Dossier Stikstofcrisis

Normaal gesproken volgt pas na carnaval de kater, tenminste voor degenen die aan dat ooit katholieke feest meedoen. Voor de landbouw was de kater er deze week al voor carnaval. De hoop van grote groepen boeren en andere plattelanders op een kabinet dat iets meer oog voor hen zou hebben, lijkt in rook op te gaan en alle boerenacties van de voorbije weken lijken ook maar een mager resultaat op te leveren. In ieder geval niet de verhoopte verlichting van het bestaan.

Pieter Omtzigt heeft gisteren de stekker uit de formerende gesprekken getrokken. De financiële staat van Nederland, en het pas laat beschikbaar komen van informatie daarover, wordt door de NSC'er als verklaring gegeven. Landbouw wordt niet als een van de redenen genoemd voor het mislukken van de formatie - in hoeverre de partijen daar al iets over loslaten - maar dat het tussen de partijen op dat gebied ook niet lekker loopt, is duidelijk.

Zet een nieuwe en deels nog flink onervaren Tweede Kamer en een uitgeregeerd, maar ervaren kabinet bij elkaar in een vergaderzaal en het levert altijd wel bijzondere momenten op. Zo dus ook bij de behandeling van de LNV-begroting in de Tweede Kamer. Het duo Adema en Van der Wal, bijgestaan door een team van handige ambtenaren, maakte alle lastige vragen van gretige Kamerleden professioneel onschadelijk.

Het stikstofoverschot nam in 2022 met 6,5% toe ten opzichte van 2021 en was het grootste sinds 2018. Dat blijkt uit de Mineralenbalans landbouw van het CBS. De veestapel scheidde minder stikstof uit, maar door de droge zomer was er minder gras om stikstof op te nemen.

De demissionaire ministers Piet Adema (Landbouw) en Christianne van der Wal (Natuur & Stikstof) lijken nog nooit zo hard gewerkt te hebben als in de afgelopen twee weken, ook al moest de eerste met een corona infectie thuis in Friesland blijven. Adema wekte bijna de indruk dat hij, juist omdat hij thuis zet en nergens anders aan toe kwam, dan maar een berg stukken heeft zitten lezen en ondertekenen.

De mestmarkt staat op het punt van vastlopen door het nieuwe, aangescherpte beleid van LNV. Dat zet de gehele veehouderij muurvast en probeert deze sector te 'saneren' volgens Johan Mostert, voorzitter van de sectie mest van Cumela. Ook heeft hij kritiek op de belangenorganisaties dat zij zich hierover nauwelijks laten horen, terwijl het volgens hem toch echt één minuut voor twaalf is.

Meten is weten. Dat zou je denken. Nou kan de dokter heel precies je temperatuur meten, maar daaruit nog niet direct concluderen of je wel of niet ziek bent. Hetzelfde geldt voor de natuur en Aerius, de thermometer van de ecoloog, stelt Wouter de Heij, opgeleid als chemisch ingenieur en actief als ondernemer op gebied van voedingsinnovatie.

De meest dringende boerenbelangen zijn bijna altijd de korte termijnbelangen. Daar maakt iedereen zich druk om. Dat blijkt nu ook weer uit de breed gedeelde zorg over een greep van demissionair minister Piet Adema in de pot met fosfaatrechten.