Interview Pieter Grinwis
Trots op het vakmanschap van minister Schouten
Pieter Grinwis (41) is beleidsmedewerker en raadslid voor de ChristenUnie in gemeente Den Haag. Carla Dik-Faber keert na de verkiezingen niet terug in de Tweede Kamer en Grinwis is de beoogde nieuwe landbouwwoordvoerder van de partij. Met een vijfde plek op de lijst, is de kans groot dat hij straks op het pluche mag plaatsnemen.
U bent beoogd landbouwwoordvoerder. Wat is uw affiniteit met boeren?
"Mijn vader had samen met mijn ooms een akkerbouwbedrijf op Goeree-Overflakkee en ik dacht lange tijd dat daar ook mijn toekomst lag. Mijn jongste broer is nu bezig om het bedrijf over te nemen. Als het even kan, spring ik op de trekker. In augustus, september, oktober help ik mee, er zijn altijd handjes nodig. Ik voel me er thuis, al woon ik nu zelf in Den Haag. Met mijn ene been in de stad en het andere op het platteland, probeer ik die 2 werelden te verbinden. Dat is hard nodig. In de stad weten ze makkelijk te zeggen wat anders moet, maar ze weten amper hoeveel inspanningen het vraagt om voedsel produceren. hoe een grote en belangrijke taak dat is, en hoe weinig je daar financieel voor gewaardeerd wordt. Ik wil graag die verbinding de Kamer binnen brengen. Nu is het vaak een gesprek tussen mensen die doof zijn voor elkaar, maar wel veel meningen over elkaar hebben."
Wat wilt u betekenen voor boeren in de Tweede kamer?
"De positie verbeteren van boeren in de hele keten: toeleveranciers, afnemers, groothandelaren en supermarkten. Boeren hebben al jarenlang een moeizame positie. Als je kijkt waar het grote deel van de beloning heengaat, dan is dat niet naar de boer. Bij Albert Heijn of Jumbo betaal ik voor een kilo aardappelen €1,30, en als ik thuiskom op het ouderlijke bedrijf, dan gaan ze met een beetje geluk nu voor 8 cent per kilo weg. Het middel is om tot een landbouwakkoord te komen met alle partijen en afspraken eventueel vast te leggen in een wet. Ik kan dat niet met een vingerknip regelen, maar ga daar wel enorm voor knokken. Ik wil ook duidelijkheid bieden. De eerste vraag van boeren is nu: mag ik er zijn? Ja, wat ChristenUnie betreft wel, maar waar we vanaf moeten is struikelen van crisis tot crisis. Er moet een balans komen tussen verdienvermogen en leefomgeving. En langjarige duidelijkheid."
ChristenUnie leverde voor dit kabinet de landbouwminister, Carola Schouten. Waarom zou iemand die teleurgesteld is in het huidige beleid nog op de ChristenUnie stemmen?
"Je moet met elkaar een toekomst creëren. En dat heeft Schouten ook steeds gedaan: samen in gesprek om tot oplossingen te komen. Dan is de ChristenUnie toch misschien ondanks de teleurstelling die je voelt, toch de partij waar je wezen moet. Wij gaan niet koste wat het kost de status quo proberen te handhaven. Wij zijn ook niet de partij van: gij zult halveren. Wij willen redelijk samenwerken. Ik snap het heel goed wanneer je ernstig teleurgesteld bent. De fosfaatcrisis in 2015, de stikstofcrisis in 2019, die zijn allemaal op het boerenerf geland. Ik kan wel zeggen waar we voor staan: met opgeheven hoofd boeren, het liefst de volgende generatie ook. We leven in een fantastische vruchtbare delta, hebben een fantastisch kenniscluster, met toeleveringsbedrijven, onderzoek, Wageningen, coöperaties. Dat is alleen te handhaven als je voldoende grote land- en tuinbouw houdt. Sommige dingen worden anders. We moeten boeren in harmonie met leefomgeving, niet op het randje van wat nog net kan."
Waar bent u trots op van wat Carola Schouten heeft bereikt?
