Analyse Mestoverschot
Wat te doen met al die varkensmest?
Het mag duidelijk zijn dat er dit voorjaar een overschot aan varkensmest is in Nederland. De ophaalbijdragen zijn torenhoog en daarmee een molensteen voor menig varkenshouder. Zijn er oplossingen voor de nijpende situatie op de mestmarkt?
Doorgaans dalen de ophaalbijdragen van varkensmest gedurende het voorjaar. Dit jaar is echter een tegengestelde beweging zichtbaar: de ophaalbijdrage van 1 kuub varkensmest in Zuid-Nederland is inmiddels opgelopen tot ruim €25 en de trend is stijgende. Nimmer betaalden varkenshouders zoveel in deze tijd van het jaar.
Een derde minder uitgereden
Joop van Leijsen, agrarisch ondernemer en mestintermediair, schat in dat akkerbouwers dit voorjaar circa 33% minder varkensmest hebben afgenomen dan in andere jaren. "Dit heeft niks met de acceptatie (akkerbouw) van varkensmest te maken, maar is puur een gevolg van de (te) natte ondergrond door de vele regen van dit late voorjaar. De mestafzet in Nederland zit ronduit tegen", zo stelt van Leijsen. Op de mestmarkt ontstaan dan direct problemen, want er is geen 'plan B'.
De mestverwerking haalt volgens Van Leijsen geen volumes uit de markt; in de zin dat de stikstof (N) in Nederland blijft, terwijl het fosfaat (P) vaker geëxporteerd wordt. Dit omdat de wetgeving zo in elkaar zit. Een mogelijke oplossing voor dit probleem is dat de individuele bedrijfsnorm stikstof voor akkerbouwers omhooggaat. "Nu hebben akkerbouwers vaak al na het eerste gewas geen stikstofruimte meer."
Echter, de vraag is of het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een verruiming van stikstof als oplossing ziet. Een dergelijke maatregel zal waarschijnlijk slecht vallen bij de publieke opinie. De hele mestmaterie is zo ingewikkeld, dat het nauwelijks nog uit te leggen is. "Boeren en burgers begrijpen elkaar niet meer op dit punt." Minder dieren zou volgens ook een oplossing kunnen zijn, al is deze maatregel niet populair onder boeren.
Overigens zijn varkenshouders, volgens Van Leijsen, niet de boeman in de mestdiscussie. Qua volume is er namelijk meer rundveemest in omloop; daarbij heeft de varkenssector de nek uitgestoken met de mestverwerking. "Het weer heeft echter tegengezeten, en daarmee loopt de afzet spaak."
Volle mestputten, lege varkenstallen
Een Brabantse mestintermediair, die niet bij naam genoemd wil worden, heeft het huidige overaanbod nog nooit eerder meegemaakt. Hij schat in dat de ophaalbijdragen op korte termijn richting de €30 per kuub gaan, al lost dat het probleem niet op. Ook komen er waarschijnlijk varkensstallen leeg te staan, omdat de putten volraken. Dit is nu soms al het geval. De intermediair pleit dit najaar daarom voor een verlenging van het uitrijdseizoen, om het mestoverschot zodoende wat lucht te geven.
Nieuwe afzetmarkten aanboren
"Er zijn inderdaad signalen dat de mestafzet in Zuid-Nederland fikse vertraging heeft opgelopen", zo bevestigt Hans Verkerk, secretaris meststoffendistributie bij Cumela Nederland (de brancheorganisatie voor mestintermediairs). "Naast het natte voorjaar, is de dalende mestafzet naar Duitsland een oorzaak van het probleem."
Volgens Verkerk zal Nederland op zoek moeten naar andere afzetmarkten; al is dat niet in een paar weken geregeld. Toevallig gaat hij deze week met een aantal mestintermediairs op mestmissie naar Tsjechië, om te achterhalen of daar kansen liggen. "Hopelijk levert de trip wat op."
Overigens is het niet voor het eerst dat zich een dergelijk mestprobleem voordoet. Volgens Verkerk waren er in 2001 en 2007 vergelijkbare ‘mestproppen’ in de markt. Verkerk verwacht dat het overschot sowieso tot het voorjaar van 2019 blijft aanhouden. "We moeten hopen dat het voorjaar volgend jaar vroeg zijn intrede doet, zodat er volop uitgereden kan worden." Het probleem kan dan ook zomaar binnen een paar weken weer opgelost zijn, nuanceert Verkerk.
Verlening uitrijdseizoen?
Een verlenging van het uitrijdseizoen is dit najaar volgens Verkerk (nog) niet aan de orde; bovendien ziet de Cumela-voorzitter dit niet als oplossing van het probleem. "In die paar extra weken werk je de achterstand waarschijnlijk niet weg." Cumela zet daarom vooral in op voorlichting aan de leden, met het onderwerp hoe zij het mestoverschot de komende winter tijdelijk kunnen opslaan.
Als onderdeel van het zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn is het uitrijdseizoen van dierlijke mest op bouwland in 2019 van 15 februari tot 15 september. Vanaf volgend jaar is er dus extra tijd om mest uit te rijden, zo blikt Verkerk alvast vooruit. Volgens de anonieme Brabantse mestintermediair is dat mooi voor later, maar lost dat het mestoverschot op korte termijn niet op.
Word abonnee
Wil je wekelijks optimaal op de hoogte worden gehouden van de ontwikkelingen op de mestmarkt, inclusief de DCA-ophaalbijdragen voor varkens-, rund-, en pluimveemest? Neem dan een mestmarkt-abonnement voor slechts €9,50 per maand.
Wouter Baan
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.