1.150.000.000.000 euro erbij in de eurozone

Op dit moment zit het 25-koppig bestuur van de Europese Centrale Bank (ECB) te vergaderen in Frankfurt. Het is zo goed als zeker dat de bank later vanmiddag bekend zal maken dat hij tot eind 2016 per maand voor 50 miljard euro staatsobligaties gaat opkopen van de eurolanden. In totaal zou het dus om 1.150 miljard euro gaan. Ter vergelijking: dat is twee keer de omvang van de Nederlandse economie die de ECB er even bij gaat creëren in de eurozone. Of anders uitgedrukt: als je 1.150 miljard dollar zou verdelen over álle inwoners van de eurozone (dus inclusief pasgeboren baby's bijvoorbeeld) dan zou iedereen ongeveer 3.500 euro krijgen.

Wat onduidelijk is, zijn de details, bijvoorbeeld of de ECB dat zal doen of dat de centrale banken van de eurolanden ieder de staatsobligaties van het eigen land gaat kopen. De Nederlandsche Bank (DNB) in Amsterdam zou dan bijvoorbeeld alleen Nederlandse staatsobligaties kopen. Het grote voordeel hiervan zou zijn dat Nederland niet zou opdraaien voor de verliezen op staatsobligaties van andere eurolanden, zoals bijvoorbeeld Griekenland of Italië.

Als reactie op dit beleid is de koers van EUR/USD de afgelopen tijd fors gedaald. Dat is, op de korte termijn, zeer goed nieuws voor de Nederlandse agrarische exporteur. Dankzij de zwakke euro zijn onze landbouwproducten aantrekkelijker, want goedkoper, op de buitenlandse markten.

Ook zijn  de rentes van alle looptijden behoorlijk gedaald. De rente op de Duitse staatsobligaties is voor de looptijden tot enkele jaren zelfs negatief; Berlijn krijgt geld toe van beleggers die geld lenen aan Duitsland. Ook de Nederlandse staat kan in feite gratis geld lenen.

Door de nieuwe maatregel van de ECB is het te verwachten dat de rentes verder onder neerwaartse druk zullen komen te staan. Hierbij zijn wel een aantal opmerkingen te plaatsen, zoals bijvoorbeeld dat het maar de vraag is of dat het gewenste effect zal hebben, namelijk dat de economie van de eurozone harder gaat groeien. Als de lage rentes tot nu toe daar niet voor gezorgd hebben, waarom zou dat ineens gebeuren bij een nog iets lagere rente?

Velen wijzen ook op het succes van een soortgelijk beleid in de VS. Daar heeft de centrale bank ook staatsobligaties opgekocht en dáár groeit de economie hard. Maar het beeld is genuanceerder. Zo heeft de Fed ook de Amerikaanse huishoudens geholpen, iets wat de ECB nauwelijks doet. Ook hebben de Amerikaanse banken de hypotheekrentes verlaagd, ook op oude hypotheekleningen, waardoor veel Amerikaanse gezinnen extra geld konden uitgeven. En de overheid verlaagde er de belastingen, ook al iets waardoor men meer geld overhield. Niets daarvan gebeurde of gebeurt in de eurozone.

Een andere kanttekening betreft de huidige lage rentestanden. Rentes anticiperen op toekomstige ontwikkelingen en als we verder in de toekomst kijken, dan zijn er scenario’s waarschijnlijk die ertoe kunnen leiden dat zowel de korte als de lange rentes (behoorlijk en snel) kunnen gaan stijgen. Onder welke omstandigheden dat zou gebeuren, waar op te letten om dat goed in te schatten en gerelateerde onderwerpen zijn zaken waar we dieper zullen ingaan tijdens onze training Financiering en kapitaalmarkten.

Edin Mujagic

Edin Mujagic is macro-econoom en hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. Hij focust zich op de wereldwijde centrale banken, en in zijn blogs schrijft hij met name over de ECB en Fed. Ook heeft hij diverse boeken geschreven.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.