Melktoename in Europa funest voor kaasprijzen

In luttele weken tijd zijn de foliekaasprijzen (Gouda en Edam) van ruim €5.200 teruggezakt tot €4.500 per ton, waarmee de prijzen weer rond het niveau van voor de oorlog in Oekraïne liggen. Uit de markt vernemen we dat de prijzen ondertussen alweer lager liggen. Insiders gaan er zelfs vanuit dat de markt mogelijk door de psychologische bodem van €4.000 zakt. De prijsdruk beperkt zich niet tot de bulkmarkt. Cheddar en mozzarella doen in dezelfde vaart mee.

Terug in de tijd
Om de prijsdaling goed te begrijpen, moeten we een paar maanden terug in de tijd. Toen de gasprijzen in augustus door het dak gingen, is veel melk verwerkt tot kaas. Kaas gaf toen de beste valorisatie van melk. Daarbij is het verpoederen van melk een energie-intensieve aangelegenheid, waarbij veel gas wordt verstookt. Daar komt nog bij dat de kaasvoorraden de hele zomer laag waren en producenten konden leunen op goede afzetmogelijkheden in Europa. De poedermarkt heeft het hele jaar al te dealen met vraaguitval China, waardoor die markt van de zomer al wegzakte.

Uit cijfers van RVO blijkt dat Nederlandse verwerkers sinds juni meer melk zijn gaan verwerken tot kaas. Tot en met mei lagen de productiecijfers onder het niveau van vorig jaar, maar sindsdien ligt de kaasproductie steevast daarboven. In september werd 76.128 ton kaas geproduceerd, tegenover 74.810 ton vorig jaar. Hoewel de verschillen beperkt zijn, springt de toename wel in het oog. Uiteraard ook ingegeven door de hogere melkaanvoer. Het is aannemelijk dat in andere kaasexporterende landen een vergelijkbare tendens zichtbaar is. Ook in Duitsland neemt de melkaanvoer sinds kort weer toe, waarbij verwerkers erkennen dat er veel melk tot kaas wordt verwerkt. Tegelijkertijd claimen ze soms dat de voorraden medio november nog altijd krap zijn, al matcht dat niet met de snel dalende markt. Ook in Polen is sprake van een behoorlijke melktoename, net als in België.

Inkopers melken de markt uit
De toegenomen productie voert de druk op de kaasmarkt op. Uiteraard speelt vraaguitval daarbij ook een rol door de toegenomen consumentenprijzen in combinatie met de koopkracht die onder druk staat. Inkopers van supermarkten zijn momenteel zeer terughoudend om volumes in te dekken en zien de markt - vanuit hun perspectief - gunstig ontwikkelen. Er gebeurt nauwelijks handel voor 2023, tenzij zij een flinke korting op de marktprijzen kunnen bedingen. Ook de foodservice oefent druk uit. De export buiten Europa staat het hele jaar al onder druk, al zijn deze volumes beperkt ten aanzien van de productie.

De conclusie lijkt dat de hoog opgelopen kaasprijzen momenteel weer met beide benen op de grond worden gezet. Wel duurt het waarschijnlijk nog even voordat de kaasprijzen weer vaste grond onder de voeten hebben, gezien de aard van de prijsdruk die speelt.