Gezocht: afkickkliniek voor centrale banken

Zodra de pandemie over enkele maanden onder controle komt, krijgt de economie een enorme boost. Dat is voor een groot deel te danken aan alle maatregelen die centrale banken hebben doorgevoerd. Binnenkort wordt duidelijk welk prijskaartje er aan die steun hangt.

De spaarrente is bedroevend laag, maar daar staat tegenover dat je een aangenaam lage rente betaalt over je hypotheek. Tussen die twee zit overigens wel een belangrijk verschil. De spaarrente is gekoppeld aan de rente die banken ontvangen als ze geld stallen bij de ECB. Daarop moeten ze sinds 2019 al 0,5% toeleggen. In dat opzicht is een spaarrente van 0% zo slecht nog niet. De rente voor hypotheken is echter gekoppeld aan die op obligatiemarkten. De rente voor Nederlandse 10 jaars-staatsobligaties noteert ook in de min: -0,28%.

Wat gebeurt er als de rente stijgt?
Maar in Europa en veel regio's tekent zich een behoorlijke stijging af op de obligatiemarkten. En omdat de prijzen daar tot stand komen door vraag en aanbod, hebben centrale banken daar nauwelijks invloed op. Alhoewel? Al tijdens de financiële crisis van 2008 zijn centrale banken massaal staatsobligaties gaan kopen. Hierdoor stijgen de prijzen van die leningen, wat op de obligatiemarkt leidt tot een dalende rente. Die lage rente maakt het makkelijker om investeringen te financieren, zodat de economie een duw in de rug krijgt. Er hangt echter wel een prijskaartje aan de opkoopstrategie van centrale banken.

Doos van Pandora
Het is namelijk een stuk makkelijker om te beginnen met het opkopen van obligaties, dan om er plotseling mee te stoppen. Aangezien het beleid van centrale banken de vrees voor inflatie al wat heeft aangewakkerd, bestaat dan het gevaar dat de rente op obligatiemarkten snel stijgt. Hoewel de Federal Reserve het opkoopbeleid de afgelopen maanden voorzichtig terugschroefde, zijn de grote centrale banken er niet in geslaagd om de doos van Pandora weer dicht te doen. Sterker nog: de Bank of Australia zette die doos deze week zelfs nog een stukje verder open.

Opkoopverslaving
Dat signaal echode wereldwijd door op financiële markten. Overal veerden de koersen van aandelen en andere risicovolle beleggingen op, aangezien dit een duidelijk signaal was dat centrale banken bereid zijn ver te gaan om de rente op obligatiemarkten laag te houden. De opkoopverslaving van centrale banken heeft ook impact op de valutawereld. De ECB liet afgelopen dagen bijvoorbeeld doorschemeren niet te accepteren dat de rente op de obligatiemarkt te ver oploopt. Meteen daarna dook de waarde van een euro voor het eerst sinds begin februari even onder $1,20.

Valutaoorlog?
Het opkoopbeleid is dus niet alleen een middel om de economie een duw in de rug te geven. Maar ook om de internationale concurrentiepositie een duw in de rug te geven door de eigen munt omlaag te duwen. Zakenbank Commerzbank zinspeelde er eerder dit jaar al op dat er een valutaoorlog aankomt. En Chinese toezichthouders waarschuwden deze week dat er allerlei speculatieve luchtbellen dreigen te ontstaan door het beleid van centrale banken. Het belooft dan ook een interessante tijd te worden zodra de viruspandemie onder controle komt en de doos van Pandora gesloten moet worden.

Joost Derks

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.