Nieuws Droogte 2018
75 miljoen euro aan extra kosten door beregening
Waar mogelijk beregenen aardappel- en uientelers al weken aan een stuk door. De gewassen laten verdrogen, zit nu eenmaal niet in de natuur van een boer. Beregenen is niet alleen een aanslag op je leven, want het kost ook veel geld; zeker in een seizoen als deze. Of boeren hier wat van terugzien, is nog maar de vraag.
De kosten van beregenen verschillen sterk per bedrijf. Welke apparatuur gebruik je, gaat het om een bron of oppervlaktewater en reken je arbeid of niet? Realistisch gezien ben je voor 1 keer beregenen van zo'n 20 millimeter al snel €200 tot €300 per hectare kwijt. De meeste telers hebben hun aardappelen inmiddels een keer of 4 beregend, al varieert dat van 1 tot wel 7 of 8 keer.
1.500
euro
Sigarendoosje
Een berekening op de achterkant van het spreekwoordelijke sigarendoosje leert dat bij 4 beregenrondes €1.200 per hectare aan meerkosten is gemaakt. Daar komt minimaal nog 1 ronde bij, gezien het weerbericht. Dat betekent: €1.500 extra teeltkosten op 1 seizoen.
Hoeveel hectare in ons land beregend kan worden, is niet bekend. Het CBS schatte in 2011 dat 25% van de Nederlandse landbouwgrond beregend kon worden. Echter, in 7 jaar tijd nam de oppervlakte met 35% toe, goed voor 125.000 hectare. Vooral in de akkerbouwregio’s met kleigrond namen de mogelijkheden toe. In Noord-Brabant en Limburg werd al veel beregend. De akkerbouwgebieden langs de Waddenkust en in Zeeland springen er in negatieve zin uit. Ook in Oost-Nederland wordt relatief weinig beregend.
Meer beregend
Het CBS heeft sinds 2010 geen nieuwe cijfers meer samengesteld. Het is logisch om aan te nemen dat het percentage wat beregend kan worden is toegenomen, met uitzonderingen daargelaten door bijvoorbeeld zoute kwel of een bruin- of ringrot-besmetting.
Er wordt geschat dat 50% van de consumptieaardappelen wordt beregend. Ons land telt dit jaar 77.150 hectare consumptieaardappelen. We hebben het dan over 38.575 hectare. Maal €1.500 meerkosten maakt een kleine €58 miljoen aan kosten. Tellen we daar voor het gemak 33% van het uienareaal bij op (11.733 hectare), dan praat je over nog eens €18 miljoen en gaan de totale extra kosten voor beide akkerbouwgewassen al door de €75 miljoen heen.
Gemaakte kosten
Die extra kosten zijn niet direct het probleem, afgezien van je sociale leven en de aanslag op je gezin. Bij een gemiddelde aardappelprijs van €20 per 100 kilo is 7.500 kilo meeropbrengst nodig om break-even te komen. De vraag is echter of bedrijven dit gaan halen. In uien is dat een ander verhaal.
Een feit is dat 80% van het areaal consumptieaardappelen vastligt en op contract wordt geteeld, in een pool of anderzijds al een koper heeft. In veel gevallen gaat het om een tonnencontract per hectare, waarbij 40 ton veelal gehanteerd wordt. Lukt het om 47,5 ton per hectare te oogsten, dan ben je net uit de kosten. Dat lukt dit seizoen echter lang niet bij iedereen.
Het realistische, doch trieste beeld, van dit seizoen is dat de 40 ton per hectare een strop is voor de teler en geen pot met goud. We hebben het dan niet eens over het nakomen van verplichtingen. In Nederland kunnen telers zich beroepen op overmacht. In België is dit vaak niet mogelijk.
Aardappelcontracten
Critici noemen uiteraard het ondernemersrisico en het feit dat telers zelf hun handtekening onder het contract hebben gezet. Waar houdt risico op en begint een ramp? In Duitsland wordt gesproken over steun die loopt in de miljarden euro's. Ook in België is geld beschikbaar. De Nederlandse politiek houdt zich afzijdig. Dat benadrukte Carola Schouten, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, deze week nog.
De vraag is nu of 2018 als 'eye opener' fungeert voor de komende jaren. Het is een ingang om de contracten onder het licht te houden. Daarvoor pleiten Nederlandse en Belgische belangenbehartigers. Daarnaast moet rekening worden gehouden met de komst van meer klimaatgrillen. Naast een goede sleuvenfrees en erosie beperkende maatregelen, zijn investeringen in beregening ook vereist. Voor het nieuwe seizoen zijn goede voornemens vaak snel vergeten. Zeker wanneer de regen in overvloede valt.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.