Zonder regen in juli krijgen we een groot probleem

De termijnmarkt pingpongt maandag 19 juni heen en weer van 21 euro, naar 19 om rond 16:00 uur weer te stijgen naar 19,50 euro per ton. De oorzaak van de fluctuaties is de extreme droogte en de hitte. 'Met temperaturen rond de 30 graden en hoger is de groei er bij de aardappelen wel uit', zegt Rik Tanghe van RTL Patat. Hij vreest dat de tonnages er niet onder gaan komen. 'Daar komt dan nog kans op doorwas bij, waar vooral Bintje gevoelig voor is. Deze situatie herinneren we ons over 10 jaar nog. In de vroege aardappelen kun je echt spreken van een panieksituatie.'

Beregeningsverbod
Romain Cools van Belgapom vindt deze situatie ongekend. 'Vorig jaar in deze tijd kampten we met wateroverlast en nu met een tekort. Zeker in de Westhoek en Noordwest-Frankrijk waar veel vroege aardappelen staan en er voor sommige gebieden een beregeningsverbod geldt, heeft dat gevolgen. Over een goede 1,5 week wordt begonnen met rooien. Ik hoor om mij heen dat er tot 25 procent minder opbrengsten worden gehaald, ten opzichte van de gemiddelde oogst. Op een areaal van zeg 10.000 hectare vroege aardappelen heeft dat zeker wel impact.' Het is mogelijk dat deze telers in aanmerking komen voor het rampenfonds, stelt de Belgapom-secretaris. 

Verlies Belgische vroege aardappelen
Ook Joris van Campfort van AgriCamp ziet de zorgen bij telers. ,Voor vroege aardappelen is het mogelijk te laat. Deze gaan minder dan de helft opbrengen', schat hij in. 'Voor de hoofdoogst kan het nog veranderen, maar dan moet het wel gaan regenen. De gemiddelde opbrengst zal sowieso lager uitkomen.'

Van Campfort signaleert verder dat het loof 'erg ijl naar boven groeit. Dat betekent dat er onkruid tussen de rijen komt, waartegen gespoten moet worden. Dat kost extra. En daarbij kan het goed zijn om extra bladvoeding te geven, omdat de aardappelen door de droogte de voedingsstoffen uit de grond niet goed opnemen.'

Contracten nog in de la
Als er de komende 14 dagen geen neerslag valt, verwacht Van Campfort dat de hoofdoogst een ramp voor België wordt. Bewoordingen die liggen in de lijn van teler Jan Moonen in Normandië. De Nederlander heeft sinds 1995 een akkerbouwbedrijf in Héberville, Frankrijk. Hij heeft de contracten voor zijn poot- en chipsaardappelen nog niet ondertekend en teruggestuurd. 'Ik ben bang dat ik door de droogte dit jaar niet aan de volumes kom. De hitte en de vele wind hebben het hier kurkdroog gemaakt. Als dit tot juli aanhoudt gaan we maat 25-28 rooien. De knolzetting was goed en om goed aan de maat te komen, heb je meestal nog een beetje regen nodig, maar hoe groot gaan die knollen nu worden?', vraagt Moonen zich af.

Zandbak in Frankrijk
De percelen van Moonen kregen in 2015 829 millimeter regen, in 2016 was dat 732 millimeter en dit jaar is dat tot nu toe 254 millimeter. 'Een zandbak dus', vat de teler de plaatselijke situatie samen. 'Normaal gesproken komt dat hier en in deze omvang niet voor. Niemand heeft beregeningsapparatuur. Op een schaal van 1 op 10 schat ik de mate van ernstigheid toch wel in op een 7 of 8. Als dit weertype aanhoudt, gaat het gigantisch verkeerd met de hoofdoogst. Het kan niet anders dan dat de aardappelmarkt gaat stijgen.'

Contract met dubbele verplichting
Ook Belgische aardappeltelers kijken vertwijfeld naar hun contracten. Insiders laten weten dat in sommige gevallen het oude contract, van oogst 2016, moet worden volgeleverd met de nieuwe oogst. Dat staat in de kleine lettertjes. Wurgcontracten, zo worden ze genoemd. 'Tweemaal zo'n slecht jaar kan niemand dragen. Veel telers in onze streek (West-Vlaanderen) gaan dit jaar zwarte sneeuw zien', zo laat een insider weten. Daarbij komt ook nog eens dat dit jaar zeer duur pootgoed is aangekocht.

Grondstof uit Spanje 
Cools wijst erop dat de gewassen, als er in juli regen komt, de groei weer kunnen oppakken. 'Zonder regen krijgen we een groot probleem, maar de termijnmarkt reageert nu vanuit emotie. We zullen toch echt moeten afwachten hoe dit uitpakt voor de bewaaraardappelen.'

Ondertussen brengt de overgang van de oude naar de nieuwe oogst voor de fritesfabrieken spanning mee. 'Er wordt grondstof gehaald uit Duitsland, andere delen van de Europese Unie, maar ook uit Zuid-Frankrijk en Spanje, waar de primeuraardappelmarkt in elkaar is gevallen.'