Duurzame elektriciteit heeft ook donkere kanten

Het vergroenen van onze elektriciteitsproductie is niet alleen een geldkwestie, maar roept ook de vraag op of we daarmee niet juist nieuwe problemen creëren? Zoals het verslechteren van de leefomstandigheden in de Noordzee door de bouw van nieuwe windparken. Als je het aan de vissers gaat vragen is het antwoord absoluut een ja.

Hoe zit dat nu met de donkere kant van duurzame energie? De landen rond de Noordzee hebben zeer ambitieuze doelen om het gebied te industrialiseren door veel nieuwe windparken te bouwen. Tot 2050 moet de opwekkingscapaciteit van windparken in de Noordzee met een factor 15 zijn verhoogd zijn tot 70 GW. Dat zijn heel veel nieuwe windparken, die een aanzienlijk deel van het gebied in beslag gaan nemen. Helaas hobbelt wetenschappelijk onderzoek naar de ecologische impact hiervan achter deze ambitieuze uitrol van windparken op zee aan. Aan de ene kant zien de beleidsmakers het als absoluut noodzakelijk om hun groene doelstellingen te halen, maar aan de andere kant wordt het steeds duidelijker dat er significante negatieve effecten zijn op het leven in de Noordzee.

Problematische neveneffecten
De vraag is of we de gevolgen kunnen weten? Het is al lang bekend, maar nu toont verder onderzoek aan dat wind op zee uiterst problematische neveneffecten heeft op plankton, zeezoogdieren, platvissen en ander zeeleven. Windturbines blijken de planktongroei in bepaalde gebieden van de Noordzee te verstoren. Dit vormt een risico, omdat plankton aan het begin van de voedselketen staat. Als daar iets mee gebeurt, kan dat gevolgen hebben voor al het leven in zee. Ook het leggen van duizenden kilometers stroomkabel over de zeebodem om de groene stroom aan land te brengen, is niet zonder risico. Haaien en roggen en zeker ook hun embryo's zijn gevoelig voor de elektromagnetische velden.

Daarnaast is ook het lawaai van het heien voor duizenden nieuwe turbines met grote schade voor de visstand, een probleem. De turbinepalen hebben een diameter van wel 10 meter en moeten zo'n 100 meter de grond in. Dit gebeurt door ze er als het ware in te hameren. Bijvoorbeeld op de TU Delft wordt nu onderzocht of er een manier is om de palen voor windturbines op een geluidsarme manier de zeebodem in te krijgen. Onderzoekers van de Wageningen Universiteit schatten dat duizenden Jan-van-Genten jaarlijks sterven door botsingen met de wieken van de turbines. Maar het is niet alleen negatief, want er zijn ook studies die erop wijzen dat windturbines kunnen dienen als nieuwe habitat voor mosselen en andere weekdieren.

Tegenstellingen overbruggen
De situatie in de Noordzee is een goed voorbeeld van de tegenstellingen die overbrugd moeten worden om tot een duurzaam energiesysteem te komen. Een 'schone' elektriciteitsopwekking gaat ook leiden tot negatieve duurzaamheidsgevolgen. Denk daarbij ook aan wat er moet gebeuren met al die zonnepanelen en windmolens die over een aantal jaar aan het eind van hun levenscyclus komen. In zo'n 80% van de zonnepanelen die op onze daken liggen zit PFAS. Een stof die schadelijk is voor ons lichaam en ook voor dieren en het milieu.

Ook in windturbinebladen zitten allerlei giftige materialen zoals Bisfenol A en composiet verwerkt. Omdat recycling van de huidige zonnepanelen en de wieken van windturbines (nog) niet goed mogelijk is, bestaat het risico dat er een 'duurzame' afvalberg ontstaat, die giftige stoffen zoals PFAS bevat. Al deze negatieve gevolgen worden nu vaak door de klimaatalarmisten weggewuifd, met het argument dat we door de klimaatcrisis gedwongen zo snel mogelijk onze elektriciteit moeten vergroenen. Daarbij de donkere kanten van een duurzame energievoorziening uit het oog verliezend.

Kasper Walet

Kasper Walet is voormalig directielid van de agrarische termijnmarkt. Inmiddels is hij onder de naam Maycroft  al jaren werkzaam als onafhankelijk adviseur over energie en klimaat aan overheden en bedrijven van over de gehele wereld.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.