De Verenigde Staten (VS) en China zijn al enige tijd verzeild in een handelsoorlog. Waar de Amerikaanse aanpak te vergelijken is met 'schieten met hagel', heeft die van China veel meer weg van het 'schieten met een sniper'. China probeert namelijk zeer specifieke Amerikaanse producten te treffen, zoals sojabonen en andere landbouwproducten.
Die producten worden door de nieuwe Chinese invoerrechten zodanig duur dat de Chinese afnemers hun sojabonen inmiddels uit andere landen halen. En dat is niet zonder gevolgen gebleven in Amerika. Uit het recente rapport over de stand van zaken in de Amerikaanse landbouwsector van de centrale banken blijkt dat de situatie verslechterd is en blijft verslechteren.
Dalend inkomen
Door de weggevallen vraag vanuit China is het inkomen van boeren in de VS in het tweede kwartaal van 2018 gedaald. Daarnaast is de sojabonenexport naar China zo goed als helemaal gestopt. De Amerikaanse sojabonenproducenten moeten hun bonen daarom aan anderen slijten. Het goede nieuws is wel dat dit ze goed afgaat. Het slechte nieuws is echter dat dit tegen een fors lagere prijs gebeurt. De prijs van sojabonen is de in de laatste maanden met 17% gedaald. Hierdoor kunnen veel boeren niet op tijd aan hun maandelijks aflossingsverplichtingen voldoen.
Tegelijkertijd kloppen sojaboeren vaker aan bij de bank om geld te lenen. Dit omdat zij het inkomen op peil moeten houden, zodat hun bedrijf draaiende gehouden kan worden. Echter, door de toenemende financiële problemen wijzen de banken meer van die aanvragen af. En als een bank een aanvraag goedkeurt, dan vraagt die vaak een hogere rente dan eerder het geval. Niet alleen omdat het risico op wanbetaling hoger ligt, maar ook omdat de rentes in het algemeen stijgen door de renteverhogingen van de Fed.
Geen veranderingen
Gezien de stand van zaken op het gebied van de handelsoorlog tussen China en de VS zijn er weinig redenen waarom de situatie snel zal veranderen. De bankiers uit de Amerikaanse landbouwregio’s geven aan dat zij verwachten dat de inkomens van de Amerikaanse boeren de komende tijd zullen blijven dalen. Dat op zijn beurt zal de economie van de regio negatief beïnvloeden. Bankiers uit de regio zien dat ook de 'niet-landbouw sectoren' afgeremd worden door de problemen in de landbouw.
(Tekst gaat verder onder de tweet)
Echter, een uitspraak van China maakt de kans zelfs groot dat de schade voor de boeren (met name voor sojabonenproducenten) weleens structureel kan worden. De Chinese staatssecretaris voor landbouwzaken zei in een interview dat China erin is geslaagd om voldoende sojabonen uit andere landen te importeren. Dat kan volgens hem meer dan een tijdelijke uitwijkmanoeuvre worden. Het betekent dat China ook na de handelsoorlog ervoor kan kiezen om de Amerikaanse sojabonen links te laten liggen, omdat hij gemerkt heeft dat andere landen ook kunnen zorgen voor voldoende aanbod van goede sojabonen.
Hoge prijzen voor landbouwgrond
Een lichtpuntje voor de boeren in de VS is dat de prijzen van landbouwgrond hoog blijven. Echter, met het vooruitzicht op verdere renteverhogingen van de Fed en de aanhoudende handelsoorlog met China, is er niet veel fantasie voor nodig om een scenario voor te stellen waarin de grondprijs onder neerwaartse druk komt. Het is iets wat de kans op het afsluiten van een lening verder zal verkleinen en de rente zal opdrijven (het onderpand wordt minder waard). De vergaderingen van de Fed en het beleid van de Amerikaanse president Donald Trump kan op buitengewoon veel aandacht rekenen. En dat is alles behalve een triviale constatering.
De reden dat China zich op dat deel van de VS richt, is het feit dat de Republikeinse partij en Trump bij de laatste verkiezingen een overwinning hebben behaald in de landbouwstaten. Met het feit dat de negatieve gevolgen van de handelsoorlog met China steeds duidelijker zijn, kan dat gevolgen met zich meebrengen voor de parlementsverkiezingen in november van dit jaar. Bij de tussentijdse verkiezingen, die de afgelopen weken gehouden zijn, scoorden de Republikeinse kandidaten zeer slecht.
Meer onzekerheid?
Zouden de Republikeinen slecht scoren en hun meerderheid verliezen, dan kan dat voor meer onzekerheid (ten aanzien van het economisch beleid) leiden. Echter, het kan ook voor spanningen binnen de Republikeinse partij zorgen. Het is heel goed mogelijk dat steeds meer partijgenoten zich afkeren van hun Trump, die daardoor minder draagvlak heeft binnen zijn eigen partij. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de onderzoeken naar de banden met Rusland tijdens de laatste verkiezingen. Dat onderzoek kan zelfs leiden tot het starten van een afzettingsprocedure.
Tot slot kan het ook van invloed zijn op het beleid van de Fed. Het bestuur daarvan mag uit 7 personen bestaan. Nu zijn er 3 leden, wat betekent dat president Trump 4 nieuwe leden mag voordragen. Daar is hij al mee bezig, maar uiteindelijk moet het Amerikaanse parlement de kandidaten goedkeuren. Zou de Democratische partij het parlement in handen krijgen, dan is op dat gebied een patstelling mogelijk. Zo zie je maar wat invoerheffingen op staal en aluminium teweeg kunnen brengen.