Aan gespreksstof ontbrak het niet op de 2-jaarlijkse aardappelvakbeurs Interpom Primeurs in Kortrijk. Naast het uitzonderlijke groeiseizoen van 2018, wordt volop gesproken en gespeculeerd over de contractprijzen en voorwaarden voor 2019. Verwerker Clarebout publiceert als eerste zijn prijs voor de vroege aardappelen.
Update 28-11: Eerder werden in dit artikel abusievelijk andere contractprijzen genoemd voor Clarebout Potatoes. Deze zijn aangepast en aangevuld.
Naast mechanisatie en toeleveranciers, gaat het tijdens deze editie van de Interpom vooral over de vastprijscontracten voor seizoen 2019/2020. Hoeveel bedraagt de prijsstijging? Is pootgoed voldoende beschikbaar? Welke voorwaarden worden gesteld? Het zijn veel gehoorde vragen.
Contractprijs Clarebout Potatoes
De grootste Belgische fritesproducent; Clarebout Potatoes, maakte op de Interpom als eerste aardappelverwerker een contractprijs bekend. Die geldt voor de 'af landfritesaardappelen', geleverd vanaf week 28 (8 juli tot en met 14 juli). In de eerste helft van de week betaalt Clarebout €18 per 100 kilo en in de tweede helft €17 per 100 kilo. In week 29 daalt de prijs 2 keer met €1 per 100 kilo, om uiteindelijk in week 36 (2 september tot en met 8 september) te eindigen op €12 per 100 kilo.
Van week 28 tot en met week 30 geldt de contractprijs voor het ras Amora. Vervolgens wordt overgeschakeld op het ras Sinora en vanaf week 34 is dat het ras Santé.
Clarebout was niet bereikbaar voor een reactie op de genoemde prijzen. Volgens de insiders die Boerenbusiness sprak, zijn de prijzen in de eerste 2 weken met €4 per 100 kilo gestegen (ten opzichte van oogst 2018). In 2017 betaalde het bedrijf nog een af landprijs van €11 per 100 kilo op half september.
Details omtrent de contracten zijn niet bekend. Genoemd wordt dat het maximaal te contracten volume per hectare afneemt tot 30 ton, waar dat voorheen 40 of zelfs 50 ton per hectare was. De contractprijzen voor de hoofdoogst fritesaardappelen zijn nog niet bekend. Op de Interpom werd rekening gehouden met een prijsstijging van zo'n €2 tot €2,50 per 100 kilo.
Significante prijsstijging
De vastprijscontracten voor oogst 2018 kenden de grootste daling: tussen €0,70 en €1,50 per 100 kilo. Bij levering week 17 en eind juni liet de prijs wel een daling zien, maar in de meeste gevallen niet meer dan €0,60 tot €0,80 per 100 kilo. De genoemde prijsstijgingen voor oogst 2019 zijn dus een significante verhoging, in vergelijking tot voorgaande jaren.
Dit betekent niet dat de Belgische en Nederlandse telers de berichten met gejubel ontvangen. Er is behoefte aan stabiliteit in plaats van sterke prijsfluctuaties. Daarnaast wordt er ook gevreesd voor een significante areaaluitbreiding. In Wallonië, maar vooral in Noord-Frankrijk, liggen nog mogelijkheden. De beschikbaarheid van pootgoed dicteert voor een groot gedeelte het areaal. Geen contract, geen pootgoed zo klinkt het op de Interpom.
Oproep tot weerstand
De Belgische belangenbehartiger Algemeen Boerensyndicaat (ABS) liet dit jaar al meermaals van zich horen over de contracten. Voorzitter Hendrik Vandamme spreekt van wurgcontracten. Vlak voor de Interpom werden zijn stevige woorden gepubliceerd in ledenblad 'De Drietand'. "Misschien moet het areaal flink teruggezet worden, zodat de balans negatief doorslaat. Waarom niet een jaar aardappelen overslaan?", zo suggereert hij.
Ondanks dat alle verwerkers zeggen een partner te willen zijn van de teler, wordt dit niet zo gevoeld. In Nederland sturen de fabrieken aan op meerjarige contracten, die een plusje herbergen in de prijs. Echter, België houdt vast aan de 1-jarige vastprijscontracten, met een vast tonnage per hectare. Het gebrek van een overmachtsclausule, zoals in Nederland, mist in België. "De nieuwe contracten tonen geen greintje respect voor de teler", aldus Vandamme. De voorwaarden, waartegen ABS en Boerenbond dit seizoen hebben 'gestreden', blijven staan.
De verwerkers wijzen de belangenbehartigers en telers erop dat boeren met hun volle verstand tekenen. "Dat is te kort door de bocht", zo schrijft Vandamme. "Alleen een contract waarbij beide partijen als evenwaardige partners beschouwd worden, geeft toekomst voor alle partijen."
Op zoek naar primeurteelt
Terwijl de fritesfabrieken op recordtempo draaien, wordt gewerkt aan een moeizame puzzel. Tijdens de Interpom werd dit nogmaals onderstreept. België mist 1,5 miljoen ton aardappelen, waardoor het belang van de 'af landoogst' cruciaal is. Wereldwijd wordt er gezocht naar vroege fritesaardappelen.
Daarnaast zijn de verwerkers actief in Zuid-Europese teeltgebieden; een gekende teeltregio is Bordeaux, in het zuidwesten van Frankrijk. Zelfs de Belgische aardappeltelers zien hun kans schoon en huren hier grond voor de contractteelt, zo wordt genoemd door insiders.
Seizoen 2019/2020 kent nog veel onzekerheden en open eindes. Valt er deze winter voldoende neerslag om de tekorten aan te vullen? Welke invloed heeft de pootgoedvoorziening op het areaal, en accepteren telers nieuwe contracten? Met het vastleggen van de hoofdoogst moet nog worden gestart. Daarom is het te vroeg om al harde uitspraken te doen.
Conclusies aardappelseizoen 2019/2020: