richting volgend jaar. 'Je doet er echt goed aan om nu al heel goed te kijken welke dieren je wanneer wilt afstoten en hoeveel dieren je eind 2017 op stal wil hebben, zowel qua melkvee als jongvee.'

De ABAB-adviseur zegt dat de groep, die bewust doormelkt en de boetes wil accepteren, minimaal is. 'Uit alle rekensommen blijkt dat dit niet uit kan. Voor een groep die na 2018 kan en wil doorgroeien, kan het wel interessant zijn om in oktober/november, bij de laatste reductieronde, de boete te accepteren en door te melken. Dat is echter maatwerk, en hangt ook deels van de melkprijs af, maar kan nu al wel grotendeels berekend worden. Dat soort rekenwerk zie ik nog bij weinig melkveehouders en daar doel ik op als ik zeg dat ik het spelen met strategieën nog vaak mis.'

Solidariteitsheffing accepteren
Andries Jan de Boer, van 3D Agro Advies, onderschrijft dat het besef, dat het jaar doormelken en boetes accepteren gelijk staat aan een kamikaze-actie, bij boeren inmiddels wel is doorgedrongen. 'Dat kost je inkomen. Wat wel kan, voor de groep die sterk gegroeid is, is de solidariteitsheffing te accepteren.' Dat is een heffing over vee dat te veel, ten opzichte van de referentiehoeveelheid, op het bedrijf is.

Als je krimpt volgens het opgelegde tweemaandelijkse schema ontloop je wel de boete voor extra vee, maar heb je nog wel te maken met deze solidariteitsheffing. Deze korting is 56 euro per GVE, boven de referentiemaand oftewel ongeveer 7 cent per kilogram melk. 'Met de huidige melkprijs kan dit voor de groep sterke groeiers economische gezien vaak wel uit.'

De Boer krijgt vooral veel praktische vragen over welke dieren het beste afgestoten kunnen worden, jongvee of melkvee. 'Dat hangt sterk af van wat je na dit jaar wil doen. Voorop staat in ieder geval dat de onrendabele koeien eerst weg kunnen. Dat is op veel bedrijven inmiddels gebeurd. Daardoor ging de melkproductie eerder omhoog dan omlaag. Het levert dus zelfs een efficiëntieverbetering.'

Naast de praktische vragen krijgt ook hij veel strategische vragen die vooral betrekking hebben op de fosfaatrechten na 2018. 'Een stoppend bedrijf overnemen? Reserveren voor aankoop van hoeveel rechten? Alvast overleggen met de bank? Is, zoals aangegeven in de brief van vorig jaar, verdienen van meer ontwikkelruimte door een hogere fosfaatefficiëntie via de Kringloopwijzer mogelijk? Dit laatste kan een enorme invloed op het te investeren bedrag hebben.'

Moeilijkste komt nog
Het moeilijkste van dit reductieplan komt echter de komende maanden pas, waarschuwt De Boer. 'Als de onrendabele koeien en het overschot aan jongvee weg is, moet voor elke vaars die afkalft een koe wijken. Dat blijft pijnlijk en lastig. Ik adviseer boeren, die redelijk tot veel moeten reduceren, om daar nu al zoveel mogelijk op te anticiperen. Bijvoorbeeld door bepaalde koeien, die nu afkalven en minder dan gemiddeld presteren, niet meer te insemineren. Dat maakt de keuze makkelijker om deze in de nazomer weg te doen.’

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.