Demeter-melk en -appels minder last van prijsdruk

Na een tijdelijke dip waarin de biodynamische (BD) landbouw op een achterstand kwam, is er de laatste jaren weer sprake van een toenemende populariteit. Vooral omdat er behoefte is aan onderscheidend vermogen, stelt Bert van Ruitenbeek, directeur van stichting Demeter. ‘De boer met een Demeter-keurmerk heeft dan ook betere afzetmogelijkheden dan met een gangbaar product, maar ik zal nooit een algemene oproep doen om biologisch of biodynamisch te worden. Het moet bij je passen.’

Het biodynamische areaal heeft dit jaar een groei doorgemaakt van 10 procent. Blijkbaar zien boeren wel brood in Demeter.
‘De groei van 512 hectare in één jaar is enigszins gelijk verdeeld over de agri-sectoren. Jaarlijks komen er een aantal bedrijven bij en vallen er wat af, maar de laatste jaren is de groei wel sterker. De melkveehouderij is de grootste tak van sport. Het is trouwens niet zo dat boeren uitsluitend omschakelen omdat de marktvraag groeit. Natuurlijk speelt dat wel een rol, maar vaker willen zij een stap verder in de bedrijfsontwikkeling. Ook zijn sommigen van mening dat biologisch niet ver genoeg gaat.’

Op welk vlak kan de markt in producten met een Demeter-keurmerk verder groeien? ‘De Duitse markt, ons belangrijkste handelsland, groeit nog steeds flink door. In Nederland

vertegenwoordigen biologische producten een miljard euro en dat aandeel stijgt; BD vormt nu 10 procent van dat areaal. Dat is omgerekend een omzet van ongeveer 100 miljoen. Ongeveer, want nog lang niet alles wordt als Demeter afgezet en geregistreerd, een substantieel deel wordt gewoon als biologisch afgezet. Een boer met een Demeter-keurmerk heeft meer mogelijkheden. Zo zijn de producten geschikt voor landen met strengere eisen. Je hebt toch een bepaalde kwaliteit waardoor je afzetpallet groter is. Zo gaan er veel Demeter-grondstoffen in babyvoeding. Een kritisch product dat boven alles veilig moet zijn. Verder ontstaat er naast bio een grotere behoefte aan nieuw onderscheidend vermogen voor met name biologische speciaalzaken en dat wordt in Demeter gevonden.’

Kun je daarmee stellen dat Demeter inmiddels van het geitenwollensokken-imago af is?
‘Ten onrechte wordt biodynamisch vaak met kleinschalig verbonden. Dat kun je zo niet stellen. BD-bedrijven zijn qua oppervlakte gemiddeld groter dan gangbare bedrijven. Ze zijn meer grondgebonden. Een BD-melkveebedrijf heeft geen 800 koeien, maar wel relatief meer grond. Bedrijven zijn extensiever en regionaler. Kleinschaligheid vinden consumenten misschien een mooi beeld, maar met Jip en Janneke heeft het niets te maken. Er is steeds meer aandacht voor de manier waarop boeren bezig zijn met de bodem, bodemvruchtbaarheid en dierwelzijn.

Op welk vlak scoort de biodynamische landbouw veel punte
‘Ook antibiotica is een steeds groter thema en daar scoort biodynamische landbouw goed op. Dat wekt de nieuwsgierigheid van consumenten naar waar de producten vandaan komen. Je ziet dat boeren eigenlijk met de handen op de rug, zonder middelen en kunstmest, mooie bedrijven opbouwen en goede resultaten realiseren. Vanuit de ecologische mogelijkheden, werkend met gesloten kringlopen, met veel nadruk op bodemvruchtbaarheid, en door veel meer te kijken naar gezondheid van dieren en planten vanuit het totale bedrijfssysteem, lukt het hen om toch een gezond bedrijf te leiden. Ze zijn innovatief. En let wel; zonder de zogenaamde geitenwollensokken ofwel pionierende boeren die afscheid namen van kunstmest en chemie hadden we helemaal geen biologische en biodynamische landbouw gehad.’

In tegenstelling tot gangbare producten hebben biodynamische producten minder last van prijsschommelingen. Waar ligt dat aan?
‘De Demeter-markt fluctueert en het aanbod neemt jaarlijks toe, maar het is met 130

‘boerenbedrijven in Nederland nog steeds een kleine markt. Fluctuaties zijn meer van toepassing als je op de wereldmarkt opereert. BD-producten zijn vaker relationeel gekoppeld aan bepaalde winkels, aan een afzetomgeving en huisverkoop. Wie handelt in een segment met vastere klanten en afnemers, heeft minder snel last van grote fluctuaties. Een voorbeeld daarvan is de melkprijs. De gangbare melkprijs is dalende, maar op Demeter-melk hebben de huidige ontwikkelingen nauwelijks vat. Hetzelfde zag je vorig jaar in de fruitsector waar door de Russische boycot de appelprijs op een dieptepunt kwam, maar bij BD appelen was dat nauwelijks aan de orde.’

Dat klinkt aantrekkelijk. Hoeveel extra bedrijven kan de BD-markt nog hebben?
‘De laatste jaren is er steeds meer behoefte aan voedsel van hoge kwaliteit en onderscheidend vermogen op de winkelvloer, ook richting Demeter in de bio-winkels. Er is dus zeker ruimte voor omschakelende boeren. Maar ik zal nooit een algemene oproep doen om biologisch of biodynamisch boer te worden. De motivatie om biologisch boer en zeker om biologisch-dynamisch boer te worden is niet louter een economische. Het geen kunstje dat je zo even doet. Het is een proces waar je naartoe groeit en dat bij je moet passen.’

Foto: Olav Kaspers

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.