Telers en verwerkers van fritesaardappelen zijn verrast door de aanpassing van de voorwaarden van de compensatieregeling. Daarmee vallen veel gecontracteerde aardappelen in de praktijk buiten de boot. Hoe kan het zijn dat de spelregels gaandeweg zijn veranderd?
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft laten weten dat de compensatie vanuit de overheid voor fritesaardappeltelers wordt verrekend met de financiële aanvulling die verwerkers geven. Bij de bekendmaking van de compensatieregeling, en publicatie in de Staatscourant, is daar met geen woord over gerept. Dan lijkt het alsof de spelregels gaandeweg worden veranderd.
Artikel 11, lid 2 van de regeling die het ministerie van LNV heeft opgesteld zegt echter iets anders. Namelijk dat ‘de tegemoetkoming wordt verminderd met uit andere hoofde ontvangen steun of uitkeringen met betrekking tot COVID-19 die betrekking hebben op dezelfde schade als waarop de tegemoetkoming ziet’. Dat betekent dat als teler en verwerker besluiten tot ontbinding van het contract en daar een vergoeding voor overeenkomen, dat dit bedrag in mindering wordt gebracht op het bedrag dat telers als compensatie ontvangen van RVO (maximaal €6 per 100 kilo).
Teleurstelling
André Hoogendijk, directeur BO Akkerbouw, noemt het vervelend dat dit niet is zoals de compensatieregeling in eerste instantie is geïnterpreteerd. “Deze aanscherping leidt tot teleurstelling. Zeker bij telers die afgelopen weken naar eer en geweten hebben gehandeld.” De voorwaarden hadden volgens Hoogendijk 2 weken terug duidelijk moeten zijn. Ook al betekende dat toen al een teleurstelling voor contracttelers.
Volgens Hoogendijk zijn de contractaardappelen wel degelijk onderwerp van gesprek geweest in de onderhandelingen met de overheid over de compensatieregeling voor fritesaardappeltelers. Het was immers duidelijk dat er contracten ontbonden gingen worden, omdat de fabrieken door de gestagneerde afzet niet alle aardappelen kunnen verwerken. “In de regeling, zoals gepubliceerd in de Staatscourant, werden deze aardappelen echter niet benoemd. Dan is het een logische interpretatie van de sector dat ook deze overschotten kunnen worden aangemeld voor compensatie.”
Transparantie
Ook de Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie (VAVI) reageert teleurgesteld op de situatie. De nadere duiding van RVO komt volgens secretaris Hylke Brunt als een verrassing. “In de gesprekken met RVO en het ministerie van LNV voorafgaand aan publicatie van de compensatieregeling, hebben we in alle openheid en transparantie over de kwestie gesproken. Over de voorraadpositie, het overschot en ontbinding van contracten tussen telers en afnemers (met wederzijds instemmen en tegen voorwaarden). Onze leden hebben conform de publicatie in de Staatscourant gehandeld en beraden zich nu op hun positie.”
Volgens de VAVI doet de ontstane situatie geen recht aan het aardappeloverschot en wordt hiermee onnodig veel onrust in de aardappelketen gecreëerd. Ook Hoogendijk vreest dat de afzet van de overschotten fritesaardappelen naar alternatieve bestemmingen hiermee vertraging oploopt. “Voor contractaardappelen geldt dat telers en verwerkers komende weken afspraken moeten maken.”
Hij blijft telers ondertussen op het hard drukken zich voor 4 juni aan te melden voor de compensatieregeling. “Ook bij twijfel of de aardappelen wel of niet regulier verwerkt worden. In het ergste geval moet een teler zijn voorschot terugbetalen.”