'Nieuwe bezems vegen schoon', zo luidt een oud Nederlands gezegde. Dit gaat hopelijk ook op voor FrieslandCampina. Amper vier maanden na zijn aantreden heeft CEO Jan Derck van Karnebeek te kennen gegeven dat hij een half miljard wil gaan bezuinigen. Een opvallend hoog bedrag, waarvoor een stevige reorganisatie noodzakelijk lijkt. Overigens mocht het bezuinigingsplan aanvankelijk helemaal geen reorganisatie heten.
Bij het bekendmaken van de halfjaarcijfers in juli liet de topman al vluchtig even doorschemeren dat hij de kostenstructuur in het najaar tegen het licht ging houden. Toen hij hierover de nodige vragen kreeg, gaf Van Karnebeek nadrukkelijk aan geen reorganisatie te willen aankondigen. Nu blijkt het mes wel degelijk flink in de kosten wordt gezet. Een bezuinigingsplan van €500 miljoen is - ook voor een zuivelconcern met de omvang van FrieslandCampina - niet gering. Bij de vorige reorganisatie in 2021 en 2022 sneuvelden 100 banen, wat €100 miljoen aan besparingen op moest leveren, zo was vooraf berekend. Met terugwerkende kracht was deze ingreep een klein voorproefje op hetgeen het coöperatieve zuivelconcern nu te wachten staat. Tel je deze besparing erbij op, dan wil het zuivelconcern in vijf jaar tijd dus €500 tot €600 miljoen aan kosten besparen. Oftewel: minimaal €100 miljoen aan kosten per jaar eraf.
Ministerie van zuivel
Aan FrieslandCampina kleeft het beeld van een topzware organisatie. Oneerbiedig wordt in de zuivelbusiness weleens gefluisterd dat het ministerie van zuivel in Amersfoort staat. Zeker nu het aantal leden behoorlijk hard terugloopt, beginnen de hoge overheadskosten te wringen. Dit kwam het afgelopen half jaar duidelijk aan het licht. Toen het op de markt even tegenzat, bleef er van de baten weinig meer over. Een schamele winst van €8 miljoen op een omzet van €6,9 miljard is immers verwaarloosbaar. Daarmee kan nauwelijks worden geïnvesteerd. Laat staan dat er geld overblijft voor een nabetaling, iets waar de ruim 10.000 leden van de coöperatie veel waarde aan hechten. Wel is de melkprijs van FrieslandCampina relatief gezien goed op dit moment, zo moet ook gesteld worden.
In het kader van omdenken
Meestal leiden reorganisaties bij grote bedrijven tot een vereenvoudigde structuur. FrieslandCampina pakt het, in het kader van omdenken, anders aan. De organisatie van gaat vier naar zeven business units. Daarmee kunnen bedrijfsonderdelen wellicht gemakkelijker worden afgestoten. Het voordeel hiervan is ook dat eventuele verliezen per bedrijfsonderdeel waarschijnlijk sneller aan het licht komen, doordat ze niet opgaan in het grotere geheel. Het aantal managers gaat wel omlaag. Daarbij verdwijnen er vooral ondersteunende functies, wie of wat dat ook mogen zijn. Fabriekssluitingen zijn vooralsnog niet aan de orde, waarmee impliciet het vertrouwen wordt uitgesproken dat de melkaanvoer niet heel veel verder daalt.
Uit de lengte of breedte
Het bezuinigingsplan heeft de avontuurlijke naam 'Expedition 2030' gekregen. Daarin klinkt door dat het behoorlijke inspanningen gaat vergen om de zuivelcoöperatie weer acceptabel winstgevend te krijgen. Volgend jaar al wil Van Karnebeek een grote stap zetten om in 2026 te komen tot een jaarlijkse kostensanering van €400 tot €500 miljoen. Opererend in een markt waar de marges vaak tot het bot worden uitgeknepen, moeten de bezuinigingen bij FrieslandCampina dus vooral uit de lengte of de breedte komen. Dit betekent dat Van Karnebeek niet met de stofkam, maar beter gezegd met de bezem door de organisatie moet om zijn ambitieuze bespaarplan te kunnen waarmaken.