Photoagriculture / Shutterstock.com

Open brief Veerman en Sanders

Stikstofperspectief wenkt: gras-eiwit beter benutten

3 Juli 2023 - Cees Veerman en Johan Sanders - 8 reacties

t Ging er heet aan toe in het debat in de Tweede Kamer over de inhoud van het concept Landbouwakkoord wat niet tot stand is gekomen. Dat betreft in wezen onze voedselproductie. Eiwit vooral. Daar moeten we toch even voorzichtig mee zijn.

De onderhandelingen met betrekking tot het landbouwakkoord gingen in de kern vooral over het aantal koeien wat we in ons land kunnen houden. Maar om de stikstof uitstoot te beperken om de natuur te ontzien, is het van belang om stil te staan bij de bron van het stikstof probleem. We hebben hier in ons lage landje bij de zee een miljoen hectare grasland. Dat ligt grotendeels op een bodemgesteldheid waar weinig ander voedsel kan groeien. Met zoveel grasland bij de hand krijg je logisch ook veel koeien. Niks verrassends dat we wereldleider zijn in de productie van melk en vlees. Met de komst van de Europese Economische Gemeenschap vielen de grenzen weg zodat de productie dáár zou plaatsvinden waar dat het beste kon. Voor ons was dat de klap op de vuurpijl. Onze zuivel- en vleesindustrie vermenigvuldigde haar productie.

Wat doorgeschoten in efficiëntie grondgebruik
Door onze koopmansgeest zijn we misschien wat doorgeschoten in efficiëntie wat grondgebruik betreft... Met de import van goedkoop soja-eiwit konden we het vee goedkoop voeren Dat we met al dat soja-eiwit ook een boel stikstof importeren, dat hebben we te lang laten gebeuren. Daarnaast wordt het grasland bemest met kunstmest om meer eiwit in het gras te krijgen. Daarmee is ons gras bijzonder eiwitrijk en koeien gaan daar héél 'morsig' mee om. Een koe benut in haar spijsvertering maar dertig procent van het aanwezige eiwit voor productie en lichaamsonderhoud. De rest van het eiwit komt op de grond en in de lucht terecht als ammoniak en nitraat. De omvangrijke import van stikstof in de vorm van soja en kunstmest zijn de veroorzaker van de huidige problematiek in ons land. De stikstofcrisis. Met de export van vlees en zuivel gaat er niet half zoveel stikstof het land uit als wat we erin halen.

Zo komt het dat richtlijnen uit Brussel aansturen op verschraling van het weiland door minder stikstofbemesting. Zo krijg je minder eiwit in het gras. Men richt zich daarbij allereerst op dierlijke meststoffen, daar schuilt het kwaad immers in. Maar, nu moeten we oppassen. Wereldwijd neemt de vraag naar dierlijk eiwit aanmerkelijk toe. Dat verandert niet als wij hier de deur dichtgooien. Dan zal dat eiwit elders voortgebracht worden. Het waterbed effect.

Alternatieve denkrichtingen
Er is ook een andere denkrichting. Je kunt je afvragen of je al dat eiwit dat de koe niet benut van tevoren niet uit het gras kunt halen, voordat de koe het opeet? Jazeker, dat kan! Wanneer we het sap uit het gras persen voordat de koe het te vreten krijgt komt een groot deel van de eiwitten die de koe nu niet benut, niet meer in het spijsverteringsorgaan en komt deze dus ook niet meer als ammoniak bij de uitscheiding tevoorschijn. En die eiwitten die we winnen blijken uitnemende grondstoffen te zijn voor varkensvoer, kippenvoer en voor levensmiddelen voor mensen. Grondstoffen die we nu bij scheepsvrachten importeren uit ver weg liggende continenten. We importeren domweg eiwitten die in een veelvoud hier gewoon in ons grasland voorhanden zijn, maar die nu teloorgaan als milieuvervuilende stoffen die onze natuur bedreigen. 

