Jeroen Meuwsen Fotografie / Shutterstock.com

Achtergrond Stikstofstemming

Wijers struikelt over 'VVD-feeks', ziet Caroline spoken?

14 November 2025 - Klaas van der Horst

Verkenner Wouter Koolmees is snel en creatief aan de slag gegaan met de verkiezingsuitslag. Door met twee partijen tegelijk te gaan werken als kernteam van een nieuw te vormen coalitie, hoopt hij snelle stappen te zetten, ondanks een schijnbaar beperkt aantal keuzes. De grote vraag blijft: komt er een centrum-links of toch een centrum-rechts kabinet? En wordt het een meerderheidskabinet, of mag het ook een minderheidskabinet zijn?

Donderdag werden twee informateurs benoemd, namens CDA en D66: Sybrand Buma en Hans Wijers. Zij moesten in beeld brengen wat de mogelijkheden zijn. Echter, een dag later is Wijers al gesneuveld, omdat uitlekte dat hij VVD-leidster Yesilgöz in een privé-appje 'de feeks van de VVD' had genoemd.

'Feeks van de VVD'
Niet handig als je daarna nog met die persoon aan tafel moet om haar te betrekken in een nieuwe coalitie, iets waar ze toch al niet veel trek in had. D66 zal waarschijnlijk snel met een andere kandidaat komen. Een beetje vaart houden is wel handig. Inhoudelijk blijft waarschijnlijk staan dat de VVD niet heel veel trek heeft om aan te schuiven bij een overwegend linksere groep partijen.

In het debat over de verkiezingsuitslag op donderdag in de Tweede Kamer probeerden de verschillende fracties te sonderen waar de mogelijke coalitiepartners voor staan. BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas wilde graag nog even terugkomen op uitspraken die CDA-collega Henri Bontenbal in de verkiezingscampagne had gedaan. Bontenbal had gezegd dat hij desnoods boeren wil onteigenen om stappen te maken met de aanpak van het stikstofprobleem. Voor Van der Plas is zoiets onacceptabel.

Het leed van het CDA
Ze ging er met gestrekt been en herinnerde Bontenbal er nog eens fijntjes aan dat zijn partij in de voorbije vijftien jaar 'heel veel leed' had veroorzaakt, met de toeslagenaffaire, de afhandeling van de gaswinning in Groningen en met de stikstofproblematiek. Met dat laatste doelend op het feit dat de PAS-wetgeving – die nu in gedeeltelijk afgeschoten vorm het land nog steeds gevangen houdt – dat die een geesteskindje is van een CDA-er en een PvdA-er, ofwel van huidig LTO-voorzitter Ger Koopmans en Gasunie-bestuurder Diederik Samson. Hier wilde Van der Plas evenwel niet verder op in gaan. Wel vroeg ze zich af of het CDA niet beter nog eens wat meer bij zichzelf te rade kon gaan, voordat het weer mee gaat regeren en terugvalt in de oude bekende fouten. Bontenbal vond van niet, zei dat het CDA al heel veel heeft gereflecteerd. Bovendien suggereerde hij dat hijzelf te jong was om heel het CDA-verleden te kennen. Hij suggereerde kortom dat Van der Plas spoken ziet.

Bontenbal betreurt miljarden
Van der Plas liet zich niet van de wijs brengen en wilde verder vooral benieuwd hoe graag Bontenbal eigenlijk wil onteigenen als zijn partij straks weer mag meeregeren. Een rechtstreeks antwoord kwam er niet, maar wel gaf de CDA-voorman aan dat hij nu vooral graag de stikstofknoop wil ontwarren. Hij zei het ook jammer te vinden dat het kabinet-Schoof de miljarden die hiervoor waren gereserveerd, van tafel had geveegd.

Een ander landbouwpolitiek moment vond eerder deze week plaats, toen inmiddels vertrokken Tweede Kamerlid Harm Holman zijn wetsvoorstel over de grondgebondenheid bij de Tweede Kamer aanmeldde. Hij kan het zelf niet meer verder brengen, omdat het NSC niet meer in de Kamer zit. ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis wordt geacht deze taak op zich te nemen.

Herschreven voorstel
Inmiddels is er wel een klein akkefietje met dit wetsvoorstel. Sinds de oorspronkelijke bekendmaking en internetconsultatie is het voorstel ingrijpend gewijzigd. Er is een GVE-klasse toegevoegd en het afstandcriterium voor transport is gewijzigd van 25 naar 50 kilometer. Inderdaad geen kleinigheden. Volgens de officiële regels moet het daarom opnieuw worden genotificeerd en beoordeeld.

FDF-geding
In Zutphen diende ondertussen het kort geding van de Famers Defence Force tegen de staat over de legalisering van PAS-melders. De FDF hoopt hiermee de legalisering van PAS-melders alsnog vlot te trekken, maar veel stemmen – ook in de landbouw – geven de partij niet veel kans. Over twee weken wordt een uitspraak verwacht.

Soepelere Belgen
Terwijl agrarische- en ook niet-agrarische bedrijven in Nederland geen enkele nieuwe natuurvergunning meer kunnen krijgen, ook niet voor het plaatsen van bewezen innovaties, zijn ze in België met een op veel punten vergelijkbare wetgeving toch soepeler en creatiever. Daar mogen boeren bijvoorbeeld tijdelijk een aantal dierplaatsen schrappen (en dus minder uitstoten) om bijvoorbeeld een emissiearm systeem te plaatsen. Daarna kunnen de dierplaatsen weer worden gebruikt.

Wat we in Nederland dan weer niet hebben, is dat de Lely Sphere wordt aangevochten. In België betwisten de Bond Beter Leefmilieu en NGO Dryade de ammoniakreducerende werking van de Sphere. Daar staat dan weer tegenover dat clubs als MOB in Nederland hier geen behoefte aan voelen, omdat toch al amper vergunningen worden afgegeven.

Hier is het advies voor bedrijven: niet bewegen! Wie beweegt, verliest wat die heeft en krijgt geen nieuwe vergunning, maar wel de milieumilitie op het dak.

Enkel in Flevoland hebben zes melkveebedrijven onlangs een onherroepelijke vergunning gekregen. Ook tegen enkele van hen waren milieuclubs in het geweer gekomen, maar met een berekende depositie van nog aardig minder dan 0,005 mol, konden ook zij geen argument meer vinden om legalisering nog verder tegen te houden.

Heb je een tip, suggestie of opmerking naar aanleiding van dit artikel? Laat het ons weten

Klaas van der Horst

Is marktspecialist Zuivel bij DCA Market Intelligence. Hij zoekt het nieuws en de trends in de markt en interpreteert de ontwikkelingen.

Achtergrond Stikstofstemming

Als Rob en Henri stoeien, dansen de provincies

Achtergrond Stikstofstemming

'Oplossing' voor stikstof bij formatie boven maatwerk?

Achtergrond Stikstofstemming

Het stof van verkiezingen en de afrekening

Achtergrond Stikstofstemming

Met Jetten het stuur weer hard linksom?

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden