Nieuws Gewasbescherming
Kiest Adema voor feiten of emoties bij glyfosaat?
Kamerleden komen morgen (4 oktober) bijeen voor een rondetafelgesprek over het dossier glyfosaat. Begin september werd in de Tweede Kamer gestemd tegen verlenging van de registratie van de omstreden herbicide. Laat demissionair landbouwminister Piet Adema zich leiden door feiten of de publieke mening? In Brussel staat EFSA positief tegenover herregistratie, maar het wordt zeer spannend of een meerderheid het middel wil herregistreren.
Duizenden pagina's telt het dossier glyfosaat inmiddels bij de Europese Commissie. Voedselwaakhond EFSA kreeg maar liefst 2.800 reacties op de herregistratie van de herbicide, die volgend jaar zijn vijftigste verjaardag hoopt te vieren. Daarvoor moet voor 15 december van dit jaar een akkoord zijn bereikt in Brussel onder de landbouwministers. De emoties rond het dossier lopen hoog op waarbij glyfosaat – ook vaak aangehaald onder de merknaam van Bayer, RoundUp – symbool staat voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw. Natuur-, milieu- en gezondheidsorganisaties willen maar wat graag RoundUp van zijn sokkel trekken.
Rondetafelgesprek
Hoe staat het er momenteel voor? Op 7 september jongstleden stemde een kleine Kamermeerderheid in met een motie van GroenLinks en Partij voor de Dieren om niet voor herregistratie van het middel te stemmen. Woensdag 4 oktober gaan Kamerleden en betrokkenen letterlijk rond de tafel om te praten over de standpunten ten aanzien van glyfosaat. Hierbij worden verschillende 'position papers' besproken van allerhande organisaties. Van de WUR en LTO Nederland tot de Parkinson Vereniging en Caring Doctors. Ook akkerbouwer Michiel van Andel, die zich veelvuldig in het onderwerp mengt, diende een zienswijze in.
Uiteindelijk gaat het erom wat het standpunt van demissionair landbouwminister Piet Adema in Brussel is. Is hij voorstander van een hernieuwde registratie voor tien jaar – waar EFSA en de AGG (Assesement Group on Glyphosate) voor pleiten – of ziet hij geen toekomst voor het middel. Onderzoeksprogramma Zembla zegt uit 'Haagse bronnen' gehoord te hebben dat sprake gaat zijn van het laatste. Dit ondanks dat het Ctgb positief staat tegenover herregistratie. Ondertussen trekt datzelfde tv-programma de betrouwbaarheid van het Ctgb in twijfel. Niet geheel toevallig precies op het moment dat het dossier glyfosaat weer op tafel ligt.
Verbod werkt averechts
LTO Nederland en ook de WUR scharen zich achter de mening van het Ctgb. De zienswijze van WUR-onderzoeker Pieter de Wolf, die ook in de Volkskrant is verschenen, noemt de alternatieven op korte termijn slechter dan het behoud van glyfosaat. Mechanisch onkruid onderdrukken levert hogere kosten, meer brandstofverbruik (en daarmee meer CO2-uitstoot) en is ook nadelig voor het milieu. "Telers gaan intensiever alternatieve herbiciden inzetten", denkt De Wolf. Een verbod werkt juist averechts. Verdere ontwikkeling van plaatsspecifieke toepassing kan het gebruik ervan sterk verminderen, zo zegt hij.
LTO roept de Kamerleden op om te luisteren naar het onafhankelijke Ctgb en feiten en emoties van elkaar te scheiden. Het maatschappelijke debat moet volgens de LTO-bestuurders losstaan van de wetenschappelijk-geobjectiveerde herregistratie.
Gebrek aan steun
Tijdens het eerstvolgende Scopaff-overleg, op 12 en 13 oktober, stemmen de lidstaten over de herregistratie van glyfosaat. Lukt het ze niet om tot een compromis te komen, dan hebben ze tot 15 december de tijd om een akkoord te bereiken. Met het verdwijnen van het Verenigd Koninkrijk uit de EU ligt het lot voor een belangrijk deel in handen van Duitsland en Frankrijk. Al langer heeft de Franse politiek een duidelijke 'groene' weg ingeslagen. De steun voor glyfosaat hoeft dus niet snel vanuit de Franse hoek te worden verwacht, zo laat het nationale Franse beleid ook zien.
Ook het Duitse standpunt is niet positief. Oud-landbouwminister Julia Klöcker steunde de herregistratie eigenhandig – wat tot grote woede binnen haar partij leidde – maar met de huidige minister Cem Özdemir van Die Grünen is het standpunt duidelijk. Dat heeft Özdemir nooit onder stoelen of banken gestoken. Volgens hem is het EFSA-onderzoek incompleet en hun oordeel daarmee waardeloos. Overigens eiste het Duitse kabinet al in 2021 dat vanaf 2024 een verbod zou gelden op glyfosaat in het land.
De herregistratie van glyfosaat blijft dus wankel in de EU, ongeacht het geluid van Adema. De onafhankelijke onderzoeken en beoordelingen van de AGG en EFSA zijn voor veel politici niet overtuigend genoeg. Daarnaast is er de publieke opinie om rekening mee te houden. Wordt het middel inderdaad niet opnieuw toegelaten, dan volgt in 2024 een uitfasering waarbij het middel niet meer mag worden verkocht en bestaande voorraden worden opgebruikt.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.