Rot frustreert vroege export pootgoed

Volgens verschillende schattingen is er, totdat de regen inzette, tussen de 30% en 45% van de pootaardappelen gerooid. Veel minder dan normaliter het geval is en er in deze periode doorgaans 65% à 70% al in de schuur zit.

Daar komt bij dat de kans op rot in veel percelen zeer aannemelijk is. "De problemen met het water zijn groot", meent directeur Gerard Backx van HZPC. "Iedereen wacht af of er ook grote schade aan velden is geweest. Hopelijk hebben de aardappelen niet te lang onder water gestaan. Maar de echte schade zie je pas over enige tijd."

Stalen zenuwen nodig
Dat er schade is, staat vast, maar hoe groot en hoeveel, kan niemand op dit moment inschatten. Bovendien kunnen aardappelen die in het veld goed lijken, ook later nog gaan rotten wanneer er zuurstof bij komt. Het is een feit dat rot de vroege export zal frustreren, stelt Wouter Mutsaers van Q-potato. "Telers met stalen zenuwen kunnen afwachten totdat de rotte knollen zijn weggerot, maar daardoor wordt de tijd nog krapper en is er een risico op vorst. Of ze kunnen toch gaan rooien als het land het toelaat en het rotprobleem in de bewaring uitzoeken. Met de kans dat partijen in de bewaring verder gaan rotten."

Beschikbaarheid krap
Hij is er zeker van dat de beschikbaarheid van pootgoed de komende maanden krap wordt, want de tijd schrijdt voort. Sommige exportbestemmingen kunnen wachten, maar anderen niet. Mutsaers vreest gevolgen voor de vroege export. "Als er eind deze week gerooid kan worden, wat voor veel percelen nog maar de vraag is, is er eind volgende week een deel uit. Tel daar 6 tot 7 weken bij op voor het drogen, dan kom je pas medio november aan sorteren toe en duurt het nog 2 à 3 weken totdat de poters op de plaats van bestemming zijn. Er zijn bestemmingen die niet tot december kunnen wachten met het ontvangen van pootgoed."

Te laat
Voor vroege bestemmingen kan het daarom veel te laat worden. Mutsears: "De Verenigde Arabische Emiraten, Soedan, een deel van Saoedi-Arabië, Cyprus, Spanje, Libanon en Jamaica moeten begin oktober worden geladen om eind oktober op de plek van bestemming te zijn. Ik maak mij zorgen over het feit dat we een deel van de afzet gaan missen."

Uitwijkmogelijkheden en schurft
Een andere zorg van hem is dat afnemers uitwijken naar andere landen, zoals Frankrijk, België of Duitsland. "Frankrijk is redelijk bij met rooien; wellicht gaan zij een deel van de vroege bestemmingen invullen. Dit jaar zal er gedwongen vanuit Frankrijk moeten worden geladen, omdat Nederland niet op tijd kan leveren, maar als de klant tevreden is, kiezen zij wellicht het jaar erna weer voor Frans pootgoed. Helemaal geen aardappelen planten kan ook nog een optie zijn."

Naast de vertraging en de waterschade speelt er overigens nog een derde kwestie dat invloed gaat hebben op de export: schurft. "Telers zullen meer moeite hebben om partijen klaar te maken voor de hoogste schurftschaal. Dit zal leiden tot minder aanbod voor overzeese bestemmingen."

Verlagingen op recordhoogte
De NAK verwacht niet dat de regenval van afgelopen week vertraging oplevert voor de voortgang van de nacontrole. Het verlagingspercentage is gelijk aan vorige week en staat nu op 19,5%. Dit betreft nog slechts 18,7% van het te onderzoeken oppervlakte.

Update 20 september:
Ook Agrico ondervindt hinder van de weersomstandigheden, laat directeur Jan van Hoogen weten. "We lopen 3 weken achter met de rooiwerkzaamheden. Eerst kon niet gerooid worden, omdat de moederknollen niet voldoende waren weggerot. Toen kwam de regen. Voor de vroege exportbestemmingen is dat een probleem, maar de situatie is niet uniek te noemen. Het is vaker voorgekomen."

Wachten op rotte knollen
Van Hoogen noemt een land als Pakistan, waar normaal gesproken de exportmachine nu voor moet worden gestart. "Kan er niet worden geleverd, dan wordt naar alternatieven gezocht. De weersvooruitzichten zijn gelukkig goed. Aan het einde van de week kan hopelijk weer worden gerooid, maar daar is nog wel wat wind voor nodig. Daardoor droogt het niet erg hard. De regenval is erg lokaal geweest en in sommige gebieden extreem. Wanneer rot aanwezig is, moet alsnog worden gewacht."

Teler treft geen blaam
Hadden telers niet zo lang moeten wachten tot de moederknollen weg waren? Volgens Van Hoogen is dat niet het geval. "Wie had verwacht dat er nog zoveel regen ging vallen? Door de droge voorzomer zijn de moederknollen intact gebleven. Ook het gebruik van knolbehandelingsmiddelen draagt daar aan bij. Ze zijn wel leeggezogen, maar laten niet los. In Flevoland en Noord-Nederland zijn de opbrengsten en kwaliteit gemiddeld goed te nomen. In Noord-Holland en Friesland komen we meer schurft tegen dan normaal. In het zuidwesten van het land ligt de opbrengst lager door het droge seizoen, tot aan half juli."

Foto: @oomenbv