Moeten deze boeren toch koeien ruimen?

De rechtbank in Den Haag verdeelt de uitspraken in dit kort geding over 4 dagen. De eerste dag daarvan is woensdag 9 augustus en dan komt de rechter met het vonnis voor de eerste groep van 140 melkveehouders. Zij worden vertegenwoordigd door Linssen Advocaten.

De eerste groep bestaat uit bedrijven die gegroeid zijn en investeringsverplichtingen zijn aangegaan voor 2 juli 2015. Advocaat Marieke Toonders van Linssen Advocaten: "Zij zijn onomkeerbare investeringsverplichtingen aangegaan en hebben hun bedrijf volgens de regels van de AMvB Grondgebondenheid uitgebreid. De tussenkomst van het fosfaatreductieplan was onvoorzien en is een onrechtmatige inmenging van de overheid in het eigendom van de melkveehouder." Daar komt volgens Toonders nog bij dat er geen compensatie is en de melkveehouders dus onrechtmatig zijn belast. 

Uitspraken kort geding
De voorzieningenrechter start woensdag met de uitspraken inzake het fosfaatreductieplan. De inzet van de 400 melkveehouders is om ervoor te zorgen dat zij niet gedwongen worden om hun koeien te ruimen en zij willen dus buiten het fosfaatreductieplan vallen. Zij spanden een kort geding aan na de uitspraak van 4 mei. Toen stelde de rechter circa 50 melkveehouders in het gelijk, die eveneens meenden dat het fosfaatreductieplan niet voor hen van toepassing was. De Staat is in hoger beroep gegaan. Dat beroep dient op 19 september. 

Dezelfde behandeling
De kans dat deze melkveehouders, net als de eerste groep, bij het kort geding in het gelijk gesteld worden, is groot. De groep eisers, die nu wachten op het vonnis van de rechter, willen hetzelfde behandeld worden als de melkveehouders die hen voorgingen. Advocaat Anja Roos van Omny de Vries Advocaten vertegenwoordigt een tiental melkveehouders en acht de kans dat de rechter eenzelfde oordeel velt groot. "De voorzieningenrechter kan toch niet ineens 180 graden draaien?"

Daar komt volgens Roos nog een ander punt bij. "Het fosfaatreductieplan is in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Door het fosfaatreductieplan wordt de melkveehouders onterecht eigendom ontnomen." Deze bedrijven vallen niet onder de knelgevallenregeling.

Enorme strop
Stel: een melkveehouder kocht 30 vaarzen uit Duitsland in het voorjaar van 2015. Deze dieren zouden op 1 juli 2015 aankomen bij de betreffende boer. Door zomerse weersomstandigheden is het transport een paar dagen uitgesteld. Deze koeien kwamen pas op 4 juli 2015 op zijn bedrijf. Vervolgens moet hij dus terug naar zijn lagere aantal koeien van 2 juli 2015. Is dit een knelgeval of gewoon pech? In ieder geval een enorme strop voor dit bedrijf.

Gevolgen van een gelijk
Als eisende melkveebedrijven gelijk krijgen, heeft dit de volgende gevolgen:

• Zij zullen, voorlopig, niet aan het fosfaatreductieplan hoeven deel te nemen.
• De uitspraak zal een aanzuigend effect hebben op overige melkveehouders. Zij zullen overwegen om een nieuw kort geding aan te spannen tegen de Staat.

Voor de overige melkveebedrijven heeft een gelijk tot gevolg dat de reductiepercentages in het fosfaatreductieplan verder moeten stijgen, om zo toch de gewenste reductie te behalen. Het doel van het fosfaatreductieplan is om de fosfaatproductie van de melkveehouderij per 1 januari 2018 onder het fosfaatplafond (de fosfaatproductie van 2002) te krijgen. Daarvan zal veel afhangen van de uitspraak in het hoger beroep.

Hoger beroep van Van Dam
Als de Staat in het hoger beroep gelijk krijgt, moeten alle melkveebedrijven alsnog voldoen aan het fosfaatreductieplan (met terugwerkende kracht vanaf 1 maart). Ook de bedrijven die nu zijn vrijgesteld. Het is immers voor eigen rekening en risico om niet te voldoen aan het fosfaatreductieplan. Het bedrag wat melkveehouders moeten betalen, kan hoog oplopen. Toonders: "Van de groep melkveehouders die wij vertegenwoordigen hebben de meesten al wel vee afgestoten. Zij zitten qua aantal tussen het referentieaantal en definitief te reduceren aantal in."

De gevolgen bij een ongelijk
Als deze bedrijven geen gelijk krijgen, zullen zij ook moeten voldoen aan het fosfaatreductieplan. Voldoen deze bedrijven niet aan hun reductieopgave, dan moet iedere tweede maand van een periode een heffing worden betaald van €480 per GVE. Deze heffing is verschuldigd over het verschil tussen het gemiddeld aantal aanwezige dieren en het referentieaantal.

Hebben de melkveehouders wel aan de reductieopgave voor die maand voldaan, maar is het referentieaantal nog niet behaald? Dan moet een solidariteitsheffing van €112 worden betaald over het verschil tussen het gemiddeld aantal aanwezige dieren en het referentieaantal. Wanneer het referentieaantal is bereikt, is geen heffing meer verschuldigd.

Gevolg voor het fosfaatreductieplan
Het is dus mogelijk dat de betreffende bedrijven worden vrijgesteld van het fosfaatreductieplan. Dat daarmee heel de melkveehouderij vrijgesteld wordt van het fosfaatreductieplan zal waarschijnlijk niet gebeuren. Roos: "De rechter heeft op 4 mei al wel geoordeeld dat de landbouwwet, waarin het fosfaatreductieplan is opgenomen, voldoende houvast geeft om de regeling in stand te houden. Als zij gelijk krijgen, zal de korting van de overige melkveehouders groter worden." 

Hoe groot deze gevolgen zijn, is nog niet duidelijk. Dat laat een woordvoerder van LTO Nederland weten. Ook het ministerie van Economische Zaken wil eerst de uitspaak van morgen afwachten, voordat zij verdere uitspraken kunnen doen.