Achtergrond Stikstofstemming
Continuïteit voorop bij landbouwaanpak kabinet
Daar waar het Landbouwakkoord vorige week op stuk liep, gaat het kabinet nu op eigen initiatief mee verder. Landbouwminister Piet Adema wil doorzetten op een koers richting grondgebondenheid, dus met GVE-, of graslandnormen. Christianne van der Wal, de minister voor Natuur en Stikstof, bracht het rapport 'Normeren en Beprijzen van stikstofemissies' in bij het wekelijkse kabinetsberaad. In onze rubriek Stikstofstemming geven we op onze eigen wijze een impressie van de stikstofcrisis.
De eerste verkenningenuit dit stikstofrapport werden al in maart gepubliceerd. Ten uitvoerlegging daarvan gaat minder ver dan de introductie van een Afrekenbare Stoffenbalans (ASB), want het pakt alleen de emissies naar de lucht (met een heffing). Maar het is wel een opstapje.
Weer dubbel slot
Precies op deze twee punten - de GVE-norm en de ASB - is naar verluidt het Landbouwakkoord vorige week geklapt. LTO kon misschien nog leven met één van beide, maar niet met een dubbel slot op de veestapel. Dit had een koude sanering voor de veehouderij op zand betekent. En er zijn al zo veel dubbele sloten in de regelgeving voor de landbouw, met bijkomende administratie, dat de sector er daarom ook allergisch voor is geworden. Het kabinet wil evenwel verder duwen op de ingezette weg. Voor een veebezettingsnorm leek lange tijd het pad open. LTO Noord en de zuivelsector lagen niet dwars. De ZLTO werd pas laat wakker voor het gevaar en moet nu alle zeilen bijzetten om nog iets te kunnen sturen. Dat gaat moeilijker dan vroeger, want het CDA is veel kleiner geworden en ook niet meer een onbetwiste bondgenoot. Op de VVD is nog minder vat te krijgen.
Geen automatische blokkade
Dat de ministers van Natuur en Stikstof en van LNV nu eigen plannen inbrengen bij het kabinet en straks bij de Tweede Kamer, wil overigens niet zeggen dat er al heel snel aanvullende wetgeving ligt. Als de ambtenaren van Van der Wal en Adema deze zomer hard doorwerken, liggen er in september misschien eerste stukken om over te stemmen. Daarna is evenwel nog een heel traject te gaan. Het feit dat de BBB niet gemakkelijk een blokkade tegen het kabinet kan opwerpen in de Eerste Kamer, is een meevaller voor de zittende coalitie. Naast dit alles zit er ook nog een actualisering van het Europese stelsel van Kritische Depositiewaarden aan te komen, meldde minister Van der Wal eerder deze week. Dit stelsel is een van oorsprong Nederlands bedenksel en geëxporteerd naar Europa.
Voor Nederland is het Wageningen Economic Research, voorheen het LEI, bezig met een Nederlandse uitwerking daarvan. Het is vooral de veehouderij die de meeste gevolgen van dit alles gaat ondervinden. Deze sector, maar eigenlijk de hele agrarische sector, ziet het aan, maar blijft zich gedragen zoals in de voorbije jaren steeds weer is vastgesteld. Dat is verdeeld, niet in staat onderlinge meningsverschillen op te lossen en zoekend naar eigen voordeel boven dat van sectorgenoten. Daarbij lijken de organisaties in deze sector steeds meer losgekoppeld van de leden. Er lijkt angst voor verkiezingen, rechtstreekse vertegenwoordiging en verlies van posities.
Waar is FrieslandCampina?
Ook de brancheorganisaties in de foodindustrie zijn opmerkelijk stil. Zij volgen natuurlijk de opstelling van de primaire organisaties, voor zover dat mogelijk is. Ze praten wel met iedereen (ook met de overheid), maar lijken verder afwezig. Vroeger werd bijvoorbeeld de Nederlandse Zuivelorganisatie (NZO) gedomineerd door FrieslandCampina en was die vanuit de coöperatie nadrukkelijk aanwezig, bijna solitair en autoritair optredend. Nu is het omgekeerde het geval. Waar zijn de voorzitter en zijn bestuur, wordt geklaagd.
Met meer 'body' ook meer 'bang'?
De vraag blijft wel of ook eensgezinde agrarische sector wel goede afspraken had kunnen maken met de overheid over zoiets als een Landbouwakkoord. Ofwel, was met meer 'body' ook meer 'bang' mogelijk geweest? In politiek Den Haag klonken er deze week veel geluiden over gemiste kansen voor de landbouw. De coalitie liep daarmee voorop, maar uit de deze week gepubliceerde stukken met betrekking tot het landbouwoverleg, komen nergens harde beloftes van de overheid naar voren. Nergens worden concrete verdienmodellen voor grotere groepen boeren gepresenteerd en er wordt geen garantie geboden dat bijvoorbeeld de Europese Commissie akkoord gaat met plannen. De overheid heeft zich nergens hard aan verbonden. Zo bezien is er veel continuïteit, landbouwakkoord of niet.
Geharnast en gelaten
Eigenlijk is, blijkens de verslagen achteraf, juist opvallend hoe weinig het kabinet heeft bewogen ten opzichte van de positie bij aanvang van het Landbouwoverleg. Een beter verenigde landbouw had dat misschien ook moeilijk hebben kunnen veranderen. Een deel van de coalitie zit heel geharnast in het beknotten van de agrarische sector, het andere deel legt zich daar bij neer.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