Wat let ons om het gekrakeel uit politiek Den Haag achter ons te laten en simpelweg de koe bij de horens te vatten. Het wordt dus tijd dat we nu eens 'tot onszelf komen' en ophouden met 'van verre' halen wat we hier in overvloed hebben en tot nog toe hebben veronachtzaamd.

Ons perspectief
Het is simpel. We moeten ons beraden en al dat gras-eiwit wat onze koeien nu vermorsen, wat de bodem vervuilt, beter benutten. Dat kan dus. Met grasraffinage - het winnen van eiwit uit gras - en met het voeren van onze koeien met eiwit verlaagd 'ontsloten' gras. Gun de melkboer een additioneel verdienmodel met productie van plantaardig eiwit voor menselijke consumptie en de kans om tot een 'afrekenbare stoffenbalans' te komen. Hier in ons land, beter nog op Europees niveau.

Heb je een tip, suggestie of opmerking naar aanleiding van dit artikel? Laat het ons weten

Cees Veerman en Johan Sanders

Cees Veerman is oud-minister LNV en emeritus hoogleraar Universiteiten Tilburg en Wageningen. Johan Sanders is emeritus hoogleraar Universiteit Wageningen.
Regenradar
Powered by Agroweer
Reacties
8 reacties
Abonnee
anna 3 Juli 2023
Dit is een reactie op het Boerenbusiness artikel:
[url=https://www.boerenbusiness.nl/melk/artikel/10904906/stikstofperspectief-wenkt-gras-eiwit-beter-benutten]Stikstofperspectief wenkt: gras-eiwit beter benutten[/url]
Beste heer Veerman en heer Sanders. Vraag me altijd maar weer af: waarom zoveel afhankelijkheid! De afhankelijkheids graad, daar gaat het elke keer fout in de landbouw. Er wordt (terecht) vaak over het verdienmodel gesproken. Het verdienmodel is niet op orde. En terecht. De boeren hangen onderaan de trap te bengelen, alles wat over is in de keten is voor de ons. We kunnen dan wel weer iets optuigen (in dit geval raffinage) maar wat levert het uiteindelijk op voor de boer? We moeten echt naar een lage kosten systeem toe. De WUR heeft al in 2005 een eindrapport gemaakt mbt het "low-cost farming systeem". Men zag toen al aankomen dat er veel kosten gemaakt zouden gaan worden, lees afhankelijkheid. Sober en simpel was toen het antwoord van WUR. Stikstof is niet nieuw. Al in de jaren tachtig werden wij als landbouw geconfronteerd met de eerste maatregelen, injecteren van grasland (toen nitraat in grondwater). En met regelmaat komen er maatregelen (kosten) bij. Kosten die niet terug verdiend kunnen worden in de markt. Allemaal het gevolg van "met elkaar er maar niet uit komen". Een compromis als oorzaak.
Abonnee
Louis Pascal de Geer 3 Juli 2023
Waarom zijn de koeien zo morsig met het eiwit wat wij zo slim met kunstmest N in het gras stoppen? En zouden zij ook niet morsig zijn met de eiwitten die wij in het krachtvoer stoppen?
Het is bekend dat gras/klaver mengsels het eiwitgehalte van het gras verhogen, maar dat is niet te vergelijken volgens mij met de kwaliteit en effectiviteit van het eiwit dat wij via kunstmest N aan het gras toevoegen. En misschien wel het belangrijkste voor koe en bodem is dat de eiwitopbouw in de pens door de pensflora en in de bodem door het bodemleven, al dan niet in symbiose met vlinderbloemigen, worden gemaakt. Voor beiden is ruwvezel, stro, cellulose nodig en al onze "bypass" praktijken, die de pens in de herkauwers willen uitschakelen, gaan regelrecht tegen de Natuur in met alle gevolgen van dien zoals het morsig zijn!
Abonnee
Tijdbom 3 Juli 2023
Ik ben geen vee deskundige,maar hoe Louis dit omschrijft zie ik wel goed omschreven beredeneringen.
