Dossier Stikstofcrisis

De verkiezingen zijn geweest, de uitslag is inmiddels bekend, maar het duurt nog tot 6 december voordat de nieuwe Tweede Kamer wordt geïnstalleerd. Vanaf dan is het nog even inwerken en is de nieuwe Kamer wellicht nog niet overal scherp op, ook omdat de diverse fracties geen feiten willen creëren die een belemmering kunnen zijn voor de aanstaande coalitievorming. Verwacht dus niet dat men elkaar direct al te hard zal vallen.

De verkiezingen van deze week waren verrassend, maar ook wel een beetje onthullend. Opeens zaten de boze blanke mannen niet meer rechts van het midden, maar links. De eerste beelden van Rob Jetten en ook van Frans Timmermans na het bekend worden van de eerste verkiezingsuitslagen, spraken boekdelen. De toon deed de rest.

Stikstof is volgens allerlei peilingen geen groot ding meer voor de kiezer die volgende week woensdag in het stemhokje staat. Strikt genomen kan dat waar zijn, al lijkt dat teleurstellend voor veel mensen op het platteland. Toch hoeft de constatering niet zomaar te worden geslikt. Stikstof staat onderhand immers voor veel méér wat de kiezer ook beweegt. Het is synoniem geworden voor de dagelijkse absurditeiten waarmee gewone ondernemers en ook burgers te maken hebben in hun omgang met overheden.

Als Eurocommissaris in Brussel lijkt het gemakkelijker iets te verordonneren en daaraan vast te houden, dan terug in eigen land de poot stijf te houden. We hebben het over 'Mister Green Deal', Frans Timmermans - die er als eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie een enorm pakket milieu- en duurzaamheidsmaatregelen doorheen jaste. Landbouw- en voedingsbelangen voldoen zich als overreden door een stoomwals. Zo onstuitbaar (en ook weinig luisterend) ging Timmermans zijn gang.

Met nog drie weken te gaan tot de Tweede Kamerverkiezingen valt het op dat het debat over de toekomst van de landbouw, over natuur en platteland, tot nog toe iets kalmer wordt gevoerd dan afgelopen voorjaar, rond de Provinciale Statenverkiezingen.

In de rechtszaal is stikstofgoeroe Johan Vollenbroek sterker en overtuigender dan in een gewone discussie. Dat bleek in ieder geval tijdens een debat in Eemnes voor een zaal gevuld met boeren, bestuurders en politici.

De discussie over stikstof gedraagt zich vaak net zoals de stof zelf: nagenoeg ongrijpbaar. Illustratief hiervoor was de opstelling van een aantal politieke partijen bij de stemmingen deze week in de Tweede kamer over een inzet op emissiebeleid.

Over stikstof zal ook de komende tijd nog genoeg te doen blijven, maar politiek gezien lijkt het vuur er wel een beetje uit bij de politici. Dit bleek de afgelopen week duidelijk bij een aantal debatten in de Tweede Kamer. Er wordt nog steeds gedebatteerd, soms ook op een best onaardige wijze, maar de felheid is verminderd. Aan beide kanten.