Energietransitie en politiek: een mad world

In Saudische Dammam, waar ik deze column schrijf, mag ik een training geven over groene waterstof aan het grootste oliebedrijf ter wereld Aramaco. Dit bedrijf kunt u kennen van de reclame bij de Formule 1, net als het olie- en gasbedrijf waar ik vorige week was: Petronas uit Maleisië. Daar mocht ik hen bijpraten over de energietransitie en CO2-handel.

Door deze trainingen word ik gedwongen om ook naar Nederland te kijken. En aan mensen uit andere delen van de wereld uit te leggen hoe het er in ons land en in Europa aan toegaat met de energietransitie en wat voor kansen dat voor hen brengt. Laten we naar de groene waterstof kijken. Dit is waterstof die wordt gemaakt door water (H2O) in een zogeheten elektrolyser te splitsen in waterstof (H2) en zuurstof (O), met gebruik van CO2 vrije stroom van wind, zon of nucleair.

De afgelopen jaren werd groene waterstof door Europese politici zoals Frans Timmermans en Ursula von der Leyen en onze eigen Rob Jetten steeds gepresenteerd als de oplossing voor de energietransitie. Sommigen noemen groene waterstof het 'Zwitserse zakmes' voor de energietransitie, anderen weer de 'champagne' onder de energiedragers. Het laatste vooral vanwege de hoge prijs. Deze twee beweringen geven meteen het probleem aan. Waterstof is niet de oplossing voor alle toepassingen. Zo is het niet echt geschikt voor auto's en het verwarmen van onze huizen. Daarvoor is elektriciteit door middel van batterijen en warmtepompen een betere oplossing. Bovendien is het zeker nu nog veel te duur om te concurreren met de huidige met aardgas geproduceerde waterstof, waarbij veel CO2 vrijkomt.

Ambitieuze plannen al jaren uitstellen
Nederland wil graag de koploper zijn, maar heeft zijn ambitieuze plannen voor de aanleg van een pijpleiding infrastructuur al met jaren moeten uitstellen. Ook de EU heeft torenhoog ingezet. En denkt dat we in 2030, 20 gigawatt (GW) groene waterstof in Europa nodig hebben. Hiervan moet de helft vanuit 'lokale' productie komen en de rest uit andere delen van de wereld, waar ze toegang tot hele goedkope zonnestroom, hebben met schepen worden aangevoerd. De haven van Rotterdam zet hier volop op in. 2030 is natuurlijk niet zo ver weg meer en je denkt dan ook dat er in Europa volop aan nieuw productiecapaciteit wordt gebouwd om de doelen te bereiken. Maar dat valt heel vies tegen. Ondanks vele aankondigingen en ronkende persberichten van allerlei bedrijven is er tot nu toe slechts in 3,6% van de gewenste 10GW-productiecapaciteit geïnvesteerd.  

Hoe kan het toch dat politici in hun eigen papieren werkelijkheid lijken te leven en zo weinig idee hebben hoe het er in de praktijk voorstaat? Dit komt met name omdat ze totaal geen idee hebben waar ze het over hebben. Hier moest ik aan denken toen ik column in de Telegraaf las van Ronald Plasterk. Hij illustreert de onkunde aan de hand van een uitspraak van onze vorige klimaatminister tijdens een debat over stikstof, waarin hij zei dat stikstof als een 'verstikkende deken' over de wereld lag. Wat natuurlijk klinkklare onzin is. Stikstofgas verstikt niets en zonder was er geen leven op aarde. Waarschijnlijk had Jetten geen idee over het verschil tussen stikstof en de 'verstikkende deken' van het broeikaseffect.

Meest onzinnige wensdenkdoelen
Ik vermoed dat dergelijke basale kennis ook bij politici, zoals onze huidige EU-klimaatcommissaris Wopke Hoekstra en Ursula von der Leyen, als ook bij onze nieuwe klimaatminister Sophie Hermans volledig ontbreekt. Daardoor kunnen ze zonder met de ogen te knipperen de meest onzinnige wensdenkdoelen de wereld insturen. Dat is nog tot daar aan toe, maar het gaat ook gepaard met enorme financiële steunpakketten die uiteindelijk door ons de burgers moeten worden opgehoest.

Terug naar groene waterstof. Het is inmiddels wel duidelijk dat die politieke doelen onhaalbaar zijn en dat in de praktijk nog maar moet blijken hoe een groene waterstofeconomie zich gaat ontwikkelen. Toch drukt de EU door. Hierdoor zien ze in landen zoals Saudi-Arabië en Maleisië handenwrijvend toe hoe ze hun daar geproduceerde groene waterstof aan Europa kunnen verkopen. Zoals Tears for Fears al zong: it's a mad world.

Kasper Walet

Kasper Walet is voormalig directielid van de agrarische termijnmarkt. Inmiddels is hij onder de naam Maycroft  al jaren werkzaam als onafhankelijk adviseur over energie en klimaat aan overheden en bedrijven van over de gehele wereld.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.