'Met melken alleen red je het niet in Oost-Duitsland'

Melkveehouder Jan Dijkstra (37) emigreerde in 2006 naar het Duitse Tempelfelde. Hij is melkveehouder, maar kocht in 2016 circa 50% van de aandelen van het akkerbouwbedrijf van zijn buurman en wil dit jaar investeren in een biogasinstallatie. Dijkstra vertelt hoe hij terugkijkt op 2017 en blikt daarnaast vooruit naar 2018.

Hoe staat u bedrijf er, qua omvang en groeiplannen, voor?
"Op ons bedrijf houden we 450 koeien en 450 stuks jongvee. De koeien produceren gemiddeld zo'n 27 liter daags (met 3,50% eiwit en 4,30% vet). Ze worden sinds enkele maanden gemolken in een nieuwe 'zij-aan-zij melkstal', die we in de bestaande gebouwen realiseerden. De oude melkstal was op. De nieuwe melkstal is een mooie vooruitgang. Na wat kinderziektes bij de start draait deze inmiddels naar tevredenheid. Bij de melkveetak hoort 475 hectare grond en op 225 hectare verbouwen we snijmaïs. Verder telen we luzerne en snijrogge (voorafgaande aan de snijmaïs en tarwe). Een deel van de grond is incourant en ligt braak. Bewerking van die grond kost meer dan het oplevert. Deze percelen kosten zo’n €150 aan pacht per hectare en levert €300 op aan toeslagrechten, daarom kan het uit."

Wat zijn de plannen voor het nieuwe jaar?
"Op deze locatie kunnen we doorgroeien naar 600 koeien. Daarbij moeten de stallen opgeknapt worden, zowel voor het melkvee als het jongvee. De melkstal is nieuw, maar de rest is gedateerd. Een ander plan is om een biogasinstallatie op te starten. Hoe groot de installatie moet zijn om zo voordelig mogelijk te draaien, zoek ik momenteel nog uit. Tot 75 kilowattuur (kWh) is de subsidie €0,23 voor de stroom die je levert, waarschijnlijk kan dat voor 15 jaar. Dat is interessant om op te investeren. Zeker nu wij ook moeten voldoen aan minimaal 6 maanden mestopslag. Intensievere bedrijven zelfs voor 9 maanden. De subsidie krijg je echter niet meer deels op de investering, louter op de energie die je uit mest wint. Voorheen was het interessant om maïs of ander producten in een vergister te stoppen. Met de nieuwe subsidies ligt dat anders. Deze investering wil ik ook doen om mijn risico’s te spreiden. Melken alleen is te risicovol."

Is de aankoop van het akkerbouwbedrijf in 2016 ook vanwege de gewenste risicospreiding?
"Inderdaad. 2017 leek een mooi jaar, maar dat geldt slechts voor de laatste maanden. De basismelkprijs die ik gemiddeld over het jaar ontving, lag op €0,33. Dat levert nog steeds weinig marge op. In 2015 en 2016 was de prijs slecht, zelfs tot €0,20. Dan kost melken serieus geld. De akkerbouwtak heb ik ook overgenomen, omdat het bedrijf direct naast dat van mij ligt. De buurman komt maar 1 keer te koop. In totaal gaat het om 1.400 hectare. Ik heb 50% van de aandelen, een andere Nederlander heeft de andere helft. We telen koolzaad, rogge, tarwe, gerst, zonnebloemen, korrelmaïs en soja voor het melkveebedrijf. Ik zit hier nu 11 jaar en begon met 200 koeien en 340 hectare. Met goede kengetallen kun je financiering blijven krijgen om vooruit te komen, maar met alleen melken lukt dat amper. Zoveel heb ik al wel geleerd."

U levert aan DMK. Is dat de beste partij voor uw bedrijf?
"DMK is niet de beste, maar ook niet de slechtste. Ik kan naar andere zuivelaars overstappen, maar kies voor zekerheid. Vooral omdat de markt de laatste jaren erg moeilijk te lezen is. De markt is onvoorspelbaar. Boter is duur in de winkel, maar de prijzen gaan onderuit. De vraag lijkt er wel te zijn, maar toch ook weer niet. Wie snapt dat nog? Dat bedoel ik met onzekerheid. Met een duurzaamheidsprogramma kun je bij DMK een plus verdienen. Weidegang is 1 van de zaken waar je punten mee kunt scoren, daar doe ik niet aan mee. Gras wil op mijn grond niet goed groeien en de koppel is te groot."

"Met andere zaken zoals gezondheidscores en voldoende ruimte voor de koeien, behaal ik €0,01 extra melkgeld. Het aandeel krachtvoer dat je voert, hoort daar ook bij. Per 1 juli dit jaar geldt dat dat GMO-vrij moet zijn, anders kost het mij als leverancier €0,01 melkgeld. De ontwikkelingen op dat gebied gaan hier net zo goed door als bij jullie in Nederland. Allemaal om de consument onze goede wil te tonen. Dat lukt vast, maar de markt wordt nog altijd bepaald door vraag en aanbod. In Nederland verandert het wellicht sneller, maar hier willen de meeste mensen niet veel geld aan zuivel besteden. Zij kiezen in de supermarkt altijd voor het goedkoopste aanbod."

Hoe hoopt en verwacht u dat uw bedrijf er over 5 jaar voorstaat?
"Over 5 jaar melken we waarschijnlijk 600 koeien op deze plek, met daarbij een goed draaiende biogasinstallatie en akkerbouwtak. Meer groei voorzie ik eerst niet, maar dat kan maar zo komen. Het akkerbouwbedrijf kwam ook zomaar op mijn pad, dat had ik niet voorzien. De inzet is gericht op efficiëntie. Daar valt op ons bedrijf de komende jaren echt nog veel winst te behalen."

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.