Aanval op zandui verdeelt uiensector

‘Zand heeft invloed op de totale marktpositie van Nederland. Om de ui goed in de markt te zetten is kalkrijke zeeklei nodig. Daarom ben ik geen voorstander van nog meer zanduien.’ Dat zei Gijsbrecht Gunter van Frugi Venta tijdens een bijeenkomst maandagavond van Uienhandel.com in Swifterbant. Wat vindt de uiensector van deze nogal boute uitlating?

Een Drentse teler vindt de uitspraak ongenuanceerd. ‘Natuurlijk ben ik het niet met Gunter eens. Ik teel al ruim zes jaar uien op zand en heb nooit klachten van kopers gehad’, reageert hij. De Drent hoopt dat iedereen elkaars product respecteert en niet veroordeelt. Hij is ervan overtuigt dat hij kwaliteit levert. ‘Alleen met kwaliteit kom je er.’ Verder kan hij zich er ook niet in vinden dat zanduien minder van kleur zouden zijn. ‘Zanduien kunnen evengoed mooi van kleur zijn. Ik ga dan ook zeker met de teelt door.’

Een gewaagde uitspraak vindt uienzaadverkoper Mees de Lorm uit Swifterbant de quote van Gunter. ‘Ik vind het niet kunnen dat hij alle zandgronden over één kam scheert. Zo haal je de uiensector naar beneden. Er zijn namelijk verschillen in zandgronden. Er zijn gronden waar best een redelijke kwaliteit ui vanaf komt.’ Toch plaatst De Lorm een kanttekening. ‘Zanduien zijn niet voor alle markten geschikt; daarin ben ik het dus deels met Gunter eens. Maar ik zie dat de meeste telers op zand zich er erg bewust van zijn dat zij goed met het gewas moeten omgaan.’

Dat uien telen op zand helemaal niet gaat, wil hij niet zeggen, maar het geef wel verhoogd risico. Dat zegt Boudewijn Jansen van Arjazon. ‘Als de groei en oogst onder lastige omstandigheden plaatsvindt, is het risico wat betreft de kwaliteit voor zanduien groter dan voor kleiuien’, stelt de handelaar die het daarom ten dele met Gunter eens is, maar er enige nuance in aanbrengt. Teel je toch zanduien; zet ze dan voor de jaarwisseling af, is zijn opvatting. ‘Voor uien van zand is de huidvastheid een zwak punt evenals de hardheid. In de periode voor Kerst gaan er veel uien naar Senegal. Dat zou voor zanduien een goede bestemming zijn, omdat deze markt ook minder kritisch is dan veel andere bestemmingen.’ Zelf koopt de Zeeuwse handelaar regelmatig uien van zand. ‘Niet voor de kleinverpakking van winkelketens, maar voor gebieden waar het kan.’

Jansen zegt niet dat alle zandpartijen per definitie van mindere kwaliteit zijn. ‘Maar verhoudingsgewijs komen we problemen als zure, zachte en kale uien wel vaker bij zanduien tegen dan bij kleiuien.’ Als voorbeeld noemt Jansen de Drentse uien van afgelopen jaar. ‘Na een droge groei- en oogstperiode waren de uien wel klein, maar ze bleven ook lange tijd van uitstekende kwaliteit.’ In Limburg waar uien op löss worden geteeld was dat vorig jaar anders. Door de extreme regenval zijn daar percelen ondergeploegd. ‘Nu gebeurt dat op klei soms ook, maar de drainage en afwatering zijn over het algemeen beter dan in zandgebieden waar de neerslag soms dagenlang blijft staan in de lager geleden gebieden. Maar, ook zonder neerslag blijf ik erbij.’

Grootste tegenstander van deze kwestie is Aart den Bakker, manager afzet bij Agrifirm. ‘Gunter heeft het niet bij het juiste eind’, zegt Den Bakker die met zijn collega’s enige jaren actief is in de Noordelijke zandui gebieden. ‘We zien gewoon dat er een goede kwaliteit ui van het Drentse land komt. Over het algemeen beoordelen verwerkers het product goed’, luidt zijn genuanceerde reactie.

Jaap Jonker van zaadbedrijf De Groot en Slot snapt Gunter wel. ‘We zijn een exporterend land. Zo’n 90 à 95 procent van de Nederlandse uien gaat over de grens. Daarvoor zijn uien nodig die lang bewaarbaar en goed te transporteren zijn. Misschien is dat niet mogelijk voor zanduien en zijn deze uien beter geschikt voor af land afzet, lokale supermarkten en verkoop binnen Europa.’ Volgens de zaadverkoper moeten zandtelers daarom goed weten wat ze met uien kunnen. Dat begint met het kiezen van een passend ras voor zand. Verder de uien niet tot het einde van het seizoen bewaren en de hoop regelmatig controleren. ‘Dan gaat uien telen op zand prima en is het een renderende teelt. Een beter alternatief dan bijvoorbeeld zetmeelaardappelen.’

Zaaiuien per regio 2014:

Bron: CBS

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.