Ik weet dat er penswerking en prikkeling moet zijn,is het daarom dat bijna alle koeien aan den dunnen zijn? Je ziet het er soms gewoon uitspuiten,hetgeen ik niet zie als gezond zijnde. Enorm geirriteerde darmen lijkt mij,met buikpijn tot gevolg.
Abonnee
Louis Pascal de Geer 3 Juli 2023
Mooie reactie met de kernvraag :
"Weten wij nog wát gezondzijn is"?
Van het vee, van de bodem, van het voedsel en ga maar door!
De Natuur heeft alle antwoorden op deze vragen de kunst is om die te vinden en toe te passen.
Abonnee
Tijdbom 3 Juli 2023
Louis Pascal de Geer schreef:
Mooie reactie met de kernvraag :
"Weten wij nog wát gezondzijn is"?
Van het vee, van de bodem, van het voedsel en ga maar door!
De Natuur heeft alle antwoorden op deze vragen de kunst is om die te vinden en toe te passen.
Maar ik ben tegen onteigenen of wat ook. We moeten wat doen,daar ben ik het mee eens,maar dat kan zonder bloedvergieten hoor,men mag mij niet zien als aanhanger van de Groot,v/d Wal en die hele bende.
Abonnee
Louis Pascal de Geer 3 Juli 2023
Het is een heel grote tekortkoming als wij iedereen die een idee heeft meteen opsluiten in een hokje, en dán het idee ook maar in datzelfde hokje proberen te stoppen. In de extremiteit zoiets als de ideeën van Autobaan en Volkswagen-kevertjes in het hokje van Hitler aanhangers te plaatsen. Onteigening van grond is een communistische praktijk en die doorgaans nooit veel resultaat heeft geboekt. Het gaat ook tegen de Grondwet in, volgens mij, en is alleen in hele speciale gevallen te verdedigen. Hoewel ik het niet op heb met vele politici zou ik ze toch geen tuig kunnen en willen noemen, omdat zij mensen zijn, ondanks hun ideeën en opstellingen. Maar ik begrijp U wel Tijdbom.
Abonnee
Zeeuw 4 Juli 2023
D66 heeft eerlijk gereageerd op het probleem: 50% minder vee = 50% minder veeboeren ende andere helftmoet extensiveren met een verdien model. Dat laatste is er nog steeds nietenaan het eerste mag Tjeerd nog steeds werken. Als je zoals hij denkt mag jealkebewoirdingen gebruiken die in je opkomen. Hij achteen kalesalamander hoger dan een veehouder en vervolgens vliegen en bedriegen in radicale zin. Eiwit raffinage van Prof Sanders biedt denk ik een mooi perspectief. Anderzijds is gras in combi met snijmais en eigen krachtvoer teelt ook bijzonder effectief. Dan moet de overheid niet komen met gve en grasland eisen op melkveebedrijven. Halveerde NVWA ambtenaren door duidelijke doelen te stellen en blijfvan de bedrijfsvoering af, blijf van het erf af.De efficiente productie in Nederland is klimaat neutraler dan waar ook ter wereld dus wij reduceren CO2 uirstoot met wat we hier produceren voor de voedselmarkt. De sector zou hiervoor gecompenseerd moeten worden ipv omschakelen naar bio-melkveehouderij. Dan gaat de CO2 uitstoot per kg melk stevig omhoog.
Abonnee
Zeeuw 5 Juli 2023
De sector is zeer nieuwsgierig naar het verdienmodel van de grasraffinage. Kan dat in combinatie met mestvergisting de oplossing zijn voor veel bedrijven?
U kunt niet meer reageren.

Wat doen de actuele melkprijzen?

Bekijk en vergelijk het
in de Melkprijsvergelijker

Opinie Krijn J. Poppe

Melkveehouder somber, al komt het met sector goed

Achtergrond Stikstofstemming

'Minister Wiersma, schrijf dan liever niks'

Achtergrond Stikstofstemming

Samen bij mestaanpak, niet bij houderijbeleid

Nieuws Grond

Denemarken offert 10% landbouwgrond op voor bos

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden