Nieuws Stikstof
Ambtenaren halen kritiek uit stikstofstudie
Hoge beleidsambtenaren van diverse departementen hebben ongewenste en waarschuwende informatie over de stikstofproblematiek weggehaald uit een belangrijke stikstofstudie van de overheid. Hierdoor blijven wetenschappelijke kritiek op opkoop en het Aerius-rekenmodel buiten beeld. Dit blijkt uit een grote hoeveelheid informatie die naar buiten is gekomen via een WOB-verzoek van Greenpeace.
Zo werd oorspronkelijk gewaarschuwd tegen grootschalige opkoop van landerijen rond natuurgebieden, omdat de motivering voor de opkoop wel eens ondeugdelijk zou kunnen zijn. Dan is er wel €5 miljard uitgegeven, maar bestaat een reële kans dat het probleem niet is opgelost.
Aanleiding voor deze waarschuwing is een vergelijkende studie naar de beschermende maatregelen die in Nederland en Duitsland worden genomen voor droge heide (in Nederland een belangrijke signaalbiotoop). In Duitsland is met een ander pakket maatregelen de staat van instandhouding van deze heide goed, terwijl die in Nederland al twintig jaar slecht is. Toch verandert Nederland het maatregelenpakket niet, maar kiest het voor opkoop van grond eromheen.
habitatrapportages EU
In een toelichting staat: "Nederland classificeert de bedreigingen van de droge heide anders dan Duitsland. In Nederland worden de bedreigingen in hoofdzaak gevormd door de landbouw (ammoniak en wateronttrekking) en natuurlijke processen (zoals verbossing). In Duitsland is het wegvallen van extensieve agrarische activiteiten (zoals begrazing) een punt van zorg. In tegenstelling tot Nederland, is ook vervuiling uit andere bronnen dan landbouw (met name verkeer en industrie) een bedreiging."
Ook worden er vraagtekens gezet bij het gebruik van rekenmodel Aerius: "Opvallend is dat de bedreigingen (met weging: high, medium, low) en maatregelen die Nederland rapporteert aan de Europese Commissie, niet zijn onderbouwd. Dit brengt ons bij de vraag of Nederland met rekenmodel Aerius het juiste instrument in handen heeft om te sturen op de Europese doelstellingen van de habitat- en vogelrichtlijn: een goede staat van instandhouding."
Aerius niet gevalideerd
Op Aerius - een instrument dat door de commissie-Hordijk al als ongeschikt is aangeduid - is er ook nadere kritiek: "Opgemerkt moet worden dat Aerius niet is gevalideerd met metingen. Of de berekende deposities in natuurgebieden overeenstemmen met de werkelijke deposities, is onzeker." En: "Deze Commissie (Hordijk) heeft ferme uitspraken gedaan over het gebrek van Aerius als vergunningverlenend systeem, de grote onnauwkeurigheid van de hexagon-depositieberekeningen, het weinig innovatieve karakter van AERIUS/OPS, het niet toepassen van satellietdata, het ontbreken van modellenensembles, enzovoort. Daarmee wordt de analytische kwaliteit van het stikstofsysteem ernstig ondermijnd. Het maatschappelijke draagvlak voor stikstofbeleid gebaseerd op Aerius is daar niet mee gediend. Integendeel."
Deze kritiekpunten zijn niet in het eindrapport van ABD Topconsult gekomen, en hebben daarmee ook de minister en Tweede Kamerleden niet bereikt. De opdracht voor dit rapport is al in maart 2020 gegeven, maar kwam pas een jaar later naar buiten. In dat jaar is er druk met alle betrokken ambtelijke partijen, met het RIVM en Wageningen UR overlegd.
Wetenschappers bespeeld
Daarbij is wetenschappelijke informatie gevraagd, maar - zo blijkt uit mailwisseling tussen ambtenaren - zijn ook wetenschappers bespeeld. Zo zijn bepaalde mensen bij het RIVM wel gevraagd voor een bijdrage en anderen juist uitdrukkelijk niet. Ook moest de langetermijnvisie volgens de opdrachtgevers een stuk worden waar je vele kanten mee op kan. Het moest niet alleen loskomen van politieke krachtenvelden, maar een zittende minister moest het zowel kunnen omarmen als zich 'er maximaal van kunnen distantiëren'.
Daarbij moest het rapport niet alleen zorgen voor een oplossing voor het stikstofprobleem op zich, maar moest het ook dienen om 'aanvullende ruimtelijke maatregelen voor natuur' er door te krijgen. In dat licht bezien verbaast het wellicht niet dat de kritiek op natuur opkopen niet in de eindversie is gekomen.
Van der Plas wil opheldering
BoerBurgerBeweging (BBB) heeft in de Tweede Kamer direct vragen gesteld aan de kersverse stikstofminister Christianne van der Wal over deze bevindingen van Boerenbusiness uit de WOB-documenten. "Het kabinet zit er koud 24 uur en nu al stront aan de knikker", schrijft BBB-aanvoerder Caroline van der Plas op twitter. Zij wil van minister Van der Wal vooral weten waarom de kritische geluiden van ambtenaren in de uiteindelijke versie van het rapport zijn geschrapt.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