"Ik ben er trots op hoe zij minister is geweest. Ze is niet op de winkel gaan passen, maar is met een kringlooplandbouwvisie gekomen. Ik geef toe dat er veel moet gebeuren om het concreet te maken. Zo moet er een gevecht in Europa worden gevoerd om de nitraatrichtlijn in de EU aangepast te krijgen, zodat je hoogwaardige verwerkte mest als kunstmestvervanger in kan zetten. Een ander voorbeeld is de kortdurende pacht minder aantrekkelijk maken. Er is een duidelijke tweedeling in het ministerschap van Carola. De eerste 1,5 jaar heeft ze met de sector naar een houdbaar model gezocht. Het tweede deel werd helemaal overschaduwd door de stikstofuitspraak van de Raad van State. Het Malieveld heeft meerdere keren volgestaan. De Stikstofwet, met steun van de SP tot SGP, getuigt van een staaltje vakmanschap. Met die wet en het pakket van €6 miljard euro voor natuurherstel en verminderen van emissie, is politiek iets gerealiseerd. Een enorme prestatie. Tegelijkertijd snap ik de teleurstelling en vertwijfeling bij boeren. Maar weet wel: de Stikstofwet verdwijnt echt niet. Er ligt een gerechtelijke uitspraak, we moeten in harmonie met de natuur gaan ondernemen. De speelruimte wordt niet groter, ook al stem je op partijen die boeren naar de mond praten."
Zouden jullie nog een keer deze ministerspost willen bekleden?
"Laten we eerst even wachten op de verkiezingsuitslag en of wij weer aan de formatietafel kunnen aanschuiven. Maar tegelijkertijd: politiek is niet voor bange mensen, dus waarom niet. De minister is de helft van haar periode crisismanager geweest. Mooi om vervolgens samen met boeren, banken, toeleveranciers en afnemers aan perspectief op een goede boterham te werken. Je weet dat als minister van Landbouw de kans dat je populair wordt niet groot is. Het is geen gemakkelijke post. Laat mij overigens maar een goed Kamerlid worden. Ik hoop in die rol echt iets te kunnen betekenen. Om ruimte te vragen voor het vakmanschap van boeren. Ik hoop dat de kiezer ons die kans biedt."
Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft het verkiezingsprogramma van 6 partijen die dit hebben gevraagd doorberekend. ChristenUnie, D66 en GroenLinks willen vlees duurder te maken. ChristenUnie het meest. Hoe zit dat?
"We willen heel graag een breed landbouwakkoord. Zo nodig komt er in de supermarkt een heffing waarvan de opbrengst rechtstreeks naar boeren gaat. In de doorberekening is dat vertaald naar een opslag op vlees. Het is belangrijk dat dat echt geld is voor boeren en niet zomaar in de staatskas belandt. Zo komt 1,1 miljard per jaar beschikbaar voor dierenwelzijn, akkerranden, milieuprestaties en dergelijke, en het overschakelen naar een meer kringloopmodel. Nu zijn veel diensten die de boer levert een soort onkostenvergoeding, geen echte beloning. Veeteelt kan met extensivering blijven bestaan. Groente en fruit maken wij goedkoper. We streven niet meer naar zo laag mogelijke voedselprijzen, de sinds de Tweede Wereldoorlog gevolgde strategie. Boeren moeten niet meer in het systeem het onderspit delven, maar een goede boterham kunnen verdienen."
U zegt dat jullie geen partij zijn van 'gij zult halveren', maar uiteindelijke is de uitkomst van extensiveren wel een afname van het aantal dieren. Hoeveel gaat de veestapel daarmee krimpen?
"Inkrimping gaat een gevolg van demografie en beleid zijn en geen vooropgezet doel. Een groot aantal 55-plussers heeft geen bedrijfsopvolger. Stoppende boeren is het middel om ruimte te bieden voor extensiveren van jonge boeren. Het eind van het liedje is: iets minder boerenbedrijven en dieren, maar wel met perspectief op een goede boterham."
Veehouders zijn niet de enige die stikstof uitstoten. Hoe zit het met de industrie en luchtvaart?
"De boeren moeten niet de enigen zijn die werken aan het terugdringen van de stikstofuitstoot. Alle sectoren moeten terug. Ook de luchtvaart moet aan banden worden gelegd. Vliegveld Lelystad mag niet open. De industrie moet de uitstoot verminderen. We moeten een leefbaar land overdragen aan een nieuwe generatie. Ondanks de grote opgave, kijk ik hoopvol naar de toekomst. Dat mag geen vrome wens blijven, we moeten nu echt gezamenlijk als politiek duidelijkheid en perspectief bieden. Ik ben zeer gemotiveerd om me daarvoor in te zetten en me daarin vast te bijten."
Linda van Eekeres
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.