Achtergrond Stikstofstemming
Rummenie trapt op tenen bij gevestigde belangen
Wageningen Universiteit was er afgelopen weekend als de kippen bij om demissionair staatssecretaris Jean Rummenie op het matje te roepen toen hij een wolvenrapport van de onderzoeksfabriek WUR als onbruikbaar betitelde. De voorlichter van de WUR haastte zich in opdracht van het bestuur naar nu.nl om de staatssecretaris te kapittelen. Rummenie had toch zelf om het onderzoek gevraagd!
Boosheid werd geventileerd omdat Rummenie het zou hebben gewaagd om als niet-wetenschapper een oordeel te hebben over wetenschappelijk werk en dan nog wel in eigen opdracht. Fout dus! En als hij een anders ingestoken onderzoek had gewild, had hij het maar beter moeten omschrijven, zou je kunnen zeggen. Het meeste beleidsonderzoek heeft immers de kleur die de opdrachtgever eraan wil geven, dat is algemeen bekend.
Hoeveel wolven in een Panda?
Daar is tegenin te brengen dat de Wageningse onderzoekers hun opdracht wel heel nauw hebben geïnterpreteerd, want de Wageningse onderzoekers – waarvan diverse met een pro-wolf-achtergrond – hebben de opdracht geïnterpreteerd op de wijze van 'hoeveel mensen passen er in een Fiat Panda?'. Nederland zou volgens het rapport tot meer dan vijftig roedels aankunnen, zeg maar 350 tot 400 stuks. Alsof Nederland ook niet 18 miljoen mensen en andere levende have telt.
Eigenlijk heel terecht dus dat Rummenie twijfelt aan, wellicht niet de intelligentie, maar dan toch wel het verstand van de Wageningse onderzoekers. Het vermoeden is ondertussen dat WUR-bazin Sjoukje Heimovaara zich daar nog niet de meeste zorgen over maakt. Vervelender voor haar is dat Rummenie nu een breder onderzoek uitzet bij een buitenlandse opdrachtnemer.
Niet alleen onervarenheid
Voor politici – die toch met een echt mandaat zijn gekozen – is het vaak best lastig om de ingezette voornemens door te zetten. Vooral als ze van een andere kleur zijn dan het ambtenarenkorps. Dit geldt ook voor beleidsonderzoekers. Onder de meer linksgeoriënteerde kabinetten-Rutte, waren er weinig woorden voor nodig om een zwak onderbouwd stikstof- en natuurbeleid door te zetten. Ook toen waren er politieke debatten over de zaak, maar ambtelijk liep alles op rolletjes. Onder het kabinet-Schoof gaat het anders. Politieke commentatoren in Den Haag constateren vervolgens dat dit kabinet weinig klaarkrijgt en trekken dan de conclusie dat de politieke nieuwlichters falen. Deze redenering is veel te simpel. Er gaan zaken fout door onervarenheid, maar er wordt ook buiten ambtelijke en institutioneel verzet gerekend.
Geheim rapport dat iedereen kent
Nog zo'n voorbeeld is het lot van een ander onderzoek dat door Rummenie is uitgezet bij de Amsterdamse onderzoeker, professor Ronald Meester. Zijn onderzoek naar het wetenschappelijk gehalte van de stikstofnormen ligt al een tijdje op de plank, maar het komt niet naar buiten. Toen Tweede Kamerlid Lidewij de Vos ernaar vroeg, bleken opeens heel veel Tweede Kamerleden dit officieel nog onbekende rapport te kennen en brak een verontwaardigd tumult uit. Diverse Kamerleden hadden er zomaar een uitgesproken opvatting over en op sociale media onderging Meester alvast het lot dat de rechter met tegenzin heeft gegund aan wolf Bram. Drie keer raden waar de Kamerleden opeens hun kennis vandaan hadden. Ook hier speelt bovendien mee dat Rummenie gevestigde (stikstof)belangen van beleidswetenschappers had geschonden.
Grote vraag is nu wel of het rapport van professor Meester ooit het daglicht zal zien. Diverse hooggeplaatste mensen op het ministerie van LVVN willen publicatie voorkomen. Zij vinden kennelijk ook dat de politiek naar hen moet luisteren, en niet andersom.
Symbool voor onvermogen
In het parlement gebeurde deze week niet zo veel op landbouwgebied. Woensdagavond was er nog een langdurig debat over de maatwerkproblematiek voor PAS-melders en aanpalende knelgevallen. Praktisch gezien leverde het helaas niet veel op. De PAS-melders gaan zo de geschiedenis is als symbool voor politiek onvermogen. Net als haar voorgangster Christianne van der Wal zei ook minister Femke Wiersma dat ze er 'alles' aan doet om verder te komen, maar dat het zo moeilijk gaat. Ondertussen zijn er wel kansen gemist om de rekenkundige ondergrens aan te passen, zoals vorige week aangegeven. Voorlopig blijven de PAS-melders dus overgeleverd aan de genade van MOB en vrienden. MOB-voorman Johan Vollenbroek zei tegen nu.nl dat hij er pissig over is om daarop te worden aangekeken. Ondertussen is hij het wel die druk blijft zetten op deze boeren en hun gezinnen.
Politieke oplossing nodig
FDF juichte deze week dat zij MOB toch mooi had verslagen, omdat de club van Vollenbroek zich niet mocht voegen in een rechtszaak van FDF. Helaas voor de FDF bestaat de kans dat MOB in deze kwestie toch weer het laatst lacht. Het zogenoemde Varkens in Nood-arrest van het Europese Hof van Justitie spreekt andere taal.
Waarschijnlijk beter dan hier verder over te juridiseren is het om een politieke oplossing te vinden, die politici met daadkracht ook kunnen afdwingen.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
