Achtergrond Stikstofstemming
Rechter bouwt fijn verder aan stikstofdoolhof
Het was voor de stikstofleiders en -lijders in ons land weer een weinig verheffende week. Met dank aan de vervolmakers van het stikstofdoolhof, voegde de Raad van State eind vorige week nog een categorie knelgevallen toe aan het leger vergunningloze veehouders. Alsof de interne salderingsuitspraak van november vorig jaar nog niet genoeg was.
Het gaat nu om de groep bedrijven die een zogenoemde 'positieve weigering' hebben ontvangen. Hen is eerst verteld dat zij, anders dan de echte PAS-melders, geen vergunning nodig zouden hebben. Nu heeft de Raad van State anders geoordeeld en bepaald dat ook zij vogelvrij zijn voor juridische activisten.
Zorgplicht zonder daden
De overheid heeft ondertussen een zorgplicht voor hen en voor de al oudere PAS-melders, want zij heeft steken laten vallen. Minister Femke Wiersma heeft deze week ook nog weer eens uitgesproken dat ze verantwoordelijk is, maar de praktijk bewijst ondertussen dat daar niets mee gebeurt. Ambtelijk komt er al jaren totaal niets in beweging, zoals op het hele stikstofdossier. In ieder geval niet als het gaat om verlossing uit de klem. Uit niets blijkt ook dat het primaat op dit dossier ligt bij de politiek.
In sommige gevallen oordeelt zelfs de rechter dat boeren met een vergunning toch in gesprek moeten met groepen als MOB, om die vergunning te mogen houden. Het riekt naar verantwoordelijkheidsvlucht.
Buitenstaanders niet gewenst
Stikstofdeskundige Wouter de Heij sprak er deze week over bij Marianne Zwagerman en deed uit de doeken hoe elke poging tot oplossing rond stikstof wordt gesmoord. De Heij spreekt bij gelegenheid op het hoogste niveau in Den Haag mee over de stikstofproblematiek en doet dat daar op onorthodoxe wijze. Hij is namelijk geen jurist of beleidsmaker, maar dat is ook een reden waarom het voor hem moeilijk is om resultaat te bereiken. Hetzelfde geldt voor andere 'externen' in het Nederlandse stikstofdebat, zoals professor Arthur Petersen, die in Londen werkt. Wie niet bij de juiste school van wetenschappers hoort, wordt niet gepruimd. Hun inzichten worden ambtelijk tegengewerkt en afgevoerd.
Controversieel verklaard
Terugkomend op de verzekeringen van minister Wiersma deze week over de PAS-melders. Uit alles is duidelijk dat de bewindspersoon de oprechte wens heeft om de PAS-melders en andere stikstofgedupeerden te helpen, maar even duidelijk is dat ze er niet in slaagt om het te laten gebeuren. Dat de vaste Kamercommissie voor LVVN deze week besloot om het stikstofdossier controversieel te verklaren – hoe voorlopig ook – heeft naar verluidt - daar alles mee te maken. Bij diverse partijen is er ergernis over de praktische omgang met de PAS-melders. De controversieel verklaarde dossiers zijn nog niet definitief controversieel. Daar beslist de voltallige Kamer over en geen subcommissie.
Geen veehouders, wel grasland
De Tweede Kamer nam deze week met grote meerderheid ook een motie aan om overheidsregie uit te voeren op vrijkomende gronden van opgekochte veebedrijven. Dit om te voorkomen dat relatief extensief gebruikte graslanden massaal worden omgezet naar bouwland met intensieve teelten, zoals bollen of vollegrondsgroente. Ergens roept dit natuurlijk de vraag op waarom die melkveebedrijven dan moesten stoppen als rendabele alternatieven kennelijk nog erger zijn, maar het roept ook de vraag op of de Tweede Kamer weleens over de langere termijn nadenkt, want wil ze dan wel als ook alternatieven voor veehouderij niet wenselijk worden geacht?
Ineffectieve miljarden
De jongste cijfers over de melkaanvoer in Nederland geven nog meer stof tot overdenking. Onder het vorige kabinet zijn tientallen miljarden uitgetrokken voor uitkoop van veebedrijven. Dit heeft inderdaad geleid tot minder bedrijven, en minder dieren. Het heeft tot nog toe evenwel amper geleid tot lagere concentraties aan stikstofverbindingen in de lucht, wat eigenlijk vooraf al was te voorspellen. Het blijkt ook op lokaal niveau en op landelijk niveau.
Markt heeft lak aan opkoop
Ondertussen en niet direct in verband daarmee staand, loopt momenteel de melkaanvoer in Nederland weer stevig op, in afwijking van eerdere jaren en ondanks opkoop van bedrijven en allerlei andere maatregelen. Een sluitende verklaring hiervoor is er nog niet, maar een sterke markt, met hoge prijzen voor melk en vlees, relatief lage veevoerprijzen en een veranderde productiecurve vanwege dierziekten lijken een rol te spelen.
Verder of minder reguleren?
Wat is tegen zo'n ontwikkeling te doen? Op naar een geleide markteconomie? Nog strengere KDW's of rekenkundige ondergrenzen? Of moet de samenleving tolereren dat de landbouw zich soms net zo gedraagt als andere economische sectoren. Wellicht is het dan ook tijd voor wat minder micromanagement, zowel op stikstofgebied als op gebied van overige agro-regulering. Het bespaart flink wat ineffectieve uitgaven, al is zo'n bezuiniging natuurlijk wel jammer voor al die ambtenaren en adviseurs die er een broodwinning uit halen.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
