Voorjaarswerk is stelen tussen de buien door

Het is lang geleden dat boeren en loonwerkers half april nog niet volop in het land bezig waren. De laatste jaren kon er vaak al vanaf eind maart wordt gezaaid en gepoot. Het voorjaar van 2023 voelt daarmee direct laat aan. Een echte vergelijking is niet makkelijk te trekken. Je moet er al snel de geschiedenisboeken voor in.

Natte voorjaren
In 2021 werd er ook nog heel laat gepoot. Het laatste aardappelperceel van de Gewastour ging zelfs 18 juni de grond in. Echter, de landelijke spreiding was toen enorm. Eind maart en begin april kon al behoorlijk wat werk worden verzet, waarna een zeldzaam koude periode plaatsvond. 2016 was met dik 80 millimeter neerslag behoorlijk nat, maar die regen viel voor het grootste gedeelte pas aan het einde van april toen veel gewassen inmiddels in de grond zaten. Een écht laat voorjaar. Daarvoor denkt de oudere generatie aan 1998, 1983 of 1965.

Tot week 14 zat slechts 0,5% van het landelijk areaal suikerbieten in de grond. Goed voor een krappe 500 hectare. Afgelopen week en gedurende het paasweekend is daar iets bijgekomen, vooral in Noord-Nederland. 2018 en 2008 hadden beide een gemiddelde zaaidatum van 16 april. Gezien de weersverwachtingen wordt die datum door 2023 overtroffen.

Zenuwen
Echt zenuwen hebben de meeste akkerbouwers nog niet. Bijna iedereen zal staan te trappelen om het land op te gaan, maar impact op het gewas hoeft een later startmoment niet te hebben. Dat ligt ook vooral aan het weer dat later dit voorjaar volgt. Het zijn vooral de vroege teelten die nodig de grond in moeten. Ondanks dat tijdig is gestart met tweedejaars plantuien is het planten nog niet klaar. Ook van de vroege aardappelen moet nog flink wat worden gepoot.

Moeilijk mestseizoen
Het uitrijden van drijfmest kon vanaf 16 februari direct vol gas. Toen de akkerbouwpercelen aan de beurt waren, gooide regen roet in het eten. Loonwerkers en mestdistributeurs moeten over stalen zenuwen beschikken. Veel wintergranen stonden er goed op en juist de tarwe en gerst is rustig doorgegroeid ondanks koele temperaturen. Daardoor zijn de meeste percelen wintertarwe en wintergerst inmiddels te lang om nog fatsoenlijk te kunnen bemesten en een tweede stikstofgift met kunstmest ligt al op de percelen.

Een deel van de drijfmest kan waarschijnlijk op bouwland worden geplaatst. Bijvoorbeeld voor de aardappelen uit. Toch zal niet iedere akkerbouwer op kleigrond daarop zitten te wachten. Zeker wanneer het stelen blijft, wil je niet wachten op de bemester en ligt structuurschade op de loer. Vooral in Zuid-Nederland is de ophaalbijdrage voor vleesvarkensdrijfmest opgelopen, zo laat de DCA-notering zien. Die voor regio midden is juist iets gedaald. Ook de noteringen voor rundveemest laten een kleine stijging zien.

Noordwest-Europa is nat
De situatie in de omringende landen is vergelijkbaar. Vooral in de kustregio's heeft wisselvallig weer ervoor gezorgd dat maar weinig is gezaaid en gepoot. Dat geldt voor België maar ook Frankrijk. Vooral in het noordwesten is het daar nat. Het noordoosten van het land is merkbaar droger en daar kunnen de voorjaarswerkzaamheden wel plaatsvinden. Bij onze oosterburen is de situatie niet veel anders. Ook daar staan machines nog in de startblokken om te zaaien en poten.

Droger weer in het ongewisse
Meteorologen vinden het uiterst lastig om een betrouwbare voorspelling te doen voor het verloop van april. Zuid-Europa heeft al langere tijd te maken met een rotsvast hogedrukgebied. Dat brengt zomerse temperaturen en droog weer met zich mee. Het noorden van Europa kampt juist met een depressie boven de Britse eilanden en Ierland. De kans is groot dat de gevolgen daarvan bij ons gevoeld worden. Of het hogedrukgebied naar het noorden opschuift vanaf volgende week is lastig te zeggen.